Кёрёш-Марош
| Кёрёш-Марош | |
|---|---|
| венг. Körös-Maros Nemzeti Park | |
 | |
| Категория МСОП — II (Милли парк) | |
| Төп мәғлүмәт | |
| Майҙаны | 501,34 |
| Нигеҙләнгән ваҡыты | 1997 йыл |
| Урынлашыуы | |
| 46°34′23″ с. ш. 21°07′02″ в. д.HGЯO | |
kmnp.hu | |
 Кёрёш-Марош Викимилектә | |
Кёрёш-Маро (мадьярса Körös-Maros Nemzeti Park) — Көньяҡ-көнсығыш Венгрияның Бекеш территорияһындағы Көньяҡ Альфёльд төбәгендә урынлашҡан милли парк.
Парк майҙаны — 501.34 км, паркка 1997 йылда нигеҙ һалына. Иң ҙур ҡалалары — Сарваш һәм Деваванья. Парк Тиса йылғаһының ике ҡушылдығы — Кёрёш һәм Марош — исемдәре менән аталған.
Парк 13 төбәктән тора, уларҙың ҡайһы берҙәре 1975 йылдан, дрофиндар популяцияһын һаҡлау маҡсатында милли парк ойошторолғанға тиклем үк, һаҡ аҫтына алынған. Парктың һа аҫтына алынған территориялары Румыния (көнсығышта), Тиса (көнбайышта), Кёрёш (төньяҡта) һәм Марош (көньяҡта) арауығында урынлашҡан. Төп һаҡлау объекты — Кёрёш һәм Марош тармаҡтарының, күлдәрҙең, һыубаҫар урмандарҙың һыу ландшафтары; шулай уҡ бында оя ҡора торған күп һанлы ҡоштар популяциялары бар. Национальный парк Кёрёш-Марош сохраняет оставшиеся ценности уникального ландшафта, простирающегося от подножия румынских гор до Тисы. Большая часть из них по-прежнему связана с водой: водная система и заводи рек Кёрёсёк и Марош, пойменные леса, болота Саррет и связанные с ними засоленные луга также остались прежними.
В этой местности, находящейся под охраной национального парка с 1997 года, встречаются редкие животные и растения, которые размножаются только здесь в Венгрии или где значительная часть их стад находит здесь свои условия жизни.
Милли парктың биләмәләре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Милли парктың территориаль берәмектәре Кёрёш-Марош үҙәнендә утрауҙар рәүешендә ҡалған. Улар төньяҡта - Корёсоком, көньяҡта - Марош һәм көнбайышта Тиса менән тоташа. Йылғаның күп кенә урындарында ылыҫлы урман, тал һәм арса ҡыуаҡлыҡтары осрай, ә үҙән һәм болон ҡалдыҡтары элекке уйһыу-һаҙлыҡ донъяһын хәтерләтә. Кёрёсёк йылғаһында бик күп һыу ҡоштары көн күрә. Һөтимәрҙәр араһынан ҡама йыш осрай[1].
Хортобадь-Береттио йылғаһының 20 километрлыҡ участкаһы шулай уҡ бик күп ҡоштарҙы йәлеп итә.
Акватория өҫтөндә Европаның «ҡыҙыл китабы»на ингедрелгән тут ағасы үҫә, уның емештәрен яҡшы ваҡыттарҙа тарттырып он сифатында, ә һуңғы ваҡытта гастрономия деликатестары өсөн сеймал итеп ҡулланалар[1].
1975 йылда Венгрияла ау эттәре популяцияһын яҡлау өсөн Девавани ҡурсаулығы булдырыла. Милли паркта ҡорҙарҙы яҡлау буйынса эш күбеһенсә асыҡ һауала үткәрелә[1]..
Милли парктың күргәҙмә үҙәге - Рехейи үҙәге ( Деваванья һәм Эчсегфальва араһында), унда шулай уҡ тәбиғәт ҡомартҡылары күргәҙмәһе, уларҙың фотолары күрһәтелә, шулай лекциялар уҙғарыла. Бында профессиональ гидтар эшләй, велосипедтарҙы прокатҡа алып була. Körösvölgy үҙәгендә милли парктың хайуандар донъяһы һәм һаҡлау бурыстары менән танышып була. Даими рәүештә "Көнъяҡ Тисаның тәбиғәт ҡомартҡылары" исем аҫтында экспозиция ойошторолған[1]..
Кис-Саррет милли паркы биләмәһендә бик ҙур һаҙлыҡ барлыҡҡа килгән. Бихауграй быуаһында бик күп балыҡ үрсегүә күрә, бында ҡоштар айырыуса йыш оялай. Имеҙеүселәр араһында ҡаманың һаҡланып ҡалған иң көслө йорт популяцияларының береһе йәшәй.
Һаҡ аҫтындағы биләмәләрҙе барып күрергә мөмкин, төп урындарҙа мәғлүмәти стендтар ҡуйылған. Махсус һаҡланған биләмәләргә милли парктың рөхсәте менән барырға мөмкин[1]..
Иҫтәлекле урындары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Фехер Күле (Аҡ) күсмә ҡоштарҙың миграцияһында ҙур роль уйнай. Осоштар ваҡытында бында меңәрләгән торна, ҡарға һәм ҡырағай өйрәктәр ял итә.
- Надьтатар ер валы — бронза быуат аҙағындағы ер нығытмаһы.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Парктың рәсми бите (венг.)