Фирүзә (исем)

Фирүзә

Фирүзә — башҡорт, татар, абхаз, әзербайжа́н, ҡаҙаҡ, фарсы, төрөк, үзбәк, ингуш, осетин, ҡыргыҙ һәм башҡа халыҡтарҙа ҡатын-ҡыҙ исеме булып йөрөй.

Этимологияһы

Фирүзә исеме башҡорт теленә фарсы теленән килеп ингән. Мәғәнәһе нур сәсеүсе, шатлыҡлы, бәхетле. Шулай уҡ, ғәрәп телендәге мәғәнәһе — яҡты күңелле («светлая душа»). Икенсе бер вариантта Фәйрүзә булып йөрөй. Таш атамаһынан алынған. Фирүзә — аҫыл таш, «бәхет килтерә торған таш», йәки еңеү килтерә торған таш. Зәңгәр йәки йәшкелт зәңгәр төҫтәге минерал, биҙәү әйберҙәре эшләү өсөн ҡулланыла.

Билдәле шәхестәр

Аллаярова Фирүзә Мирхәт ҡыҙы (сәхнә псевдонимы — Фирүзә Париж) (1977) — йырсы, актриса. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы (2014).

Абдуллина Фирүзә Дәүләтша ҡыҙы (24 февраль 1961 йыл) — уҡытыусы, шағир. 2017 йылдан Рәсәй Федерацияһының һәм Башҡортостан Республикаһының Яҙыусылар союзы ағзаһы.

Алифова Фирүзә Шодмоновна (таж. Фирӯза Алифова; 7 декабря 1980, Дүшәнбе) — тажик йырсыһы, Тажикистан Республикаһының мәҙәниәт алдынғыһы.

Шәрипова Фирүзә Фәхретдиновна (29 августа 1994, Тараз, Ҡаҙағстан) — Ҡаҙағстан спортсыһы, боксёр. 2-се ярым еңел (IBO, 2017—2019), еңел (WIBA, 2017—2021; WBU, 2017—х. в.) һәм 1-се ярым урта (IBA, 2020—х. в.) ауырлыҡ категорияларында донъя чемпионы. Азия чемпионатының бронза призёры (2012). Ҡаҙаҡстан чемпионаттарында ике алтын (2012, 2013), бер көмөш (2014) һәм бер бронза (2016) миҙал яулай.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Фирүзә (фарс. فیروزه — Фирүзә — «бәхет килтерә торған таш», йәки фарс. پیروز — еңеү килтерә торған таш) — зәңгәр йәки йәшкелт зәңгәр төҫтәге минерал, биҙәү әйберҙәре эшләү өсөн ҡулланыла.

Фирузаба́д(اردشيرخوره Ардашир-Хваррах , фарс. فيروزآباد Fīrūzābād) — Ирандың көньяғында Фарс провинцияһындығы ҡала. Фирузабад шахрестанының административ үҙәге.

Сығанаҡтар

• Алифова, Фируза Шодмоновна
• Шарипова, Фируза Фахритдиновна
• Фирузабад

• Башҡорт исемдәре / Таңһылыу Күсимова, Cветлана Бикҡолова. — Өфө: Китап, 2005. – 224 бит.
• Күсимова Таңһылыу. Исемдәр донъяһында. Башҡорт исемдәре һүҙлеге, башҡорт һәм рус телдәрендә. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1991. — 192 бит.
• Сулейманова Р. А. Башкирско-русский словарь-справочник личных имен и фамилий. — Уфа, 2013. — 364 с. ISBN 978-5-91608-111-4.
• Тупеев С. Х. Башкирский именник. Справочник личных имен с написанием вариантов на русском и башкирском языках. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Султанова Р. И. Русско-башкирский словарь — справочник личных имен, отчеств, фамилий. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Төпәев С. Х. Төрки сығанаҡлы һәм төрки элементлы башҡорт исемдәре. — Өфө, 2006.

Яңы сығанаҡ өҫтәү өсөн «Ҡалып:Исемдәр донъяһында» сәхифәһен үҙгәртегеҙ