Зарарлы бәйлелек (аддикция): өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8
8 юл: 8 юл:


[[Психология]]ла үҙ-үҙеңде тотоу аддикцияһы, шәхес [[аң]]ының билдәле бер эшмәкәрлеккә бәйле торошо, был бәйлелекте үҙ алдына еңеп сыға алмау хәле тип билдәләнә.
[[Психология]]ла үҙ-үҙеңде тотоу аддикцияһы, шәхес [[аң]]ының билдәле бер эшмәкәрлеккә бәйле торошо, был бәйлелекте үҙ алдына еңеп сыға алмау хәле тип билдәләнә.

== Күренеште өйрәнеү ==
Аддитив тотош кешенең, үҙенең аң торошон үҙгәртеп, реаль тормоштан китергә ынтылышы менән бәйле. Был күренеште өйрәнеү менән аддиктология, клиник психология һәм [[социология]] шөғөлләнә.<ref>{{cite web |url=http://psychology.net.ru/articles/print.html?page_id=124 |title=Об аддикциях и аддиктивном поведении|author=В. Качалов |lang=ru |website=Мир Психологии |accessdate=2012-03-12}}</ref>.

Йәмғиәт тарафынан ҡабул итерлек аддикция формалары бар<ref>[http://www.narcom.ru/cabinet/online/88.html А. Ю. Егоров — Нехимические (поведенческие) аддикции (обзор)]</ref>: рухи ғәмәлдәр, медитация, ғашиҡ булыу, ижад, трудоголизм, интернет-бәйлелек, шопоголизм, экстремаль спорт, артыҡ ашау, шулай уҡ социаль яҡтан хәүефле: [[токсикомания]], наркотиктарға бәйлелек, клептомания (урлашырға ынтылдыра торған психик ауырыу) һәм башҡалар. Ҡайһы бер осраҡтарҙа аддикция аңлы рәүештә үҫешергә мөмкин (мәҫәлән, интеллектуаль һәләтле үҫмерҙәрҙә когнитив аддикция факторҙары өйрәнелә.<ref>{{статья|автор=Якимова Т.В.|заглавие=Феномен познавательной аддикции в развитии интеллектуально одаренных подростков|издание=Консультативная психология и психотерапия|год=2010|том=1|страницы=121—136 }}</ref>).

Мәғлүмәт йәмғиәте үҫеше һәм мәғлүмәткә бәйле традицион ауырыуҙарҙың үҫеүе менән<ref>[https://www.academia.edu/9313909/Eryomin_A._L._The_Impact_of_information_environment_on_the_health_of_the_population_Problems_of_Social_Hygiene_Health_and_Medical_History._-2000.-_No._6._-_pp._21-24 Еремин А. Л. Влияние информационной среды на здоровье населения]//[http://www.medlit.ru/journal/518 Проблемы социальной гигиены, здравоохранения и истории медицины.] −2000.- № 6. — с.21-24.</ref>, яңы аддикциялар барлыҡҡа килде — телевидениеға патологик бәйлелек<ref>[http://www.simpletoremember.com/vitals/TVaddictionIsNoMereMetaphor.pdf Kubey R., Csikszentmihalyi M. Television Addiction Is No Mere Metaphor // Scientific American. — 2002. — № 2. — pp.48-55.]</ref>, от социальных сетей<ref>[http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0924933810708464 Karaiskos D., Tzavellas E., Balta G., Paparrigopoulos T. P02-232 — Social network addiction : a new clinical disorder?// European Psychiatry. Vol. 25, Suppl. 1, 2010, P. 855.]</ref>, интернет-бәйлелек; компьютер уйындарына бәйлелек<ref name=autogenerated1>[http://informahealthcare.com/doi/abs/10.3109/16066359.2012.733466 Brus A. A young people’s perspective on computer game addiction// Addiction Research & Theory. 2013, Vol. 21, No. 5 , pp. 365—375.]</ref>
<!-- {{Стиль фразы 2|интернет-зависимые психозы <ref>Nitzan U., Shoshan E., Lev-Ran S., Fennig S. [http://europepmc.org/abstract/MED/22141146 Internet-related psychosis − a sign of the times.]//The Israel Journal of Psychiatry and Related Sciences. 2011. - 48(3). - P. 207-211.</ref>, [[лудомания]] – [[зависимость от компьютерных игр]]<ref name=autogenerated1 />; интернет-зависимые [[суицид]]ы<ref>[http://www.yaros.com/research/FBquitters.pdf Stieger S. at all. Who Commits Virtual Identity Suicide? Differences in Privacy Concerns, Internet Addiction, and Personality Between Facebook Users and Quitters.// Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking. 2013. - Vol.16, №9. - P. 629-634.]</ref>, <ref>[http://www.taipeitimes.com/News/taiwan/archives/2014/09/01/2003598767 Hsy S. Internet addiction, suicide linked // Taipei Times. 2014. - Sep 01. - P.3.]</ref>}} -->
и пр.


== Иҫкәрмәләр ==
== Иҫкәрмәләр ==

15:42, 30 ноябрь 2021 өлгөһө

Адди́кция (ингл. addiction — бәйлелек, зарарлы ғәҙәт), киң мәғәнәлә — билдәле бер даирәлә кешегә йоғонто яһай торған бәйләнсек ихтыяж. Термин йыш ҡына дарыуға бәйлелек, наркомания кеүек күренештәр өсөн ҡулланыла, хәҙерге көндә химик булмаған бәйлелек өсөн дә ҡулланыла[1], мәҫәлән интернетҡа бәйлелек, комьютер уйындарына бәйлелек, шопоголизм, артыҡ ашау, фанатизм һәм башҡалар[2][3][4][5].

