Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
;
|
| Нөктәле өтөр
|
|
|
|
|
|
| Пунктуация
|
| апостроф |
(’ ')
|
| йәйәләр
|
([ ], ( ), { }, ⟨ ⟩)
|
| ике нөктә |
(:)
|
| өтөр |
(,)
|
| тире
|
(‒, –, —, ―)
|
| күп нөктә
|
(…, ..., . . .)
|
| өндәү билдәһе |
(!)
|
| нөктә |
(.)
|
| дефис |
(‐)
|
| дефис-минус |
(-)
|
| һорау билдәһе |
(?)
|
| тырнаҡтар
|
(„ “, « », “ ”, ‘ ’, ‹ ›)
|
| нөктәле өтөр |
(;)
|
| ҡыя һыҙыҡ (слеш, кәсер) |
(/, ⁄ )
|
| Һүҙ бүлгес
|
| бушлыҡ
|
( ) ( ) ( )
|
| интерпункт |
(·)
|
| Төп типографика
|
| амперсанд |
(&)
|
| коммерция at |
(@)
|
| йондоҙсоҡ (астериск) |
(*)
|
| кире ҡыя һыҙыҡ |
(\)
|
| исемлек маркеры (буллит) |
(•)
|
| циркумфлекс |
(^)
|
| типографик әүернә
|
(†, ‡)
|
| градус |
(°)
|
| әйләндерелгән өндәү билдәһе |
(¡)
|
| әйләндерелгән һорау билдәһе |
(¿)
|
| октоторп (рәшәткә, хеш) |
(#)
|
| номер билдәһе
|
(№)
|
| бүлеү билдәһе |
(÷)
|
| тәртип индикатор
|
(º, ª)
|
| процент, промилле, миллионная доля
|
(%, ‰, ‱)
|
| абзац |
(¶)
|
| штрих |
(′, ″, ‴)
|
| параграф билдәһе |
(§)
|
| тильда |
(~)
|
| аҫтан һыҙыу |
(_)
|
| вертикаль һыҙыҡ |
(¦, |)
|
| Интеллектуаль милек
|
| автор хоҡуҡтарын һаҡлау билдәһе |
(©)
|
| сиктәш хоҡуҡтарҙы һаҡлау билдәһе |
(®)
|
| хеҙмәтләндереү билдәһе символы |
(℠)
|
знак охраны смежных прав
фонограмма өсөн |
(℗)
|
| тауар билдәһе символы |
(™)
|
| Валюта билдәләре
|
| валюта билдәһе (дөйөм)
|
(¤)
|
| валюта билдәләре (конкрет)
|
| (₳ ฿ ₵ ¢ ₡ ₢ ₠ $ ₫ ৳ ₯ € ƒ ₣ ₲ ₴ ₭ ℳ ₥ ₦ ₧ ₱ ₰ £ ₽ ₹ ₨ ₪ ₸ ₮ ₩ ¥ ៛)
|
| Һирәк типографика
|
| астеризм |
(⁂)
|
| интерробанг |
(‽)
|
| ироник билдә |
(؟)
|
| Башҡалар
|
| Диакритик билдәләр
|
| Шпация
|
| Башҡа имләләрҙә
|
| Армян пунктуацияһы
|
| Ҡытай пунктуацияһы
|
| Япон пунктуацияһы
|
|
|
|
Нөктәле өтөр — тыныш билдәһе.
- теркәүесһеҙ теҙмә ҡушма һөйләмдәге ябай һөйләмдәр араһында
- ҡатнаш ҡушма һөйләмдәге эйәртеүле ҡушма һөйләмдәр араһында.
- теркәүесһеҙ тиң киҫәкле ябай тарҡау һөйләмдәрҙә. Мәҫәлән:
|
Арыҫландай ирҙәрҙе
Йыуаш ҡуйҙай итер хан,
Илеңде алыр ҡулыңдан,
Ғәскәр алыр улыңдан;
Тартып алыр малыңды,
Иҫәпкә алыр барыңды;
Боғаҙламай эсер ҡаныңды,
Үлтермәй алыр йәнеңде, ау,
Үлтермәй алыр йәнеңде.
(Ҡобайыр)
|
|
- тиң хәл әйтемле ябай тарҡау һөйләмдәрҙә. Мәҫәлән:
|
|
Киң юлда һуңғы биш йылда
Кемдәрҙер килә, донъя тетрәтеп,
Уттар яуҙырып, күктәр күкрәтеп;
Ерҙе нурлатып, тормош үҙгәртеп;
Дуҫты көлдөрөп, дошман илатып;
Меҫкен ҡарттарҙың йөрәген һыҙлатып,
Ҡолаҡ төбөндә моңдар сыңлатып...
(М. Ғафури.);
|
|
- теҙмә ҡушма һөйләмдәрҙә. Мәҫәлән:
Берәүҙәр туй үткәрә, икенселәре тыуған көндәрен билдәләй; өсөнсөләр, һаҡалдарын һыйпап, һанаулы ҡалған йылдарҙың ҡәҙерле минуттарын кисерә. (Р. Низамов.);
Теҙмә ҡушма һөйләмдәрҙә нөктәле өтөр ҡуйылһын өсөн, өтөр менән айырылған тиң киҫәктәр, йә айырымланған эйәрсән киҫәктәр йәки хәл әйтемдәре бирелеү талап ителә.
- күп эйәрсәнле ҡушма һөйләмдәрҙә. Мәҫәлән:
Күк йөҙөндә аҙ ғына ла болот әҫәре юҡ ваҡытта, бөтә дала үҙенең күкрәгенә ал, ҡыҙыл, зәңгәр сәскәләр ҡаҙап байрам иткәндә; һауала, ағас башында, ҡурай өҫтәрендә, талдарҙың ботаҡтарында һандуғастар, ялан турғайҙары уҙышып-уҙышып һайрағанда, байып барған ҡояшҡа ҡарап һоҡланаһың, уны яратаһың.
(Б. Ишемғолов.);
- ҡатнаш ҡушма һөйләмдәрҙә. Мәҫәлән:
|
|
Ай, тыуған ер, тыуған ер
Олатайҙар торған ер;
Йылҡылары сыңырлап,
Һыйырҙары мөңрәп,
Ҡуй-һарығы ҡуңырап,
Көтөү-көтөү йөрөгән ер;
Ятып ҡалған бер бәрәс
Йөҙ ҡуй булып үрсер ер;
Тороп ҡалған яңғыҙ тай
Өйөр булып йөрөр ер;
Атам кейәү булған ер,
Әсәм килен булған ер;
Кендегемде киҫкән ер,
Тәмле һыуың эскән ер.
(«Урал батыр».)
|
|
