Буранғолова Мәрйәм Нәбиулла ҡыҙы
| Буранғолова Мәрйәм Нәбиулла ҡыҙы | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР |
| Тыуған көнө | 28 февраль 1910 |
| Тыуған урыны | Бәләбәй, Өфө губернаһы, Рәсәй империяһы |
| Вафат булған көнө | 16 февраль 1979 (68 йәш) |
| Вафат булған урыны | Өфө, РСФСР, СССР |
| Ғилми исеме | профессор[d] |
| Ғилми дәрәжә | ауыл хужалығы фәндәре докторы[d] |
| Әүҙемлек урыны | Башҡорт дәүләт аграр университеты һәм Биология институты (Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө фәнни үҙәге) |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
Буранғолова Мәрйәм Нәбиулла ҡыҙы (28 февраль 1910 йыл — 16 февраль 1979 йыл) — ғалим-тупраҡ белгесе. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (1967), профессор (1968). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1968). «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1975).
Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Мәрйәм Нәбиулла ҡыҙы Буранғолова 1910 йылдың 28 февралендә Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе (хәҙерге Башҡортостан Республикаһы) Бәләбәй ҡалаһында тыуған[1].
Татар-башҡорт башланғыс һәм рус урта мәктәптәрендә уҡый, 1932 йылда Ленинград ауыл хужалығы институтын тамамлай[2].
1932—1937 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының Игенселек халыҡ комиссариатында агроном булып хеҙмәт итә[2].
1938—1940 йылдарҙа ВКП(б)-ның Башҡортостан өлкә комитеты ҡарамағындағы Башкомвузда тупраҡты өйрәнеү кафедраһы ассистенты була. 1940—1943 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының Министрҙар Советы ҡарамағында ауыл хужалығы буйынса консультант, иген совхоздары тресында агроном булып эшләй[2].
1943—1946 йылдарҙа Башҡортостан ауыл хужалығы институтында тупраҡты өйрәнеү кафедраһы ассистенты була. 1947—1949 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының Ауыл хужалығы министрлығы ҡарамағында кадрҙарҙы әҙерләү буйынса өлкән методист булып эшләй[2].
1949—1953 йылдарҙа — Башҡортостан ауыл хужалығы институтында тупраҡты өйрәнеү кафедраһында аспирант. 1953 йылда «Көнбайыш (Башҡорт) Урал алды шарттарында үлән ҡатламын эшкәртеү системаһы» («Система обработки травяного пласта в условиях Западного (Башкирского) Предуралья») темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай[2].
1953 йылдан СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалының Биология институтында кесе һәм өлкән хеҙмәткәр, ә 1959—1977 йылдарҙа тупраҡты өйрәнеү лабораторияһы мөдире булып эшләй[2].
1979 йылдың 12 февралендә Өфөлә вафат була.
Фәнни эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Мәрйәм Нәбиула ҡыҙының фәнни тикшеренеүҙәре тупраҡтың биохимияһы, микробиологияһы һәм фосфор режимы проблемаларына арналған. Ул — 140‑тан ашыу фәнни хеҙмәт авторы.
Хеҙмәттәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Система обработки травяного пласта в условиях Западного (Башкирского) Предуралья : Автореферат дис. на соискание учен. степени кандидата с.-х. наук / М-во высш. образования СССР. Воронежский с.-х. ин-т. — Воронеж : [б. и.], 1953. — 15 с.
- Применение бактериальных удобрений в Башкирии / М. Бурангулова, Е. Соловьева, Ю. Усманов. — Уфа : Башкнигоиздат, 1958. — 36 с.
- Обработка пласта многолетних трав. — Уфа: Башкнигоиздат, 1959. — 32 с.
- Серые лесные почвы Башкирии: сб. ст. — Уфа, 1963 (авторҙаш)
- Фосфорный режим почв Башкирии : Автореферат дис. на соискание учен. степ. д-ра. с.-х. наук / Воронеж. с.-х. ин-т. — Воронеж : [б. и.], 1967. — 62 с.
- Почвы Башкирии. — Уфа, 1973 (авторҙаш)
- Черноземы горных районов Башкирской АССР / М. Н. Бурангулова, А. Х. Мукатанов ; АН СССР, Башк. филиал, Ин-т биологии. — Москва : Наука, 1975. — 91 с.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Буранғолова Мәрйәм Нәбиулла ҡыҙы 2016 йыл 5 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 8 март 2020)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Хазиев Ф. Х. Выдающийся почвовед М. Н. Бурангулова // Вестник Академии наук Республики Башкортостан. — 2010. — Т. 15. — № 1. — С. 69-71.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- У истоков биологической науки в УНЦ РАН. К 60-летию образования: 1951—2011 гг 2019 йыл 14 февраль архивланған.. — Уфа: АН РБ, Гилем, 2011. — 72 с. — С. 13-15.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Башҡорт энциклопедияһы — Буранғолова Мәрйәм Нәбиулла ҡыҙы 2016 йыл 5 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 8 март 2020) }