Тор (Нөгөш ҡушылдығы)
| Тор | |
 | |
| Ҡайҙа ҡоя | Нөгөш |
|---|---|
| Ҡушылдыҡ | Йылға (йылға) һәм Торғаҫ (йылға) |
| Һыу йыйыу бассейны | Волга бассейны[d] |
| Бассейн майҙаны | 445 км² |
| Дәүләт |
 Рәсәй[1] |
| Административ-территориаль берәмек | Башҡортостан Республикаhы |
| Оҙонлоҡ | 54 km |
 | |
Тор — Рәсәйҙәге йылға, Башҡортостандың Ишембай, Мәләүез райондары биләмәләрендә аға. Йылғаның оҙонлоғо — 54 км, һыу йыйыу бассейны майҙаны — 445км²[2].
Географияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Баш-Алатау һыртының көнбайыш битләүендә, Артмаҡ тауынан 4 км төньяҡтараҡ баш ала. Нөгөш йылғаһының уң ярына тамағынан 5 км алыҫлыҡта барып ҡоя.
Йылға буйында Воскресенское һәм Верхотор урынлашҡан.
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
XVIII быуат аҙағында йылғаның үрге ағымында бер нисә торама һәм Воскресенка баҡыр иретеү заводынан (хәҙерге Верхотор) торған урыҫ колонияһы барлыҡҡа килгән. Йылғала быуалар төҙөлгән, хәҙер Верхотор менән Воскресенскийҙа һыуһаҡлағыстар, Кузнецовский утары янында быуаһы бар.
Этимологияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Удмуртия топоним белгесе Калинина Л. И. йылғаның исемен, ихтимал, хант телендәге сор (күл) тигән һүҙҙән килеп сыҡҡандыр, тип яҙа[3]. Мәгәр башҡорт ғалимдары этимологияһы асыҡ түгел тигән һығымта яһай[4].
Һыу реестры мәғлүмәттәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Рәсәй дәүләт һыу реестры ҡарап мәғлүмәттәре буйынса Кама һыу бассейны округы, йылға бассейны — Кама, бәлкәй йылға бассейны — Ағиҙел, һыу хужалығы участкаһы — Ағиҙел йылғаһы башынан Арский ташы[2] һыу үлсәү посына тиклем
Ҡушылдыҡтары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
(тамағынан алып алыҫлығы)
- 0,2 км: Второй Ключ инеше
- 26 км: йылға Торғаҫ
- 40 км: йылға Йылға йылғаһы (Цынгаф-Йылға, Кесе Йылға)
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ 2,0 2,1 «Тор» — информация об объекте в Государственном водном реестре
- ↑ О географическом термине тор и его вариантах // Вопросы финно-угорского языкознания. Ижевск, 1967. Вып. 4. С. 109—113
- ↑ Русско-башкирский словарь водных объектов Республики Башкортостан//Ф. Г. Хисамитдинова, З. А. Сиразитдинов и др. Уфа, 2005
