Алазани

Алазани
груз. ალაზანი
Алазани йылғаһы. Тушетия.
Характеристика
Оҙонлоғо	351 км
Бассейн	10 800 км²
Һыу ағымы
Инеше
· Урынлашыуы	Барбало (Төп Кавказ һырты)
· Координаталар	42°25′17″ с. ш. 45°14′03″ в. д.
Тамағы	Кура
· Координаталар	41°00′24″ с. ш. 46°38′25″ в. д.
Урынлашыуы
Һыу бассейны	Кура → Каспий диңгеҙе
Илдәр	Грузия, Әзербайжан
инеше тамағы
Алазани Викимилектә

Алазани йәки Алазань (груз. ალაზანი (алазани), әзерб. Qanıx (Ганых), авар. Алазан, чеч. Алаз, цахур телендә — Ду) — Грузияның көнсығышындағы һәм Әзербайжандың көнбайышындағы йылға, ике республика араһында өлөшләтә сик барлыҡҡа килтерә. Хәҙерге көндә Мингечаур һыуһаҡлағысына ҡоя, элегерәк Кура йылғаһының иң ҙур һул ҡушылдығы һаналған. Алазани йылғаһының оҙонлоғо — 351 км, һыу йыйыу майҙаны — яҡынса 10 800 км². Оло Кавказдың көньяҡ битләүенән башлана.

Гидрографияһы

Үрге ағымында тау йылғаһы ҡылыҡһырламаһына эйә, тауҙан сыҡҡан ерендә киң Кахетин үҙәне буйлап аға, шулай уҡ йылғаның аллювияль ташылдыҡтары Алазань-авторан һәм Алазань- Агричай тигеҙлеген барлыҡҡа килтергән. Ҡар, ямғыр, боҙлоҡ һәм ер аҫты һыуҙары иҫәбенә тулылана.

Түбәнге ағымындағы уртаса йыллыҡ һыу сығымы яҡынса 98 м³/с. Йылғаның һыуы дымландырыу эшендә киң ҡулланыла. Үҙәнбитләүҙәрендә Грузияның йөҙөм үҫтереү буйынса төп райондарының береһе урынлашҡан.

Алазани йылғаһы ҡушылдыҡтарының береһе — Катехчай йылғаһы.

Ҡыҙыҡлы факттар

• Үҙән хөрмәтенә боҙ-борсаҡҡа ҡаршы ракета Алазань (шул иҫәптән модификациялы Алазань-2М, Алазань-6, Алазань-9) тип исемләнгән.

Һылтанмалар

• Алазань // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
• Алазани // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
• Алазань // Большая советская энциклопедия: В 66 томах (65 т. и 1 доп.) / Гл. ред. О. Ю. Шмидт. — 1-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1926—1947.