Эстәлеккә күсергә

Н.М. Сибирцев исемендәге Аксён агросәнәғәт колледжы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Н. М. Сибирцев исемендәге Аксён агросәнәғәт колледжы  (Н. М. Сибирцев исемендәге Аксён агросәнәғәт колледжы Дәүләт автономлы профессиональ белем биреү учреждениеһы (ГБПОУ))
Исеме

Аксёновский агропромышленный колледж имени Н. М. Сибирцева (ГБПОУ ААПК имени Н. М. Сибирцева, ГБПОУ ААПК)

башк. Н. М. Сибирцев исемендәге Аксён агросәнәғәт колледжы (Н.М. Сибирцев исемендәге ААСК ДБҺББУ)
Элекке исеме

Өфө губерна земствоһының Бәләбәй түбәнге баҫҡыс 1 разрядлы ауыл хужалығы мәктәбе; Аксён, Өфө Губерна Земствоһы түбәнге баҫҡыс ауыл хужалығы училищеһы; Аксён урта түбәнге төр ауыл хужалығы техникумы; Аксён ауыл хужалығы техникумы

Яңынан ойошҡан

17.12.2014

Студенттар

931

Уҡытыусылар

34

Урынлашҡан

Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы, Башҡортостан Республикаһы, Әлшәй районы, Ким ауылы,

Сайт

acxt.ru

Н. М. Сибирцев исемендәге Аксёнов агросәнәғәт колледжы (Н. М. Сибирцев исемендәге ААПК ГБПОУ) (урыҫ ГБПОУ ААПК имени Н. М. Сибирцева - Аксёновский агропромышленный колледж имени Н. М. Сибирцева) - Башҡортостан Республикаһы Әлшәй районында урынлашҡан ауыл хужалығы профессиональ белем биреү ойошмаһы.

1894 йылдың 12 майы - Аксён земство түбән баҫҡыс ауыл хужалығы мәктәбе.

1896 йылдың 27 октябре - Бәләбәй түбән баҫҡыс ауыл хужалығы мәктәбе.

1912 йылдың 30 ғинуары - Аксён, Өфө Губерна Земствоһы түбән баҫҡыс ауыл хужалығы училищеһы.

1919 йыл - Аксён урта түбән төр ауыл хужалығы техникумы.

1934 йылдың 28 ғинуары - Аксён ауыл хужалығы техникумы.

1997 йылдың 29 апреле - Аксён ауыл хужалығы техникумы Дәүләт белем биреү учреждениеһы.

2000 йылдың 15 декабре - «Аксён ауыл хужалығы техникумы» урта профессиональ белем биреү Федераль дәүләт мәғариф учреждениеһы.

2012 йылдың 27 ғинуары - «Аксён ауыл хужалығы техникумы» Урта профессиональ белем биреү дәүләт бюджет белем биреү учреждениеһы.

2015 йылдың 15 июне - Аксён агросәнәғәт колледжы дәүләт бюджет профессиональ белем биреү учреждениеһы.

2021 йылдың 11 ғинуары - Н. М. Сибирцев исемендәге Аксён агросәнәғәт колледжы дәүләт бюджет профессиональ белем биреү учреждениеһы.

XIX быуаттың 60-80-се йылдарында, Рәсәйҙә реформалар үткәреү барышында, Өфө губерна земствоһы ойошторола, ул 1894 йылда ер һалымы үҫеш банкыһын һәм уҡыу йорттарын булдыра башлай.

Нигеҙ һалыныуы һәм асылыуы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Колледж тарихы 1894 йылдың 12 майынан башлана, Ул саҡта Өфө земствоһы аҡсаһына губернала тәүге Аксён земство түбән баҫҡыс ауыл хужалығы мәктәбенә нигеҙ һалына. 1896 йылдың 27 октябрендә Игенселек һәм дәүләт мөлкәте министры рөхсәте менән Бәләбәй түбән баҫҡыс ауыл хужалығы мәктәбе булараҡ асыла.

