Владимир Даль исемендәге Көнсығыш Украина милли университеты
| Владимир Даль исемендәге Көнсығыш Украина милли университеты | |
| Нигеҙләү датаһы | 1920 |
|---|---|
_building.jpg) | |
| Эшмәкәрлек төрө | Юғары белем[1] |
| Кем хөрмәтенә аталған | Даль Владимир Иванович |
| Дәүләт |
 Украина |
| Административ-территориаль берәмек | Луганск |
| Урын | Луганск һәм Северодонецк |
| Ойошма ағзаһы | ORCID[d][2] |
| Уҡыусылар һаны | 12 000 |
| Рәсми сайт | snu.edu.ua |
| Ойошма хеҙмәткәрҙәре категорияһы | Категория:Преподаватели Восточноукраинского национального университета[d] |
 | |
 Владимир Даль исемендәге Көнсығыш Украина милли университеты Викимилектә | |
Владимир Даль исемендәге Көнсығыш Украина милли университеты / Владимир Даль исемендәге Луганск милли университеты — Украинаның/Луганск Халыҡ Республикаһының IV кимәлдә аккредитацияланған дәүләт юғары уҡыу йорто.
2014 йылда Украинаның көнсығышындағы ҡораллы низағ һөҙөмтәһендә университет рәсми рәүештә Луганск өлкәһенең Северодонецк ҡалаһына эвакуациялана һәм уның структура подразделениеһы — Северодонецк технология институты базаһында урынлаштырыла[3]. Әммә университет студенттары һәм уҡытыусыларының күпселеге Луганскиҙа ҡала һәм Владимир Даль исемендәге Луганск милли университетында уҡыуын, эшмәкәрлеген дауам итә.
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Халыҡ комиссарҙары советының 1920 йылдың 24 мартындағы «Тиҙ арала инженер-белгестәрҙе сығарыу тураһында»ғы декретты тормошҡа ашырып, 1920 йыл 27 мартында Луганск халыҡ техникумы ойошторола, 1920 йылдың август аҙағында ул Л. Красин исемендәге Луганск киске эшсе техникумы (ЛВРТ) тип үҙгәртелә[4]. Техникум Донбасста механика, төҙөлөш һәм электр техникаһы факультеттарында (ул ваҡытта — бүлек) машиналар эшләү сәнәғәте өсөн техниктар әҙерләгән беренсе уҡыу йорто була. Унда уҡыу ваҡыты 3 йыл тәшкил итә. Һөнәре буйынса йыллыҡ практика үтеүселәргә, техникум тамамлағандан һуң, дәрәжә бирелә.
Дәрестәр Патронная урамында урынлашҡан элекке Пушкин училищеһында, Пушкин урамындағы элекке йортонда, һуңынан Банк урамындағы (Шевченко урамы) элекке дүрт ҡатлы Васнев йортонда алып барыла. Техникумға 4-се ҡат бирелә. 1927 йылда ЛВРТ өсөн Ленин урамындағы 38-се бинаның икенсе һәм өсөнсө ҡаттары бүленә. Шул уҡ йылда «Паросиловое оборудование» һөнәре буйынса беренсе инженерҙар (11 кеше) сығарыла.
1930 йылда СССР Халыҡ комиссарҙары ҡарары менән эшселәр техникумы Луганск машиналар эшләү киске эшсе институты (ЛВРМИ) тип үҙгәртелә. 1932 йылда уҡыу йортоноң «Төҙөлөш эше» һөнәре буйынса беренсе инженерҙары сығарыла. 1934 йылда институттың эшмәкәрлеге туҡтатыла һәм 1939 йылда — Ворошиловоград машиналар эшләү киске институты атамаһы менән ҡабаттан тергеҙелә.
Бөйөк Ватан һуғышы ваҡытында вуз Омск ҡалаһына эвакуациялана, унда 1942 йылдың 16 ноябрендә СССР Халыҡ комиссарҙары советы ҡарары менән Омск машиналар эшләү институты (хәҙер Омск дәүләт техник университеты) тип үҙгәртелә[5].
Һуғыштан һуң, 1945—1959 йылдар дауамында уҡыу йорто Мәскәү металл сәнәғәте ситтән тороп уҡыу институты, Харьков механика-машиналар төҙөү институты (1950 йылдан В. И. Ленин исемендәге Харьков политехник институтына берләштелергән башҡа өс уҡыу йорто менән бергә) филиалдары составында эшләй.
1960 йылдан Луганск машиналар төҙөү киске институты үҙаллы уҡыу йорто булып тора. Студенттарҙың дөйөм һаны 940 кеше тәшкил итә, улар киске уҡыу формаһында белем ала. 1962 йылдан көндөҙгө бүлек барлыҡҡа килә.
1993 йылдың 8 майында Луганск машиналар төҙөү институты һәм башҡа бер нисә юғары уҡыу йорто берләшеүе һөҙөмтәһендә Көнсығыш Украина дәүләт университеты ойошторола. 1996 йылда учреждениеға IV кимәлдәге аккредитация бирелә, әммә уның составынан Т. Шевченко исемендәге Луганск педагогия университеты айырылып сыға.
2000 йылдың 11 сентябрендә уҡыу йортона милли университет статусы бирелә. Милли үҙидаралы (автоном) тикшеренеү юғары уҡыу йорто статусына вуз 2010 йылдың 24 мартында лайыҡ була.
Луганскиҙа тыуған билдәле Рәсәй лексикографы Владимир Даль исеме университетҡа 2001 йылдың 13 ноябрендә бирелә.
2010 йылдың мартында уҡыу йортоноң төп корпусы эрәгеһендә Владимир Иванович Далгә һәйкәл асыла.
2014 йылдың 28 сентябрендә, Донбасста барған һуғыштар һөҙөмтәһендә университет етәкселеге уҡыу йортоноң Луганскиҙан тулыһынса Северодонецкиға күсенеүен белдерә[6]. Профессор-уҡытыусыларҙың һәм студенттарҙың күпселеге Луганскиҙа ҡала[7] һәм ЛНР-ҙың "В. Даль исемендәге Луганск милли университеты"н ойоштора.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Schidnoukrajinskij nacional‘nyj universytet // Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ https://web.archive.org/web/20231020113811/https://orcid.org/members
- ↑ МОНА Наказ України № 1132 2016 йыл 11 июнь архивланған.
- ↑ А. В. Бельдюгин, Пробейголов С. В., Ватан Тарихы Федоровка Р. Ю. Луганск: Изд. Ул ЛНУ.Даль, 2017. 171. с.
- ↑ 1942 йылдың ноябрендә ссср халыҡ комиссарҙары советы ҡарары 16 2017 йыл 29 июль архивланған.
- ↑ Луганський університет остаточно переїхав 2015 йыл 21 июль архивланған.
- ↑ Буласаҡ абитуриенттар университеттағы менән танышты далевский 2018 йыл 12 ноябрь архивланған.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Официальный сайт ВНУ в Северодонецке
- Официальный сайт ЛНУ в Луганске 2019 йыл 23 март архивланған.