Приштина

Приштина
	Ҡала
	Приштина; сер. Приштина, алб. Prishtinë
Флаг	Герб[d]
Ил	Косоволағы тораҡ пункт
автономиялы край	Косово һәм Метохия автономиялы крайы
Округ	Приштина округы/Косово округы
Координаталар	42°40′00″ с. ш. 21°10′00″ в. д.HGЯO
Башлыҡ	Шпенд Ахмети[d]
Майҙаны	572 км²
Бейеклеге	652 м
Халҡы	~200 000 кеше
Милли состав	албандар
Сәғәт бүлкәте	UTC+1, йәйге UTC+2
Телефон коды	(+381) 038
Почта индексы	10000
Һанлы танытмалар
Рәсми сайт	kk.rks-gov.net/prishtina/; (серб.) (алб.) (инг.)
	Приштина Аудио, фото и видео Викимилектә

При́штина (алб. Prishtinë, Prishtina [pˈɾiʃtiːna], сер. Приштина/Priština) — Балҡан ярымутрауындағы ҡала, 2008 йылдан — өлөшләтә танылған Косово Республикаһының баш ҡалаһы. Халҡы — 198 000 кеше, башлыса албандар^[3].

Сербия һәм Косовоның бойондороҡһоҙлоғон танымаған дәүләттәр күҙлегенән Приштина — Косово һәм Метохия автономиялы крайының баш ҡалаһы.

Тарихы

Беҙҙең эраның II быуатында Ульпиана тигән Рим колонияһы нигеҙләнә, VI быуатта атамаһы колонияны ҡабат төҙөгән император Юстиниан хөрмәтенә Юстиниана Икенсе тип үҙгәртелә. VI—VII быуаттар сигендә Балҡан ярымутрауы славяндар тарафынан колониялаштырылған саҡта емертелә.

Приштина тәүләп — 892 йылғы, ә хәҙерге атамаһы менән 1342 йылғы сығанаҡтарҙателгә алынған. Приштина урта быуат серб дәүләте үҙәктәренең береһе була һәм король Стефан Урош II Милутиндың (1282—1321) резиденцияһы булып хеҙмәт итә. Ҡаланан төньяҡ-көнбайыштараҡ 1389 йылда Косово яланындағы алыш була. 1459 йылда серб баш ҡалаһы Смедерево Ғосман империяһы тарафынан баҫып алына һәм төрөктәр хакимлығы аҫтында ҡала.

1912 йылда, Беренсе Балҡан һуғышы ваҡытында, ҡаланы сербтар буйһондора. Беренсе донъя һуғышы барғанда ҡаланы австрий ғәскәрҙәре оккупациялай (1915—1918), шунан һуң ул ҡабат Сербияға ҡайтарыла.

Икенсе донъя һуғышы барғанда Приштина итальян идаралығына тапшырыла. 1943 йылда немецтар ҡаланы оккупациялай. 1944 йылдың 21 октябрендә Югославия Халыҡ-азатлыҡ армияһы тарафынан азат ителгәс, ҡала Югославия Совет Федератив Республикаһы составына Сербия Республикаһының бер өлөшө итеп индерелә. 1946 йылдан — Косово-Метохия автономиялы өлкәһенең, 1963 йылдан — крайының административ үҙәге була. Коммунистик хөкүмәттең декреты буйынса, Приштина 1974 йылда яңы ойошторолған Косово социалистик автономиялы провинцияһының баш ҡалаһы статусын ала.

1999 йылдың башында, Косоволағы низағ көсәйгән саҡта, ҡала ҙур зыян күрә. Бөтә сербтар ҙа тиерлек һәм башҡа албан булмағандар ҡаланан ҡаса йә ҡыуыла. 1999 йылдың 12 июненән 2003 йылға тиклем ҡаланың аэропорты Рәсәй ғәскәрҙәре контроле аҫтында тотола.

2008 йылдан Приштина өлөшләтә танылған Косово Республикаһының баш ҡалаһы булып тора.

Географияһы

Приштина Косовоның төньяҡ-көнсығышында Голяк тауҙарына яҡын ғына тора. Приштинанан Шар-Планина тауҙары күренә, улар бер нисә километрҙа, Косово менән Метохияның көньяғында, урынлашҡан.

Транспорты

Приштина Косоволағы автомобиль, тимер юл һәм һауа селтәрҙәренең эре узелы булап тора. Автобустар, поездар һәм самолёттар Приштина менән төбәктәге һәм унан ситтәге башҡа тораҡ пункттар менән бәйләнеште тәьмин итә.

Галерея

Хәҙерге Приштина.
Хәҙерге Приштина.
Косовола БМО штаб-фатиры.
Хөкүмәт штаб-фатиры.
Приштиналағы урам.
Приштиналағы китапхана.
Аҡ бина.
Гранд-отель.
Ҡала стадионы.
Приштиналағы мәсет.
Приштинаның халыҡ-ара аэропорты.

Панорама

Административ буйһоноуы

Серб позицияһы	Албан позицияһы
Косово һәм Метохия автономиялы крайының Косово крайына инә	Косово Республикаһының Приштина округына инә

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Сербияның административ бүленешенә ярашлы
↑ согласно Косово Республикаһының административ-территориаль бүленеше буйынса
↑ Результаты переписи населения 2011 года

Һылтанмалар

История города 2008 йыл 9 март архивланған. (инг.)(инг.)
Современные фотографии Приштины

[SerbAdm-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Сербияның административ бүленешенә ярашлы

[KosAdm-2] согласно Косово Республикаһының административ-территориаль бүленеше буйынса

[3] Результаты переписи населения 2011 года

[1]

[2]

[3]