Куньлунь

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Куньлунь
ug2 كۇئېنلۇن تاغ تىزمىسى, ҡыт. 昆仑山脉
Характеристикалар
Майҙаны623 267 км²
Оҙонлоғо2500 км
Киңлеге684 км
Бейек нөктәһе
Иң бейек түбәһеУлугмузтаг 
Бейек нөктәһе7723[1] м
Урынлашыуы
37°54′ с. ш. 92°37′ в. д.HGЯO
Страна
Ҡытай Халыҡ Республикаһы
Красная точка
Куньлунь
 Куньлунь Викимилектә

Куньлу́нь[2][1] (иҫкесә Кунь-Лунь, Куэнь-Лунь; ҡыт. 昆仑山脉, уйғ. كۇئېنلۇن تاغ تىزمىسى, тиб. ཁུ་ནུ་རི་རྒྱུད།, ҡытай теленән тәржемәһе — «Ай тауҙары») — Азияның иң ҙур тау системаларының береһе.

География[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡытайҙа урынлашҡан. Төньяҡтан Тибет таулығын уратып, көнбайышта Памир тауҙарынан көнсығышта Син-Тибет тауҙарына ҡәҙәр һуҙылған. Тау системаһының оҙонлоғо — яҡынса 2500 км, киңлеге — көнбайышта 150 километрҙан көнсығышта 600 километрға тиклем. Иң бейек нөктәләре: үҙәктә Улугмузтаг (7723 м) һәм көнбайыш өлөшөндә — Конгур (7719 м)[1]. Көнбайышта — Яркенд, көнсығышта Хуанхэ йылғаларының үҙәндәре Куньлунь тауҙарының тәбиғи сиктәре булып тора.

Тау системаһының үҙәк өлөшөндә Аркатаг һырты; артабан көсығыштараҡ — Бокалыктаг һырты урынлашҡан.

Куньлуньшанькоу артылышы аша Тибетҡа юл үтә. Бында 2006 йылда Куньлунь тимер юл тоннеле асыла.

Мифология[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Даосизм традицияларына ярашлы, Куньлунь тауы (мифологик «донъя тауы»ның варианты) алиһәләрҙең йәшәгән урыны, ерҙәге ожмах һәм Шан-ди юғары алиһәнең түбәнге баш ҡалаһы тип иҫәпләнә. Шан-ди һәм Хуан-ди образдарының ҡатыштырыу һөҙөмтәһендә, Куньлунь тауы нефрит стеналары менән ҡапланған Хуан-диҙың ғәҙәти дәүләте тип һанала башлай. Был дәүләткә Күк Ҡапҡалары — Чанхэ аша инергә мөмкин. Тау түбәләрендә Си-ван-му алиһәнең тылсымлы баҡсалары урынлашҡан, шулай уҡ емештәре үлемһеҙлек биргән емешле шафталы (персик) ағасы үҫә. Риүәйәттәргә ярашлы, тауға тәүгеләрҙән булып Чжоу династияһы императоры Му-ван бара.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. 1,0 1,1 1,2 Китай. Справочная карта. Масштаб 1:6 000 000. М., Роскартография, 2008
  2. Словарь географических названий зарубежных стран / отв. ред. А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М. : Недра, 1986. — С. 181.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]