Бүртә (ҡасаба)
| Бүртә | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ үҙәге | Буртинский сельсовет[d][1] |
| Административ-территориаль берәмек | Буртинский сельсовет[d][1] |
| Халыҡ һаны | 992 кеше (2010)[2] |
| Почта индексы | 461336 |
 | |
Бүртә (рус. Буртинский (посёлок)) — Ырымбур өлкәһе Беляево районы ҡасабаһы. Бүртә ауыл советының административ үҙәге.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1966 йылда РСФСР Юғары Советы президиумы указы менән Бүртә совхозының үҙәк усадьбаһы Бүртә ҡасабаһы тип үҙгәртелә[3].
Этимологияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡасаба исеме Яйыҡ йылғаһы ҡушылдығы — Бүртә йылғаһы исеменән алынған.[4].
Бүртә йылғаһының үҙенә атама башҡорт телендәге аҡ менән ҡара ҡатнаш йылҡы төҫөнән алып ҡушылған тигән фараз бар.[5] Бынан тыш атама Ырымбур өлкәһе далаһына ла бирелгән. Мәгәр 18-се быуатта башҡорт ерҙәренә күпләп күсеп ултыра башлаған ҡырғыҙ-ҡайсаҡтар башҡорт телендәге асыл атамаларҙы үҙҙәренекенә үҙгәртеп бәткән. Ҡаҙаҡ телендә йылғаның атамаһы Бур+тә тип әйтелә, был аҡбур тигән мәғәнәлә алынған. Башҡорттар йылғаға биргән атама Бирҙе булған[6]}}.
Был хаҡта Ырымбур топонимдар белгесе Б. А. Моисеев «Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки» тигән китабында ошолай тип яҙа:
|
В 1-й половине XVIII века под давлением своих врагов (зюнгарцев) киргиз-кайсаки перекочевали с востока на запад и северо-запад и оказались у границ Российского государства. В 1731—1732 гг. киргиз-кайсаки приняли российское подданство и стали кочевать с разрешения царского правительства по левобережью Урала, по территории, которая простиралась на юго-восток и юг от Урала и Илека, то есть по землям, которые до недавнего времени считались башкирскими. Башкиры были недовольны этим и бунтовали. Киргиз-кайсаки, кочуя по бывшим башкирским землям, начинают заменять башкирские названия рек, гор, озёр и т.д. другими, киргизскими названиями (такая замена произошла во многих случаях, но не во всех). Так, название Буртя́ киргиз-кайсаки дали нескольким левым притокам Урала. Оно отмечено в разных вариантах: Бурте́
, Буртя, Бурта, Бурт и образовано от тюркского бур («мел»), переводится как «река Мелова́я», так как на территории, где протекают реки под названием Буртя, имеются залежи мела, известняков, то есть названия даны по природным особенностям.[7] |
|
.
Халҡы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]| Халыҡ иҫәбе |
|---|
| 2010[8] |
| 992 |
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 ОКТМО (урыҫ)
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность и размещение населения Оренбургской области (урыҫ)
- ↑ Указ Президиума ВС РСФСР от 17.10.1966 г. "О переименовании некоторых населённых пунктов Оренбургской области" // Ведомости Верховного Совета РСФСР. — 1966. — № 42 (20 октября).
- ↑ Яйыҡ йылғаһына һул яҡлап ҡойған Урта Бүртә йылғаһы тамағында уның уң ярында (хәҙерге Ырымбур өлкәһенә ҡарай) тәбиғәттең иң хозур бер төбәге//Й. Солтанов. Сөйөмбикә(недоступная ссылка)
- ↑ Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, 1993. — 1-се том, 184-се бит
- ↑ Моисеев, Б. А. Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки / Мин-во образования и науки РФ, ФГБОУ ВПО «Оренбург. гос. пед.ун-т». — Оренбург : Изд-во ОГПУ, 2013. — 380 с. ISBN 978-5-85859-528-1
- ↑ Моисеев, Б. А. Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки / Мин-во образования и науки РФ, ФГБОУ ВПО «Оренбург. гос. пед.ун-т». — Оренбург : Изд-во ОГПУ, 2013. — 380 с. ISBN 978-5-85859-528-1
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность и размещение населения Оренбургской области. Дата обращения: 5 июнь 2014. Архивировано 5 июнь 2014 года.
Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, 1993. — 1-се том, 861 бит — ISBN 5-200-01089-6
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Й. Солтанов. Сөйөмбикә(недоступная ссылка)