Ҡандалалар

Ҡандалалар
Acanthosoma labiduroides инее заты
Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Хайуандар Суб-батшалыҡ:  Эуметазойҙар Тип/Бүлек:  Ике яҡлы - симметриялы Ярым бүлек:  Беренсел ауыҙлылар Рангаһыҙ:  Ҡау һалыусылар Тип:  Быуынтыҡ аяҡлылар Ярым тип:  Трахеялылар Юғары класс:  Алты аяҡлылар Класс:  Бөжәктәр Подкласс:  Асыҡ яңаҡ һөйәклеләр Инфракласс:  Ҡанатлы бөжәктәр Инфракласс:  [[Neoptera|Яңы ҡанатлы бөжәктәр ru:Новокрылые насекомые]] Отряд:  Ярым ҡаты ҡанатлылар Ярым отряд:  Клопы
Халыҡ-ара фәнни исеме
Heteroptera Latreille, 1810
Инфраотряд
Cimicomorpha Dipsocoromorpha Enicocephalomorpha Gerromorpha Leptopodomorpha Nepomorpha Pentatomomorpha
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр

Ҡандалалар (лат. Heteroptera) — ярым ҡаты ҡанатлылар (Hemiptera) отрядындағы аҫ отряд бөжәктәре. 50 ғаилә 40 мең төрҙө үҙ эсенә ала. Рәсәй ҙен Алыҫ Көнсығышында 800 төро билдәле; Кеше ҡаны менән туҡланған йорттағы паразит бөжәк.

Ҙурлығы буйынса 1 мм-ҙан 10 см-ға тиклем етеүе мөмкин. Йыш ҡына күренеп торған сағыу төҫтә булалар. Отряд үҙенең икенсе исемен алғы ҡанаттары яртылаш ҡаты хитин менән, ҡанаттарының икенсе өлөшөярылы һәм тамырсыҡлы булғаны өсөн бирелгән. Ҡандаланың сәнәүсе-һурыусы ауыҙ аппараты ныҡ үҫешкән. Хайуан ҡаны һәм үҫемлек һуты уларҙың аҙығы булып тора. Хайуан тәне яраһына эләккән төкөрөк ҡан ойошоуға камасаулай.

Ҡандара бер нисә тиҫтә йомортҡа һала, 200-гә етеүе мөмкин. Уларҙың үҫеше әүерелеүҙәрһеҙ була. Тышҡы паразиттары күп түгел.

Әҙәбиәт

• Клопы // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
• Настоящие полужесткокрылые Европейской части СССР. Определитель и библиография, М. — Л., 1951; *Полужесткокрылые, в кн.: Животный мир СССР, т. 1—5, М. — Л., 1936—58.
• Латюшин В. В. Хайуандар. Дөйөм белем биреү учреждениелары өсөн дәреслек. — Өфө.: Китап. 2011. ISBN 978-5-295-05368-9

Һылтанмалар

• Биккенин Р. Ф. Ҡандалалар // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• Stink Bugs of North America — photos and information
• Green stink bug Acrosternum hilare — large format diagnostic photos, adults and nymphs
• Stink bug Cosmopepla bimaculata diagnostic photos