Харденштайн замогы
| Харденштайн замогы | |
| Нигеҙләү датаһы | 1354 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Германия[1][2][3] |
| Административ-территориаль берәмек | Виттен[d][1][2][3] |
| Входит в состав списка памятников культурного наследия | list of architectural heritage monuments in Witten[d] һәм list of bodendenkmal in Witten[d] |
| Мираҫ статусы | архитектура ҡомартҡыһы[d] һәм археологический памятник в Германии[d] |
| Рәсми сайт | burgfreunde-hardenstein.de |
 | |
 Харденштайн замогы Викимилектә | |
Харденштайн замогы (нем. Burg Hardenstein) — замок емереклектәре. Был замок Вестфалия еренең Виттен ҡалаһына ҡараған Гербеде районының төньяҡ-көнбайышында урынлашҡан. Замок шул уҡ исемдәге парк менән уратып алынған булған. Һарай 1345—1345 йылдарҙа төҙөлгән була. XVIII быуатта бындағы күмер ятҡылыҡтары аҙайыу арҡаһында замок 1976 йылда ҡала милкенә тапшырыла. Замок архитектура ҡомартҡыһы булып тора һәм бында килеүселәр өсөн асыҡ.
Тасуирлау һәм тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1354 йылда II Генрих фон Харденберг хәҙерге замок территорияһын граф I Герхард Бергтан һатып алған. II Генрих фон Харденберг үҙ ғаиләһе менән шул уҡ йылда Рур йылғаһының көньяҡ яры буйында — Гербеде һәм Виттен араһында урынлаша. 1345—1345 йылдарҙа бында һыулы соҡор менән уратып алынған замок төҙөлә. Генрих II вариҫтары — «фон Харденштайн» фамилияһын алыусылар — моғайын, финанс ҡыйынлыҡтары кисергән. 1378 йылда йәһүд сауҙагәренә ҙур суммала бурыс түләргә тейеш булған Генрих IV фон Харденштайн Дортмундҡа ҡаршы һуғыш башлай. Дортмунд ҡалаһын 1000 кеше яһаған һөжүм уңышһыҙ тамамлана. Һуғыштың артабанғы кампнияһында Генрих IV кельн ғәскәрҙәре тарафынан ҡулға алына һәм язалап үлтерелә.
Харденберг ырыуының һуңғы вәкиле Генрих V ҡыҙының никахы һөҙөмтәһендә 1439 йылда замок Гольштейн фон ырыуының Роберт Шталенең милкенә күсә. 1430—1440 йылдарҙа замоктың көньяғы ике фланг башнялары һәм ҡабырға диуары менән киңәйтелә. Замок янындағы күмер ятҡылыҡтарын эшкәртеү был территорияға XVI быуатта ла халыҡты күпләп килтерә. бары тик XVIII быуатта күмер ятҡылығы ташланғас, замок бөлгөнлөккә төшә.
1974 йылда замок Хербеде (Гербеде) ҡалаһына ҡуртымға бирелә, 1975 йылда — Виттен ҡалаһына, сөнки Гербеде Виттен ҡалаһының районы ғына булып ҡалған була. Замок емереклектәрен тикшереү дауам ителә — 1974 йылда урындағы билдәле «Hardenstein Burgfreunde» ассоциацияһы был эште яҡлап сыға һәм ҙур ярҙам күрһәтә. Замоктың археологик экспонаттар коллекцияһы бөгөн Виттен-Геберде башланғыс мәктәбе музейында тора. Музей бар кеше өсөн дә бушлай асыҡ. Һауа шарттары һәм хәүефһеҙлек саралары алып барылмау арҡаһында замок емерелеүе дауам итә: шулай, 2010 йылдың 16 марты төнөндә төп корпустың аралаш стенаһы селпәрәмә килеп емерелә. Емереклектәрҙе яңынан тергеҙеү һәм реконструкциялау башлана, һәм 2017 йылда тергеҙеү эштәре тамамланған зона бында килеүсе туристар өсөн асыҡ. Замок менән төндә яҡтыртыу буйынса 2009 йылдан башлап Харденштайн замогы төндә яҡтыртыла; 2017 йылда уның территорияһында видеокүҙәтеү системаһы ҡуйылған.
2006 йылдың апреленән алып урындағы «Hardenstein» паромы емереклектәр янынан үтә. Рур йылғаһындағы берҙән-бер паром урындағы иҫтәлекле ҡомартҡы булып тора. Ул шулай уҡ Рур үҙәнендәге велосипед юлы селтәренең дә бер өлөшө булып иҫәпләнә. Маршруты замоктан ҡаршы ярҙа торған Гербеде шлюзы янында тамамланған паромды ун биш ирекмән хеҙмәткәр һәм даими бер шкипер хеҙмәтләндерә. «II Schwalbe MS» экскурсия карабы ла емереклектәр янынан даими үтеп тора. Уны урындағы «Witten Stadtwerke» коммуналь компанияһы хеҙмәтләндерә.
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Замок Гербеде
- Ратуша Виттена
- Замок Баләрден
Иҫкәрмә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,0 1,1 OpenStreetMap (билдәһеҙ) — 2004.
- ↑ 2,0 2,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #4530655-2 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ 3,0 3,1 Record #246279779 // VIAF (билдәһеҙ) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Heinrich Schoppmeyer: Witten. Von Geschichte Dorf, Stadt und Vororten. 1 Band. VOHM, 2012 Witten, ISBN 978-3-00-040266-1, 109—113 S..
- Hans Radke Dieter, Heinrich Schoppmeyer (Hrsg.): Burg Hardenstein. Und Geschichte Geschichten. Burgfreunde Hardenstein, 1999 Witten, ISBN 3-00-004703-4.
- Gotthard Kießling: Hardenstein Burg // AufRuhr Burgen. 100 Burgen Unterwegs zu, Ruhrregion und der Herrensitzen Schlössern in / und Bauen Ministerium NRW Landes Verkehr für des / Westfalen Landschaftsverband-Lippe. Klartext Verlag, 2010 Essen, ISBN 978-3-8375-0234-3, 149—153 S..
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Hardenstein a. d. Ruhr (нем.). Deutschen Burgenvereinigung e.V. Дата обращения: 2 ноябрь 2018.