1892 йылда Яңы Александрий ауыл хужалығы һәм урмансылыҡ институты профессоры Николай Михайлович Сибирцев, юғары уҡыу йорттары өсөн «Почвоведение» дәреслеге авторы[1], В.В. Докучаев етәкселегендәге Түбәнге Новгород экспедицияһында ҡатнаша һәм Өфө земствоһы тарафынан губернаның тупраҡ картаһын төҙөргә саҡырыла[2]. Урындағы ер биләүсе чиновниктарҙың ауыл хужалығы мәктәбен булдырырға ниәтләнеүе тураһында белеп, Николай Михайлович уҡыу йортоноң урыны буйынса «Ырымбур далаларының эҫе һауаһы Өфө губернаһының урман һәм тау һауаһы менән ҡушылған урында ауыл хужалығы мәктәбенә нигеҙ һалырға» тигән кәңәш бирә.

Аксён земство түбән баҫҡыслы ауыл хужалығы мәктәбе өсөн һайланған урын ысын мәғәнәһендә әкиәти тип әйтерлек. Теоретик дәрестәр алып барыу өсөн ике ҡатлы корпус, мәктәп уҡытыусылары өсөн бөтә уңайлыҡтары булған ағас йорттар төҙөлә. Мәктәп уҡыусыларына тәжрибә үткәреү мөмкинлеге булһын өсөн 500 дисәтинәгә яҡын ер, шуларҙың 50 дисәтинәһе һөрөнтө ер бүленә. Мәктәп эргәһендә малсылыҡ биналары, механика һәм балта оҫтаханалары, тимерлек, умарталыҡ, һөт эшкәртеү өсөн биналары баплыҡҡа килә. Ике ҡатлы корпус 60 уҡыусыға иҫәпләнгән. Алты уҡыу кабинеты икенсе ҡатта урынлаша, беренсе ҡат мәктәп уҡыусыларының йоҡо бүлмәһе булараҡ хеҙмәт итә[3]. Бында ҙур булмаған тамаша залы урынлашҡан, унда, замандаштары һөйләүенсә, мәктәп идарасыһы менән бергә, Андреевка шифаханаһында дауаланған профессор Н. М. Сибирцев та лекциялар һөйләгән. Мәктәп территорияһында ашхана, фельдшер пункты һәм дүрт карауатҡа иҫәпләнгән стационар дауахана була. Мәктәпкә урыҫ телен белгән һәм уҡый-яҙа алған төрлө милләттән бөтә ҡатлам малайҙары ҡабул ителгән. Уҡыу земство иҫәбенә бушлай булған. Уҡыу ваҡыты алты йыл — ике йыл әҙерлек кластарында, дүрт йыл төп кластарҙа — тәшкил иткән. Мәктәпте тамамлағандан һуң тыңлаусыларға бөтә Рәсәй территорияһында агроном сифатында эшләү хоҡуғын биргән аттестат бирелгән[3].

Беренсе идарасы И. М. Вихров була, ул мәктәп менән яҡынса 1902 йылға тиклем етәкселек итә. Тәүге уҡытыусылары Г.Л. Фиалковский һәм А. К. Сухацкий, баш секретарь – К. Казанский, мәктәп попечителе — Жуковский була.

XIX быуат аҙағында Рәсәйҙә төрлө министрлыҡтар ҡарамағындағы 143 урта махсус уҡыу йорто була. 1914-1915 уҡыу йылына Рәсәйҙә 17 ауыл хужалығы училищеһы була, һәм уларҙың береһе Аксён ауыл хужалығы училищеһы була.

1912 йылда ауыл хужалығы мәктәбе Аксён ауыл хужалығы училищеһы булараҡ, ә 1919 йылда түбән төр Аксён урта ауыл хужалығы техникумы итеп үҙгәртелә, 1934 йылдың 28 ғинуарында Сибмолживсоюзпром бойороғо менән учреждение Аксён ауыл хужалығы техникумы тип үҙгәртелә.

Техникумға тейешле белеме булған йәштәр ҡабул ителә. Техникум башта урта квалификациялы ауыл хужалығы техниктарын әҙерләгән.

1920 йылдан 1929 йылға тиклем техникум ауыл хужалығы буйынса 225 техник сығара. Беренсе саҡырылыш уҡыусылары айырыуса ҙур роль уйнай. Был осорҙа бөтә уҡыусыларҙы үҙ эсенә алған Революцион коммунистик йәштәр союзы (РКСМ) ячейкаһы булдырыла. РКСМ ячейкаһының беренсе секретары Анастасия Полякова була. Комсомолдар көсө менән тирә-яҡ ауылдарҙа ҙур сәйәси эш алып барыла: сәйәси темаларға докциялар һәм докладтар уҡыла.

