Мәжлес
Мәжлес (ғәр. مجلس — Majlis) — һүҙмә-һүҙ йыйылыш; рус. Меджли́с или маджли́с) — ҡайһы бер илдәрҙә (башлыса мосолман халыҡтарында) ҡануниәт-вәкәләтле органдың атамаһы (парламент), шулай уҡ ғөмүмән Халыҡ йыйылышы.
Ҡулланылышы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Термин ислам донъяһы менән тел йәки мәҙәни бәйләнештәре булған илдәрҙә административ, социаль йәки дини булһын, дөйөм мәнфәғәттәре булған төркөмдәр араһында төрлө типтағы махсус йыйылыштарҙы тасуирлау өсөн файҙаланыла.
Мәжлес шулай уҡ закондар сығарыу органына ҡарай ала һәм ислам мәҙәниәте өҫтөнлөк иткән ҡайһы бер дәүләттәрҙәге закондар сығарыу советтары йәки йыйылыштар атамаһында ҡулланыла[2]
«Мәжлес» термины шулай уҡ ҡунаҡтарҙы ҡабул иткән һәм күңел асҡан айырым урынды билдәләү өсөн ҡулланыла[3].
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Исламға тиклемге Ғәрәбстанда Мәжлес ҡәбиләләр советы була, унда ир-егеттәр дөйөм мәнфәғәт тыуҙырған ҡарарҙар ҡабул итеүҙә ҡатнаша[4]. Советҡа юлбашсы (шәйех) етәкселек итә[5]. Хаҡ хәлифәт идара итеү осоронда «Мәжлес-әш-Шура» ойошторола. Мәжлес ул саҡта яңы хәлифә һайларға тейеш була. Әбү-л-Хәсән әл-Мәүәрди бәйән итеүенсә, мәжлес ағзалары өс шартты үтәргә тейеш була: улар ғәҙел булырға тейеш, яҡшы хәлифәне насар хәлифәнән айырырлыҡ белемгә эйә булырға тейеш, һәм иң яҡшы хәлифәне һайлар өсөн етерлек ғаҡылға һәм фекерләүгә эйә булырға тейеш[6].
Ғәмәлдәге мәжлестәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Парламент булараҡ дәүләт мәжлестәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Исемлектә исемдәрендә мәжлес термины булған дәүләт парламенттары күрһәтелгән.
- Әзербайжан Милли Мәжлесе
- Иордания Парламенты (Мәжлис әл-Үммәт)
- Индоне́зия Халыҡ консультатив конгресы (мәжлесе)
- Ираҡ вәкилдәре советы (мәжлесе)
- Ирандың ислам консультатив советы (мәжлесе)
- Ҡаҙағстан Парламенты Мәжлесе
- Кувейт Мәжлесе
- Ливан Мәжлесе
- Оман Мәжлесе
- Мальдив Мәжлесе
- Пакистан Мәжлесе
- Әш-Шура мәжлесе (Сәғүд Ғәрәбстаны)
- Сүриә халыҡ советы Мәжлесе
- Тажикстандың Юғары Мәжлесе
- Төньяҡ Кипр Төрөк Республикаһы ассамблеяһы (Мәжлесе)
- Төркмәнстан Мәжлесе
- Төркиәнең Бөйөк милләт мәжлесе
- Үзбәкстан Республикаһының Оло мәжлесе
Милли мәжлестәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Исемлектә милли конгрестар һәм йәмғиәттәр күрһәтелгән, уларҙың исемдәрендә мәжлес термины бар.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, Liste représentative du patrimoine culturel immatériel de l’humanité, Lista Representativa del Patrimonio Cultural Inmaterial de la Humanidad (ингл.)
- ↑ "عن المجلس" . Federal National Council (2011). Дата обращения: 14 июль 2021. Архивировано 1 август 2021 года.
- ↑ The Majlis Of The Future . Dubai City Guide (9 ноябрь 2009). Дата обращения: 14 июль 2021.
- ↑ Josef W. Meri, 2005, с. 171
- ↑ Ludwig W. Adamec, 2001, с. 271
- ↑ Hamma Mirwaisi, 2019, с. 503
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Hamma Mirwaisi. The History of the Kurdish People. — Independently, 2019. — 751 с. — ISBN 978-1096025153.
- Ludwig W. Adamec. Historical Dictionary of Islam. — Scarecrow Press, 2001. — 520 с. — ISBN 978-0810861619.
- Josef W. Meri. Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia. — Routledge, 2005. — 878 с. — ISBN 978-0415966900.