Каллиспери Севасти
| Каллиспери Севасти | |
| грек. Σεβαστή Καλλισπέρη | |
 | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
.svg){kind=small} Греция |
| Тыуған ваҡыттағы исеме | грек. Σεβαστή Καλλισπέρη |
| Тыуған көнө | 1858 |
| Тыуған урыны | Афина, Греция |
| Вафат булған көнө | 1953 |
| Вафат булған урыны | Афина, Греция |
| Һөнәр төрө | уҡытыусы, яҙыусы |
| Уҡыу йорто | Париж университеты |
 Каллиспери Севасти Викимилектә | |
Севасти Каллиспери (грек. Σεβαστή Καλλισπέρη, 1858, Афина — 1953, Афина) — ғилми дәрәжә алған беренсе грек ҡатын-ҡыҙы[1].
Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1858 йылда Афинала тыуған. Севасти Каллиспери Николаос (Νικόλαος Καλλισπέρης, 1891 йылда вафат була) һәм Мариго (Μαριγώ) Каллиспериларҙың ҡыҙы була. Уның атаһы Калимноста тыуған, 1821—1829 йылдарҙағы грек милли-азатлыҡ революцияһында ҡатнашҡан, Иоаннис Колеттистың секретары була. Николаостың өс балаһы була: Севасти, юрист Георгиос (Γεώργιος Καλλισπέρης, 1865—1936) һәм музыкант Эразмия (Ερασμία, 1861—1933).
Хилл пары нигеҙ һалған Хилл ҡыҙҙар мәктәбен тамамлай. Уны Афина университетына ҡабул итмәйҙәр (беренсе ҡатын-ҡыҙ университетҡа 1890 йылда ғына ҡабул ителә).
1885 йылда Парижда Сорбоннаның тел факультетына уҡырға инә, 1891 йылда уны отличие менән тамамлай, магистр дипломы ала[1].
1892 йылда Грецияға ҡайта. Арсакион шәхси мәктәбендә француз һәм грек телдәре уҡытыусыһы итеп тәғәйенләнә. Грек һәм француз әҙәбиәте, тарих, йорт хужалығы, этика һәм психология буйынса шәхси дәрестәр бирә.
Севасти һәм уның һеңлеһе, музыкант Эразмия Афинала 1896 йылғы беренсе Йәйге Олимпия уйындарын үткәреүҙә ҡатнашалар. Севасти «Олимпия һәм Олимпия уйындары тураһында» лекция уҡый.
1898 йылда отставкаға китә һәм уның өсөн махсус булдырылған вазифаға — башланғыс мәктәптәрҙең беренсе суперинтенданты итеп тәғәйенләнә. 1897 йылда ҡатын-ҡыҙҙар мәғарифы системаһын реформалауҙы тәҡдим итә, ул «Ғаилә» журналында (Οικογένεια) баҫылып сыға.
Был тәҡдимде ул 1899 йылда Греция парламентына тәҡдим иткән мәғариф тураһындағы ике закон проектына индерә: «Ҡыҙҙар өсөн юғары дәүләт мәктәптәре булдырыу тураһында» һәм «Грек (ελληνοπρεπής) һәм ғәмәли дәүләт белем биреү һәм ҡыҙҙар өсөн дәүләт мәктәбе булдырыу тураһында».
1906 йылда АҠШ-ҡа китә, унда һөнәрселек һәм һөнәри белем биреүҙе, шулай уҡ америка мәғариф системаһын өйрәнә.
Грецияға ҡайтҡас, төрлө ҡалаларҙа «Ҡатын-ҡыҙҙар компаниялары» һәм «Лабораториялар» ойоштора.
Ул ваҡыттағы журналдарҙа баҫылған закон проекттары һәм мәҡәләләренән тыш, боронғо грек әҙәбиәте текстарын анализлау, шулай уҡ сит ил пьесаларын тәржемә итеү менән шөғөлләнә (инглиз, француз һәм немец телдәрен белә). Бер нисә китап яҙа: «Шиғриәттә һәм тарихта героинялар» («Ηρωϊδες εν τη ποιήσει και εν τη Ιστορία», 1901) һәм «Απομνημονεύματα και υποθήκαι εις την εκπαίδευσιν και την μετανάστευσην προς την βουλήν των Ελλήνων».
1953 йылда оло йәштә вафат була.
Хәтер[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Афина ситендә Халандрионда урам Севасти Каллиспери (Οδός Σεβαστής Καλλισπέρη) исеме менән аталған.
Каллиспери йорто[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Каллиспери йорто (οικία Καλλισπέρη) Дионисий Ареопагит, Николау Каллиспери (Οδός Καλλισπέρη) Һәм Парфенонос (Οδός Παρθενωνος) урамдары киҫешкән урында, Афина Акрополе аҫтында урынлашҡан, XX быуат башы неоклассицизмы элементтары менән эклектик архитектураның иҫ киткес өлгөһө булып тора. Биналар комплексы үҙ эсенә төп йортто, ике ярҙамсы бинаны һәм баҡсаны ала[2]. Күсемһеҙ милек 1907 йылдан 1919 йылға тиклем Севасти Каллиспери һәм уның ҡустыһы Георгиос тарафынан эҙмә-эҙлекле һатып алынған дүрт күрше, әммә ҡасандыр бойондороҡһоҙ участканы берләштереү һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә. 1911 йылдан 1930 йылға тиклем яңы хужалар өс бина төҙөй, улар Каллиспери йортоноң берҙәм комплексын тәшкил итә, унда хужалар 1950 йылдарға тиклем даими йәшәйҙәр[3].
1936 йылда ҡустыһы вафат булғандан һуң, Севасти йорттоң берҙән-бер хужаһы булып ҡала, вариҫтары булмай һәм 1937 йылдың 22 декабрендә үҙенең мөлкәтен мәғариф ихтыяждары өсөн дәүләткә васыят итә. 1953 йылда ул вафат булғандан һуң йорт тиҫтә йылдар буйына ташландыҡ хәлдә була һәм емерелә. Һуңынан Халандрион ҡыҙҙар гимназияһы фондына, ә һуңынан Халандрион общинаһына тапшырыла, ул уның хәҙерге хужаһы булып ҡала[3].
2010 йылдың мартында MONUMENTA командаһы мәҙәниәт һәм туризм Министрлығына йортто һаҡланған ҡомартҡы итеп билдәләү өсөн ғариза бирә[3][2]. Каллиспери йорто Грецияның тарихи мираҫын һаҡлау буйынса төп грек структураһы Үҙәк археологик совет[en] (Кас) һәм Мәҙәниәт министрлығының хәҙерге заман ҡомартҡылары Үҙәк советының (КСНМ) кесе йомала, 2012 йылдың 13 декабрендәге берлектәге ултырышы һығымтаһына ярашлы, һаҡланған ҡомартҡы тип иғлан ителә[2].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,0 1,1 Леже, Луи Письмо из Парижа. Февраль 1892 // Журнал Министерства народного просвещения. — 1892. — Т. CCLXXX. — № 4. — С. 86.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Διατηρητέο μνημείο χαρακτηρίστηκε η οικία Καλλισπέρη (грек). MONUMENTA (15 декабрь 2012). Дата обращения: 28 март 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Προστασία της οικίας Καλλισπέρη (грек). MONUMENTA (15 ғинуар 2011). Дата обращения: 28 март 2021.