Техникум уҡыусылары «Эллада» спорт йәмғиәтен ойоштора. Йәмғиәт ағзаларының спорт формаһында еңгә тағыла торған билдә йөрөтә, спорт эше менән Леонид Мельников етәкселек итә. «Эллада» командаһы Бәләбәйҙә, Өфөлә спорт ярыштарында ҡатнашҡан һәм призлы урындар яулаған.

Комсомол ячейкаһы инициативаһы менән 1924 йылда эшселәр һәм хеҙмәткәрҙәрҙең балаларынан беренсе пионер ойошмаһы ойошторола. Беренсе пионерҙарҙың береһе Иванов Иван Игнатьевич була, ул артабан техникумда эшләй, һуңынан оҙаҡ Ваҡыт Ким ауылында йәшәй.

Белгестәрҙең беренсе сығарылышы 1925 йылда була, техникумды 25 кеше тамамлай. Уларҙың барыһы ла данлы хеҙмәт һәм көрәш юлын үтә. 1965 йылда иҫән ҡалған 13 кеше техникумда осраша. Техникум тәрбиәләнеүселәренең ике быуыны, 1920-се һәм 1960-сы йылдар комсомолдары, тулҡынландырғыс осрашыу үткәрә. Осрашыуҙа ҡатнашыусыларҙың барыһы ла – юғары хөкүмәт наградаларына лайыҡ булған производство, Бөйөк Ватан һуғышы ветерандары. Уҡыусылар алдында хәтирәләр менән сығыш яһай улар. Ветерандар араһында техникум комсомол ойошмаһының беренсе секретары Анастасия Полякова ла була

Уҡыусылар, комсомол ойошмаһы һәм уҡытыусылар башланғысы менән 1925 йылда уҡыу йорто КИМ исемендәге Аксён ауыл хужалығы техникумы тип атала башлай, әммә хөкүмәт ҡарары булмай. Был атама хәҙер Ким ауылы атамаһында ғына һаҡланып ҡалған.

1929 йылдан 1941 йылға тиклем техникум махсуслаша һәм зоотехниктар ғына әҙерләү буйынса ҡулайлаша. Был осорҙа уҡыу йортон 260 урта квалификациялы зоотехник тамамлай. Улар араһында Советтар Союзы геройҙары Евгений Петрович Чуров һәм Солтан Хәмит Улы Бикеев[4] и Султан Хамитович Бикеев.

Техникум Бөйөк Ватан һуғышы осоронда

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1941 йылда, Бөйөк Ватан һуғышы башланыуға бәйле, техникум ваҡытлыса ябыла һәм 1943 йылға тиклем Унда Мәскәүҙән эвакуацияланған М.Горький исемендәге 4-се балалар йорто урынлаша.

Бөйөк Ватан һуғышы осоронда урта һөнәри белемле белгестәр әҙерләү ҡырҡа кәмей, әммә 1947 йылда һуғышҡа тиклемге кимәлгә өлгәшелә.

1943 йылдан Аксён ауыл хужалығы техникумы яңынан эшләй башлай, әммә уның профиле киңәйә: агрономдар һәм зоотехниктар әҙерләнә башлай. Уҡыу һәм етештереү базаһы техникум ойошторолғанға тиклемге кеүек үк, йәғни ауыл хужалығы мәктәбе кимәлендә ҡала, әммә уҡыусылар контингенты 280 кешегә тиклем, йәғни 5 тапҡырға арта.

Һуғыш йылдарында эш шарттары, матди-техник база бик көсһөҙ булғанлыҡтан, ҙур ауырлыҡтар менән бәйле була.

Уҡыусылар араһында фронтовиктар күп була: Сальников в.А., Перепечай Н.А., Мырҙабаев Н.А., Шәңгәрәев, Абдуллин, Алмаев һ. б. Уҡыусыларҙың юғары сәйәси аңына Дәүләт займына яҙылыу ваҡытында, стипендиянан башҡа бер ниндәй ҙә өҫтәмә аҡсалары булмауны ҡарамаҫтан, бөтә уҡыусыларҙың 2-3 айлыҡ стипендияһын да йәлләмәүе дәлил булып тора,

Һуғышҡа тиклем үк яңы ятаҡ бинаһына нигеҙ һалына, әммә бөйөк Ватан һуғышы башланыу сәбәпле уның төҙөлөшө консервациялана һәм 1960 йылда ғына 104 урынлыҡ яңы ятаҡ сафҡа индерелә.

