Тургай Валерий Владимирович
| Тургай Валерий Владимирович | |
 | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Тыуған көнө | 17 апрель 1961[1] (63 йәш) |
| Тыуған урыны | Сыуаш АССР-ы[d], РСФСР, СССР |
| Яҙма әҫәрҙәр теле | Сыуаш теле |
| Һөнәр төрө | шағир, прозаик, тәржемәсе, яҙыусы |
| Уҡыу йорто | И. Н. Ульянов исемендәге Сыуаш дәүләт университеты |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
Валерий Владимирович Тургай (cыу. Валери Туркай, Воробьев Валерий Владимирович, 1961 йылдың 17 апреле, Починок-Инел, Комсомол районы, Чувашия, СССР) — сыуаш шағиры, прозаик һәм тәржемәсе, Сыуаш Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1999), Ф.Кәрим, И. Я. Яковлев һәм М.Сеспель исемендәге премиялар лауреаты, Сыуаш Республикаһының халыҡ шағиры (2003), Украинаның Чернигов өлкәһе, Остер ҡалаһының Почетлы гражданины, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2011), СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы (1991).
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Шағир Сыуаш Республикаһы Комсомол районы Починок-Инел ауылында тыуа. Әбеһе - Татарстандың Кайбыс районы Оло Тәрбит ауылынан.[2]
Сыуаш дәүләт университетының тарих-филология факультетында юғары белем ала. ГИТИС эргәһендәге Юғары театр курстарын тамамлай. Сыуаш АССРның матбуғат органдарында, «Молодой коммунист» гәзитендә, «Хавхалану» яуаплылығы сикләнгән ширҡәтендә, Чуваш Республикаһының профессиональ яҙыусылар берлегендә эшләй.
2014 йылдың 16 октябрендә Валерий Владимирович яңалыклар газетаһының баш мөхәррире итеп билдәләнә.
А.Хузангай: «Үрге Советҡа һайлауҙарға барғанда, вәзғыят ҡырҡа ине: һабан турғайы Советтар Йорто алдында аслы-туҡлы тота, майҙанда стихиялы митингылар уҙа, ЧАП исеменән лозунгтар яңғырай», - ти.
Ижады
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Беренсе шигырьләре 1977 йылда Комсомол район гәзитендә донъя күрә. Уның «Çăлкуç çути» (1989), «Шурă фарфор чашăк» (1994), «Турă питĕнчи куççуль» (1996), «Пурăнатпăр-ха!» (1999), «Вĕçленми Вĕçев» (1999), «Чунăм, манăн чунăм...» (2003), «Ночь-мелодия» (2004), «Ку эпĕ _ Валери Туркай» (2013) һ.б. китаптары баҫылып сыға. Уның «Телейпе юнашар», Чăваш академи драма театрĕнче «Каçар мана», «Ăçта эс, çăлăнăç?» пьесалары Йәштәр театрында, Чуваш академия драма театрында ҡуйылған. 2010 йылда тормош иптәше Ольга Турчанинова менән бергә «Халыҡ-ара премия лауреаттары» тигән китап сығаралар. Уның шиғырҙарына тиҫтәләгән йыр яҙылған. Муса Йәлил, Мостай Кәрим, Ғабдулла Туҡай, Рәсүл Ғамзатов, Кулиев Кайсын, Алим Кешоков, Валентин Колумб һ.б. шигырьләрен сыуаш теленә тәржемә итеп айырым китап итеп баҫтыра. Туркай шигырьләре урыҫ, татар, әзербайжан, украин, латыш һәм башҡа телдәргә тәржемә ителгән.
- «Ҡоро эп», стихи, Чебоксары, 2013
- «Чунăм манăн, чунăм...», стихи, Чебоксары, 2003
- «Шурă фарфăр чашăк», стихи. Поэма, Чебоксары, 1994.
- «Моя бунарка карма», статьи, интервью, Чебоксары, 2011.
- «Ночь-мелодия», стихотворения, Чебоксары, 2004.
Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Валерий Тургай. Чуваш хал пос : [буклет]. — Шупашкар : [и. ..], 2013. — 1 с.
- Тургай, В. Пурҙар-ха! : чуваш хал пос Валери Тургай = Будем жить! : народный поэт Чуваши Валерий Тургай / [В. Тургай] ; Григорьев Николай [пуха харден]. — Чебоксары : [Новое Время], 2012. — 409 с.
- Тургай Валерий Владимирович, народный поэт Чуваши [Электронный ресурс] : интервью с народным поэтом Чуваши Валери Тургаем. — Электрон. текстовые дан. — [Б. м.] : Персональный сайт, 2011.
- Данилова, Л. Утăм хыççан утăм / Л. Данилова // Ялау. — 2005. № 3.
- Зайцева, В. Салам сана, Тур как! / В. Зайцева // Каçал ен. — 2011. — 16 апрель (№ 42/43).
- Кузнецова, В. Мĕнпе ирет В. Тургай / В. Кузнецова // Çамрăксен хаçачĕ. — 2000. — па (№ 40).
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Исаев Ю. Н. Чувашская энциклопедия (урыҫ) — Чувашское книжное издательство, 2006. — 2567 с. — ISBN 978-5-7670-1471-2
- ↑ Оло Тәрбит ауылыныңның байрамлы йәкшәмбеһе(недоступная ссылка)