Тиҙәк

Тиҙәк
Барлыҡҡа килгән, эшләнгән	dung[d]
Тиҙәк Викимилектә

Тиҙәк (восходит к древнетюркскому tеzek ‘навоз’, Киҙәк, киҙәге - ҡар. тиҙәк, урыҫса — Кизяк) — башҡорт телендә ике мәғәнәгә эйә.

• 1. Мал-тыуар, ҡош ҡорттоң оло ярауы
• 2. Мал-тыуар, ҡош ҡорттоң оло ярауынан кирбесләп һуғылған яғыулыҡ -

Ҡулланылышы

Тиҙәк һалам, бесән һәм башҡа тәбиғи нәмәләр менән ҡатнашып серегән осраҡта тиреҫ килеп сыға. Уны һәм тиҙәк һарҡындыһын йыш ҡына органик ашлама итеп ҡулланалар.

Киптерелгән йәки эшкәртелгән тиҙәкте яғыулыҡ итеп тә ҡулланалар.

Башҡорттар йыш ҡына ат тиҙәген кирбес һуҡҡанда, һыларға балсыҡ әҙерләгәндә ҡушалар.

Һиндостандың һәм Пакистандың ауыллы төбәктәрендә тиҙәк электр станцияһына яғыулыҡ сифатында ҡулланыла, ул тотороҡло электр энергияһын тәьмин итә.

Үҙәк Африкалағы ауыл йорттарында тиҙәк яндырып, серәкәй өркөтәләр. Һалҡын урындарҙа арзан сеймал булараҡ һыйыр тиҙәге өйҙәрҙең стеналарын һылау өсөн файҙаланыла, ул йылы тота.

Эре мал тиҙәге саман кирбес һуғырға ҡулланыла.

Галерея

• 
  Яңы һыйыр тиҙәге
• 
  Монголдарҙың тиҙәк йыйыу кәрзине
• 
  Һиндостанда яғыулыҡҡа киптерелгән тиҙәк
• 
  Юньнань провинцияһында буйвол тиҙәген өй ҡабырғаһына һылап киптереү. Ҡытай
• 
  Ферманан тиҙәк сығарыу ҡоролмаһы

Әҙәбиәт

• Кизяк // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
• Werner Nachtigall: Lebensräume. Mitteleuropäische Landschaften und Ökosysteme. BLV Verlagsgesellschaft, München, 1986 (нем.) ISBN 3-405-13254-1
• Alain Raveneau: Le livre de la vache. Paris, Rustica, 1996 (фр.) ISBN 2-84038-136-2