Техникумдың һуғыштан һуңғы осорҙа үҫеше

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1959 йылдан техникум эргәһендә, агрономдар һәм зоотехниктар әҙерләү маҡсатында, ситтән тороп уҡыу бүлеге асыла. 1964 йылдан 1969 йылға тиклем техникум эргәһендә агрохимия бүлеге эшләй, был осорҙа 55 агрохимик әҙерләп сығарыла.

1965 йылда 600 уҡыусыға иҫәпләнгән яңы уҡыу корпусы бинаһы, һыу ҡыуҙырыу башняһы төҙөлә.

1966-1970 йылдарҙа һәр береһе 300 уҡыусыға иҫәпләнгән ике ятаҡ, 100 урынлыҡ ашхана, үҙәк ҡаҙанлыҡ, 16 фатирлы йорт төҙөлә. Бер гектар майҙанлы стадион төҙөкләндерелә.

1970-се йылдарҙа илдә ауыл хужалығында киҫкен рәүештә квалификациялы кадрҙар етешмәүе күҙәтелә, үҙ эшен белгән профессионалдар кәрәк була. Аксён ауыл хужалығы техникумы ауыл хужалығы производствоһын ойоштороусыларҙы: агроном-ойоштороусыларҙы һәм зоотехник-ойоштороусыларҙы әҙерләй башлай.

1971 йылда техникум студенттарҙың оҫталығын һәм һәләттәрен киңәйткән өҫтәмә эшсе һөнәрҙәр буйынса әҙерлек башлай: сығарылыш уҡыусыһы һөнәрҙе өйрәнеү тураһында төп диплом менән бергә тағы бер нисә таныҡлыҡ ала.

1989 йылдан башлап илдә эксперименталь рәүештә юғары квалификациялы эшселәр һәм техниктар әҙерләү ойошторола. Был эксперимент профессиональ белем биреүҙең классик структураһын үҙгәртеүгә һәм төрлө типтағы белем биреү учреждениеларының барлыҡҡа килеүенә килтерә, улар профессиональ кадрҙар әҙерләү профилен һәм кимәлен киңәйтә, шулай уҡ уларға хас булмаған башҡа белем биреү хеҙмәттәрен тәҡдим итә башлай. Аксён техникумы үҙгәрештәрҙән ситтә ҡалмай, «Иҡтисад һәм бухгалтер иҫәбе» һөнәре буйынса ике меңдән ашыу белгес әҙерләп сығара.

Һөнәри белем биреү системаһын үҙгәртеү барышында техникум тағы ла алты һөнәр әҙерләү: 1991 йылда «Умартасылыҡ», 1997 йылда — «Менеджмент», 1998 йылда — «Хоҡуҡ белеме», 2000 йылда — «Ветеринария», 2007 йылда — «Ер-милек мөнәсәбәттәре», 2009 йылда — «Ауыл хужалығы продукцияһын етештереү Һәм эшкәртеү технологияһы» бүлектәрен аса.

Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәтенең 2014 йылдың 17 декабрендәге 1417-р һанлы бойороғо менән [5] Аксён ауыл хужалығы техникумы Раевка ауылының 111-се һөнәрселек училищеһы менән ҡушыла һәм хәҙерге — Аксён агросәнәғәт колледжы исемен ала.

Үҙгәртеп ҡоролғандан һуң, Аксён агросәнәғәт колледжы тар һөнәрҙәргә генә түгел, киң һөнәрҙәргә өйрәтеү мөмкинлегенә лә эйә була: һөнәри әҙерлек тупланмаһына тағы ла 3 һөнәр: «Ашнаҡсы, кондитер», «Иретеп Йәбештереүсе» һәм «Ауыл хужалығы производствоһы тракторсы-машинисы» өҫтәлә.

2019 йылда (Һөнәри белем биреүҙең конкурентлыҡ һәләтен күтәреү) «Мәғарифты үҫтереү» милли проекты Рәсәй Федерацияһы дәүләт программаһының Мәғарифты үҫтереү «Яңы проекттарҙы алға үрләтеү буйынса стратегик башланғыстар агентлығы» йәки «Йәш профессионалдар» федераль проектының матди-техник базаһының заманса талаптарға тап килеүен тәьмин итеү маҡсатында профессиональ белем биреү ойошмаларына дәүләт ярҙамы» сараһын тормошҡа ашырыу сиктәрендә Аксён агросәнәғәт колледжы дәүләт бюджет профессиональ белем биреү учреждениеһы федераль бюджеттан грант, юридик шәхестәргә колледждың матди-техник базаһын яңыртыуға субсидиялар ала[6].

