Уҡытыусылар семинарияһы (Новочеркасск)
| Уҡытыусылар семинарияһы | |
| Нигеҙләү датаһы | 1878 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй империяһы СССР Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Новочеркасск |
| Входит в состав списка памятников культурного наследия | список объектов культурного наследия России в Новочеркасске[d] |
| Мираҫ статусы | Төбәк әһәмиәтендәге Рәсәй мәҙәни мираҫ объекты[d][1] |
| Указания, как добраться | Платовский проспект, 63 / Пушкинская улица, 47 |
 | |
 Уҡытыусылар семинарияһы (Новочеркасск) Викимилектә | |
Уҡытыусылар семинарияһы — Новочеркасскиҙағы элекке уҡыу йорто, ҡаланың үҙәгендә Платовский проспекты, 63 һәм Пушкин урамы, 47 (элекке Почта) киҫелешендә урынлашҡан. Хәҙерге ваҡытта бинала РФ Эске эштәр министрлығының Суворов училищеһы эшләй. Бина төбәк әһәмиәтендәге мәҙәни мираҫ объекты булып тора[2].
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Бина ХIХ быуаттың икенсе яртыһында һалынған була, килем йорто, милеккә инженер-механик Д. И. Жученковтың милеге булған. 1878 йылда унда, октябрҙә бер йыл алдараҡ нигеҙ һалынған уҡытыусылар семинарияһы эшләй башлай. Әммә, башҡа мәғлүмәт буйынса, бина 1885 йылда ғына төҙөлә. Шулай уҡ училище янында ике класлы өлгөлө мәктәп асыла. 1904—1906 йылдарҙа (1967 йылғы мемориаль табличкаға ярашлы — 1907—1908[3]) семинарияла урыҫ һәм славян телдәре дәрестәрен урыҫ әҙәбиәтсеһе һәм драматургы, «Донская жизнь» һәм «Донская речь» новочеркасск гәзиттәре мөхәррире Константин Андреевич Тренёв уҡытҡан.
Уҡытыусылар семинарияһы бөтә бинала урынлашмаған, бинаның бер өлөшө дарыуханаға һәм башҡа ҡортомлаусыларға ла арендатор бирелә. 1912—1914 йылдарҙа бина яңынан ҡорола реконструкция, проект авторҙары — архитектор С. И. Болдырев, һөҙөмтәлә бинаның тышҡы күренеше өлөшләтә үҙгәрә. Фасадтарҙы тикшеренеү һөҙөмтәләренә ышанһаң, нигеҙҙә бинаның беренсе ҡаты үҙгәртелә.
Был бина XIX быуат аҙағы — XX быуат башы Новочеркасск ҡалаһына хас булған квартал мөйөшөн нығытыусы торлаҡ һәм ижтимағи социаль архитектура өлгөһө. Ростов өлкәһендә һәм ғөмүмән Новочеркасскиҙа йыш осраған биналарҙың төп фасадтарын «кирбес стилендә» биҙәү ҙур мәҙәни ҡиммәткә эйә. Кирбес стеналар, биҙәү деталдәре, вертикаль һәм горизонталь бүлгеләүҙәр, шулай уҡ ишек һәм тәҙрә йөҙлөктәре, шулай уҡ кәрниздәре лә һуҙылған штукатурланған профилле булыуы уның хас һыҙаты булып тора.
Бина планда — тура мөйөшлө, оҙонораҡ яғы менән көнбайыш-көнсығыш һыҙатында. Көньяҡ фасадта икенсе ҡат һәм саң осортма, сарлаҡ мезонин кимәлендә дүрт колонналы портигының эре ордеры урынлашҡан. Портик беренсе ҡаттың ҡумта көмбәҙ менән ҡапланған галереяһында урынлашҡан, уның уртаһында бинаға төп инеү урыны бар. Төньяҡ фасадында, габариттары һәм структураһы менән колонналы көньяҡ фасадҡа оҡшаш, пилястрлы портик урынлашҡан. Ҡабырға фасадтарында, шунда эшләнгән балкондарҙы тотоп торған, сүкелеп яһалған металл кронштейндар бар, хәҙерге көндә улар һаҡланмаған[4].
1923 йылдан бинала милиция уҡыу йорттары урынлашҡан булған: 1946 йылда Новочеркасск Эске эштәр халыҡ комиссариатының милиция мәктәбе итеп үҙгәртелгән 3-сө урта команда составының дон мәктәбе булған. 1991 йылда РФ Эске эштәр министрлығының Новочеркасск урта училищеһы (суворов училищеһы өлгөһөндә) барлыҡҡа килә, ә һуңынан Эске эштәр министрлығының Суворов хәрби училищеһы тип үҙгәртелә[5].
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Решение Малого совета Ростовского областного совета народных депутатов № 325 от 17.12.1992
- ↑ Список объектов культурного наследия по городу Новочеркасску
- ↑ Шулепова Э. А. Материалы свода памятников истории и культуры РСФСР. Ростовская область.. — М.: Изд-во НИИ культуры, 1990.
- ↑ Учебная семинария в Ночеркасске 2018 йыл 26 июль архивланған.
- ↑ Пушкинская, 47 / Платовский, 63, Суворовское училище МВД