Хиросима һәм Нагасаки ҡалаларына атом бомбаһы ташлау

	Хиросима һәм Нагасаки ҡалаларына атом бомбаһы ташлау
Төп конфликт: Икенсе бөтә донъя һуғышы
	Ядерный гриб над Хиросимой (слева) и Нагасаки (справа)
Дата	6 август — 9 август 1945 йыл
Урыны	Хиросима, Нагасаки; Япон империяһы
Нәтижә	Победа сил союзников
Ҡаршы тороусылар
АҠШ;	Японская империя
Командирҙар
Уильям Стерлинг Парсонс; Пол Тиббетс	Сюнроку Хата
Ҡаршы тороусы көстәр
«Проект Манхеттен»; 509-я смешанная авиационная группа	Второе командование
Юғалтыуҙар
Нет	90.000–166.000 в Хиросиме ; 60.000–80.000 в Нагасаки
	Хиросима һәм Нагасаки ҡалаларына атом бомбаһы ташлау Викимилектә
	Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Хиросима һәм Нагасаки ҡалаларына атом бомбаһы ташлау (6 һәм 9 август, 1945 йыл) — кешелек тарихында хәрби йәҙрә ҡулланылған. Уны Икенсе бөтә донъя һуғышының Тымыҡ океан сиктәрендә алып барылған хәрби хәрәкәттәр театрындағы йомғаҡлау өлөшөндә Японияны капитуляцияға тиҙерәк күндереү маҡсатында АҠШ Ҡораллы көстәре башҡарған.

1945 йылдың 6 авгусында Америка бомбардировщигы В-29 «Enola Gay» (әсәһенең исеме менән шулай атаған) экипаж командиры полковник Пол Тиббетс Хиросима ҡалаһына «Little Boy» («Малыш») исемле эквиваленты 13 − 18 килотонна тротил тәшкил иткән атом бомбаһын ташлаған. Өс көн уҙғас, 1945 йылдың 9 авгусында 21 килотонна тротилға тәшкил иткән «Fat Man» («Толстяк») атом бомбаһын осоусы Чарльз Суини, B-29 «Bockscar» бомбардировщигы командиры, Нагасакиға ташлаған. Дөйөм үлеүселәр һаны Хиросимала 90 — 166 мең кеше, Нагасакиҙа 60 — 80 мең кеше тәшкил иткән.

Атом бомбардировкаларына иҫе киткән Япония премьер-министры Кантаро Судзуки һәм сит ил эштәре министры Того Сигэнори япон хөкүмәте һуғышты туҡтатырға тейеш тигән һөҙөмтәгә килгән.

1945 йылдың 15 авгусында Япония үҙенең капитуляцияға бирелеүе тураһында иғлан иткән. Икенсе бөтә донъя һуғышының формаль рәүештә тамамланыуын белдергән капитуляция тураһындағы актҡа 1945 йылдың 2 сентябрендә ҡул ҡуйылған.

Японияны капитуляция яһарға мәжбүр иттереү өсөн уны атом бомбардировкаларына тотоуҙың этик яҡтан кәрәкле булыу-булмауы әлеге көндәрҙә лә бик ҡырҡа бәхәс тыуҙырыусы хәл.

Тәү шарттар

1944 йылдың сентябрь айында Гайд-паркта АҠШ президенты Франклин Рузвельттың һәм Бөйөк Британияның премьер-министры Уинстон Черчилль араһында килешеү төҙөлә. Уның нигеҙендә Японияға ҡаршы атом ҡоралы ҡулланыуҙың ихтималлығы ята.

1945 йылдың йәйенә АҠШ, Канада һәм Бөйөк Британия ярҙамында Манхэттен проектын тамамлай. Был проект йәҙрә ҡоралының тәүге өлгөләренең әҙерлеге хаҡында була.

Икенсе бөтә донъя һуғышында АҠШ туранан-тура ҡатнаша башлағас, 200 мең Америка һалдаттары һуғышта һәләк булған, уларҙың яҡынса яртыһы — Японияға ҡаршы һуғышта. 1945 йылдың апрель-июнь айҙарында Японияның Окинава утрауҙарын баҫып алыу һуғыш операцияһы ваҡытында 12 меңдән артыҡ Америка һалдаты һәләк булған, 39 меңе яраланған, япондар яғынан юғалтыуҙар 93 − 110 мең һалдат һәм барлығы 100 мең граждандар халҡын тәшкил иткән. Японияға баҫып инеү Окинава утрауҙарындағы юғалтыуҙарға ҡарағанда байтаҡҡа күп булған булыр ине.