Үҙ ихтыярынан тыш ят һәм еңел генә ҡотола алмаҫлыҡ ғәҙәттәрҙе үҙләштереү; шәхес был ғәҙәттәрҙең насар икәнлеген аңлай һәм хатта уларға ҡаршы уңышһыҙ көрәшә лә.

Термин тарихы

Иң тәүҙә дарыу препараты ҡулланыуға бәйле фармакология термины булараҡ файҙаланыла. Дарыуҙы (легаль йәки легаль булмаған наркотикты) ҡапыл туҡтатыу синдромы булмаһын өсөн тейешле күләмдә ҡабул итеү, үҙ-үҙеңде тотоуҙың шуға бәйле булыуына килтерә[6]. Дөйөм алғанда, аддикция шартлы рәүештә физик бәйлелек синдромына һәм психологик үҙ-үҙеңде тотоу синдромына бүленә[7][8].

Психологияла үҙ-үҙеңде тотоу аддикцияһы, шәхес аңының билдәле бер эшмәкәрлеккә бәйле торошо, был бәйлелекте үҙ алдына еңеп сыға алмау хәле тип билдәләнә.

Күренеште өйрәнеү

Аддитив тотош кешенең, үҙенең аң торошон үҙгәртеп, реаль тормоштан китергә ынтылышы менән бәйле. Был күренеште өйрәнеү менән аддиктология, клиник психология һәм социология шөғөлләнә.[9].

Йәмғиәт тарафынан ҡабул итерлек аддикция формалары бар[10]: рухи ғәмәлдәр, медитация, ғашиҡ булыу, ижад, трудоголизм, интернет-бәйлелек, шопоголизм, экстремаль спорт, артыҡ ашау, шулай уҡ социаль яҡтан хәүефле: токсикомания, наркотиктарға бәйлелек, клептомания (урлашырға ынтылдыра торған психик ауырыу) һәм башҡалар. Ҡайһы бер осраҡтарҙа аддикция аңлы рәүештә үҫешергә мөмкин (мәҫәлән, интеллектуаль һәләтле үҫмерҙәрҙә когнитив аддикция факторҙары өйрәнелә.[11]).

Мәғлүмәт йәмғиәте үҫеше һәм мәғлүмәткә бәйле традицион ауырыуҙарҙың үҫеүе менән[12], яңы аддикциялар барлыҡҡа килде — телевидениеға патологик бәйлелек[13], от социальных сетей[14], интернет-бәйлелек; компьютер уйындарына бәйлелек[15] и пр.

Иҫкәрмәләр

  1. ↑ А.Л.Свенцицкий. Краткий психологический словарь. — Проспект, 2011. — С. 11. — 512 с. — ISBN 978-5-392-01704-1.
  2. ↑ Taylor, C.Z. (March 2002). «Religious Addiction: Obsession with Spirituality». Pastoral Psychology (Springer Netherlands) 50 (4): 291–315. DOI:10.1023/A:1014074130084. (недоступная ссылка)
  3. ↑ "Depression", The Columbia Electronic Encyclopedia, Columbia University Press, 2007, <http://www.infoplease.com/ce6/sci/A0815204.html> 
  4. ↑ Все параметры шаблона {{cite web}} должны иметь имя. Nowack, W.J. Psychiatric Disorders Associated With Epilepsy. eMedicine Specialities. WebMD (29 август 2006). Архивировано 5 июнь 2012 года.
  5. ↑ Beck, D.A. Psychiatric Disorders due to General Medical Conditions (PDF). Department of Psychiatry, University of Missouri-Columbia (2007). Архивировано 14 апрель 2008 года. 2008 йыл 14 апрель архивланған.
  6. ↑ Пятницкая И. Н. Клиническая наркология. Л., Медицина. 1975. 332 с.
  7. ↑ Albrecht U, Kirschner NE, Grüsser SM (2007). «Diagnostic instruments for behavioural addiction: an overview». Psychosoc Med 4: Doc11. PMID 19742294.
  8. ↑ С.Ю.Циркин. Справочник по психологии и психиатрии детского и подросткового возраста. — 2. — Питер, 2004. — С. 561. — 896 с. — ISBN 5-318-00115-7.
  9. ↑ В. Качалов. Об аддикциях и аддиктивном поведении. Мир Психологии. Дата обращения: 12 март 2012.
  10. ↑ А. Ю. Егоров — Нехимические (поведенческие) аддикции (обзор)
  11. ↑ Якимова Т.В. Феномен познавательной аддикции в развитии интеллектуально одаренных подростков // Консультативная психология и психотерапия. — 2010. — Т. 1. — С. 121—136.
  12. ↑ Еремин А. Л. Влияние информационной среды на здоровье населения//Проблемы социальной гигиены, здравоохранения и истории медицины. −2000.- № 6. — с.21-24.
  13. ↑ Kubey R., Csikszentmihalyi M. Television Addiction Is No Mere Metaphor // Scientific American. — 2002. — № 2. — pp.48-55.
  14. ↑ Karaiskos D., Tzavellas E., Balta G., Paparrigopoulos T. P02-232 — Social network addiction : a new clinical disorder?// European Psychiatry. Vol. 25, Suppl. 1, 2010, P. 855.
  15. ↑ Brus A. A young people’s perspective on computer game addiction// Addiction Research & Theory. 2013, Vol. 21, No. 5 , pp. 365—375.


Медицина Был медицина буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.
Мөмкин булһа был иҫкәрмәне анығырағы менән алыштырыр кәрәк.
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Зарарлы_бәйлелек_(аддикция)&oldid=1099216» битенән алынған