Оҫтаханаларҙы йыһазландырыу проектын тормошҡа ашырыу сиктәрендә WorldSkills компетенциялары буйынса

  1. %D0%9D%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F, %D0%BF%D0%BE %D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D0%BC %D0%B8%D0%B4%D1%83%D1%82 %D1%81%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F| оҫтаханалар асыла:

1. Агрономия компетенцияһы буйынса оҫтахана

2. Ауыл хужалығы биотехнологиялвры компетенцияһы буйынса оҫтахана

3. Сити-фермерлыҡ компетенцияһы буйынса оҫтахана

4. Ауыл хужалығы машиналарын эксплуатациялау компетенцияһы буйынса оҫтахана

5. Ветеринария компетенцияһы буйынса оҫтахана

Һатып алынған уҡыу-лаборатория һәм уҡыу-производство ҡорамалдары, белем биреү процесын программа һәм методик тәьмин итеү исемлеге Һәр компетенцияһы буйынса Ворлдскиллс инфраструктура биттәре, шулай уҡ колледжда тормошҡа ашырылған «Ауыл, урман, балыҡ хужалығы» белем биреү программалары буйынса 35.00.00 һөнәрҙәр һәм һөнәрҙәрҙең ҙур төркөмө һөнәрҙәренең федераль дәүләт белем биреү стандарттары талаптарына тап килә.

Оҫтаханаларҙы йыһазландырыу проектын тормошҡа ашырғанда, уларҙы алдағы йылдарҙа аграр производствоға индереү планлаштырылған уникаль һәм заманса ҡорамалдар һатып алына.

Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәтенең 2020 йылдың 02 ноябрендәге бойороғо менән колледжға рус геологы, тупраҡ белгесе Николай Михайлович Сибирцев исеме бирелә[7].

2021 йылда колледжда оҫтаханалар:

1. Ашнаҡсы хеҙмәте

2. Геном инженерияһы

һәм «Бухгалтер иҫәбе» компетенцияһы буйынса демонстрация имтиханын үткәреү Үҙәге.

Хәҙер Николай Михайлович Сибирцев исемендәге Аксён агросәнәғәт колледжы урта звено белгестәрен һәм квалификациялы эшселәрҙе һәм хеҙмәткәрҙәрҙе әҙерләү программалары буйынса уҡытҡан профессиональ белем биреү ойошмаһы.

Студенттарҙың дөйөм контингенты 931 кеше тәшкил итә, шул иҫәптән ситтән тороп уҡыу формаһы буйынса — 236 кеше, Раевка бүлегендә 248 студент уҡый.

Эшмәкәрлеге башланғандан бирле Николай Михайлович Сибирцев исемендәге Аксён агросәнәғәт колледжы 25 меңдән ашыу белгес, шул иҫәптән ситтән тороп уҡыу формаһы буйынса — 6 меңдән ашыу белгес әҙерләй. Сығарылыш уҡыусыларын һөнәре буйынса эшкә урынлаштырыу 55 %-тан 87 %-ҡа тиклем тәшкил итә.

Лицензияға ярашлы, колледжға уҡырға ингән студент 15 йүнәлеш буйынса белем ала, урта звено белгестәре һәм эшселәр һәм квалификациялы эшселәр әҙерләү программалары буйынса хеҙмәткәрҙәр көндөҙгө һәм ситтән тороп уҡыу формаһы буйынса:

  • Агрономия
  • Ветеринария
  • Ер-милек мөнәсәбәттәре
  • Умартасылыҡ
  • Етештереү технологияһы һәм ауыл хужалығы производствоһын эшкәртеү
  • Иҡтисад һәм бухгалтер иҫәбе, шулай уҡ 3 йүнәлеш буйынса квалифициялы эшселәр һәм хеҙмәткәрҙәр:
  • Ашнаҡсы, кондитер
  • Иретеп йәбештереүсе (иретмәне ҡул һәм өлөшләтә механизацияланған ысул менән иретеп йәбештереү)
  • Ауыл хужалығы тракторсы-машинисы
  • Үҫемлекселек оҫтаһы
  • Ауыл хужалығы етештереүе оҫтаһы
  • Кесе ветеринар фельдшер
  • Һатыусы, контролёр-кассир