Әҙәбиәт

Буранок С. О. Победа над Японией в оценках американского общества.. — АсГард, 2012. — 116 с. — ISBN 978-5-4259-0169-9.
Ҡалып:Книга:Жуков А. Е. История Японии
Молодяков В. Э., Молодякова Э. В., Маркарьян С. Б. История Японии. XX век / Отв. ред. В. М. Алпатов. — М.: Крафт+, 2007. — 528 с. — (История стран Востока. XX век). — 1000 экз. — ISBN 978-5-89282-295-4.
Франк Р. (англ.). Downfall: The End of the Imperial Japanese Empire. — New York: Random House, 1999. — P. 484. — ISBN 9780679414247.
Хасэгава Ц. (англ.). Racing the Enemy: Stalin, Truman, and the Surrender of Japan. — Belknap Press of Harvard University Press, 2006. — P. 432. — ISBN 978-0674022416.

Һылтанмалар

	Портал «Вторая мировая война»
	Хиросима һәм Нагасаки ҡалаларына атом бомбаһы ташлау Викимилектә
	Хиросима һәм Нагасаки ҡалаларына атом бомбаһы ташлау Викияңылыҡтарҙа

The Atomic Bomb and the End of World War II - A Collection of Primary Sources (ингл.). National Security Archive. George Washington University, США (5 август 2005). Дата обращения: 27 март 2010. Архивировано 27 ғинуар 2012 года.
The Decision to Drop the Atomic Bomb (ингл.). Truman Library. — сборник документов, связанных с решением Трумэна одобрить атомную бомбардировку. Дата обращения: 26 март 2010. Архивировано 27 ғинуар 2012 года. 2011 йыл 5 октябрь архивланған.
Dawn of the Atomic Era (1945) (ингл.). The Manhattan Project (An Interactive History). US Department of Energy. Дата обращения: 26 март 2010. Архивировано 29 сентябрь 2006 года. 2006 йыл 29 сентябрь архивланған.
[[Хиросимский мемориал|Музей мира г. Хиросимы]] (ингл.). Дата обращения: 27 март 2010. Архивировано 27 ғинуар 2012 года.
Музей Атомной Бомбы г. Нагасаки ("Nagasaki Atomic Bomb Museum") (ингл.). Дата обращения: 27 март 2010. Архивировано 27 ғинуар 2012 года. 2012 йыл 22 ғинуар архивланған.

Официальная переписка между Японией и союзниками в связи с капитуляцией Японии (ингл.). Материалы Токийского трибунала. http://www.ibiblio.org.+Дата обращения: 27 март 2010. Архивировано 27 ғинуар 2012 года.
Хиросима и Нагасаки (билдәһеҙ). журнал «Скепсис». — Сборник материалов, посвящённых атомным бомбардировкам. Дата обращения: 27 март 2010. Архивировано 27 ғинуар 2012 года.
Хиросима и Нагасаки (билдәһеҙ). сайт 44 ракетного полка. — Довольно подробная обзорная статья. Дата обращения: 27 март 2010.(недоступная ссылка)
Нагасаки после Бомбы (билдәһеҙ). Майнити симбун, Япония (22 июнь 2005). — Очерки американского журналиста Джорджа Уэллера, первым попавшего в Нагасаки после бомбардировки. Дата обращения: 27 март 2010. Архивировано 27 ғинуар 2012 года.
Хиросима и Нагасаки: история, свидетельства очевидцев, фотографии (билдәһеҙ). Дата обращения: 27 март 2010. Архивировано 27 ғинуар 2012 года.
Топографическая карта Хиросимы 1946 года с зонами разрушения (билдәһеҙ). Дата обращения: 27 март 2010. Архивировано 27 ғинуар 2012 года.
Моральное наследие Хиросимы и Нагасаки (билдәһеҙ). Архивировано 27 ғинуар 2012 года. 2012 йыл 3 март архивланған.
Разящий атом. Документальный фильм 1948 года (урыҫ). — киноотчёт военного ведомства США о последствиях бомбардировок (в русской озвучке). Дата обращения: 7 август 2015. Архивировано 7 август 2015 года.
Коллекция фотографий RG-77-BT, хранящаяся в филиале Национального архива в Колледж Парке (штат Мэриленд)
Доклад посла СССР в Японии о состоянии Хиросимы и Нагасаки после атомных бомбардировок 2016 йыл 6 декабрь архивланған.