Газ

Газ — матдәнең, айырым өлөшсәләре (молекула, атом, ион) үҙ-ара тартылыу көсө менән бәйләнмәгән агрегат хәле. Айырым өлөшсәләр ирекле һәм хаотик хәрәкәт итә һәм бер-береһе менән бәрелешә, бәрелешкәш уларҙың хәрәкәт характеры үҙгәрә. Тотороҡло шыйыҡ йәки ҡаты агрегат хәле булған матдәләрҙең газын пар тип атайҙар.

Газ хәле — йыһанда матдәнең иң таралған агрегат хәле. Газ һәм газ ҡатнашмалары химик уҙенсәлектәре буйынса күп төрлө — инерт газдарҙан алып шартлатҡыстарға тиклем.

Атом һәм молекулаларҙан торған системанан тыш, ҡайһы саҡта фотон, электрон, плазманы газ тип ҡарайҙар.

Этимология

«Газ» һүҙен беренсе тапҡыр Фландрия (Бельгия) тәбиғәтте тикшереүсеһе Я. Б. ван Гельмонтом (Jean Baptiste van Helmont), үҙе алған «Үле газ» (углекислый газ) өсөн, ҡуллана. Рәсәйҙә М. В. Ломоносов газды билдәләү өсөн «һығылмалы шыйыҡса» терминын ҡулана, ләкин был термин үҙләштерелмәй.

Һылтанмалар

• Тарифы на природный газ во всех регионах России 2009—2011 гг.
• Газ — статья в Физической энциклопедии
• Газоанализаторы — Анализаторы газов