Колледжды тамамлаусылар юғары уҡыу йорттарында уҡыуын дауам итә ала, уларҙың бер нисәһе менән ике яҡлы килешеүҙәр төҙөлгән. 2022 йылға Башҡортостан дәүләт аграр университеты, Һамар дәүләт ауыл хужалығы академияһы, К. А. Тимирязев исемендәге Рәсәй дәүләт ауыл хужалығы академияһы менән берлектәге килешеүҙәргә ҡул ҡуйылған. Тимирязев, Көньяҡ Урал дәүләт аграр университеты, Рәсәй дәүләт ситтән тороп уҡыу аграр университеты (РГАЗУ) — был юғары уҡыу йорттарында уҡыған сығарылыш уҡыусылары артабан ҡыҫҡартылған программа буйынса уҡыуын дауам итә.

  1. Сибирцев Н. М. Почвоведение: Лекции, читанные студентам Ново-Александрийского Института: Ч. 1-3: Ч. 1: Варшава: Тип. Ф. Чернака, 1899. 112 с.; Ч 2 и 3: СПб.: ,1899. 408 с. ; 2 изд. доп. Почвоведение: Лекции, читанные в Институте С. Х. и Л. в Ново-Александрии. Вып. 1-3: СПб.: Тип. И.Н. Скороходова: Вып. 1: Почвообразование (наносы и выветривание). 1900. Вып. 2: Учение о почве как о массе; Почва как геофизическое образование. 1901. XII, 196 с. ; Вып. 3: Описательное почвоведение; География и картография почв; Бонитировка почв. 1901. 212 с.; 3-е изд. СПб: тип. М.П. Фроловой, 1909. XVI, 504 с.; 4-е изд. СПб: тип. М.П. Фроловой, 1914. XVI, 504 с.
  2. Докучаев В. В., Сибирцев Н. М., Танфильев Г. И., Ферхмин А. Р. Почвенная карта Европейской России, составленная по почину и плану проф. В.В. Докучаева Н. М. Сибирцевым, Г. И. Танфильевым и А. Р. Ферхминым под наблюдением Учёного комитета Министерства земледелия и государственных имуществ. Масштаб 1:2 520 000. СПб.: изд. Деп. земледелия, 1901. 1 цв. л.
  3. 3,0 3,1 Сост. И. И. Мещерский. Положение о сельскохозяйственном образовании и его применение. — 2. — СПБ, 1911. — 170 с.
  4. Бережной А.Ф. Они сражались за Родину: Универсанты в годы войны и в послевоенные годы.. — Вып. 3. — СПб: Издательство С.-Петербургского университета, 1997. — С. 118-119.
  5. Правительство Республики Башкортостан. "О реорганизации государственных бюджетных образовательных учреждений". Электронный Фонд Правовой и нормативно-технической документации. АО «Кодекс» (17 декабрь 2014). Дата обращения: 2 август 2017. Архивировано 8 октябрь 2017 года.
  6. Министерство Просвещения Российской Федерации. Протокол заседания Конкурсной комиссии Министерства просвещения Российской Федерации на предоставление в 2019 году грантов из федерального бюджета в форме субсидий в рамках реализации мероприятия федерального проекта "Молодые профессионалы" (недоступная ссылка — история). Банк документов Министерство Просвещения Российской Федерации (26 апрель 2019). Дата обращения: 28 февраль 2021.
  7. Постановление Правительства Республики Башкортостан от 2 ноября 2020 года №675 «О присвоении имени русского геолога и почвоведа Сибирцева Николая Михайловича государственному бюджетному профессиональному образовательному учреждению Аксеновский агропромышленный колледж». Официальный Интернет-портал правовой информации Республики Башкортостан (5 ноябрь 2020). Дата обращения: 15 февраль 2021. Архивировано 28 ноябрь 2020 года.
  • ebook.bashnl.ru Архив Национальной электронной библиотеки Республики Башкортостан
  • Из истории сельского хозяйства Башкирии. В. П. Иванков, Х. Ф. Усманов. БФАН СССР, 1976 - Всего страниц: 156, страница 100.