Бызынғы

Бызынғы
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы

Бызынғы (ҡарас.-балҡ. Бызынгы; рус. Безенги) — Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһының таулы районы. Бызынғы Сереге йылғаһы бассейнын барлыҡҡа килтереүсе Төп Кавказ һыртының Бызынғы диуарын һәм төньяҡтан ҡабырғалағы һырттарҙы (атап әйткәндә, Бызынғы боҙлоғон) үҙ эсенә алған Кавказ тауҙарының үҙәк һәм иң юғары өлөшө.

Бызынғы диуары

Бызынғы диуары −12 километрлыҡ тау массивы, Төп Кавказ Һыртының иң бейек өлөшө. Ғәҙәттә диуарҙың сиктәре тип Ляльвер (көнбайышта) һәм Шхара (көнсығышта) түбәләре һанала.

Төньяҡҡа ҡарай диуар Бызынғы боҙлоғона (Уллу-Чиран) табан 3000 метрға тиклем кинәт өҙөлә. Көньяҡҡа, Грузияға табан, рельефы ҡатмарлы, диуарлы өлөштәре лә, бейек боҙлоҡ яйлалары ла бар.

Район түбәләре

• Бызынғы диуары
  • Ляльвер (4350)
  • Есенин суҡыһы (4310)
  • Гестола (4860)
  • Ҡатынтау (4974)
  • Джангитау (5085)
  • Шота Руставели суҡыһы(4960)
  • Шхара (5201)
• Ҡабырға һырт
  • Ҡоштантау (5152)
  • Крумкол (4676)
  • Пик Тихонова (4670)
  • Мижирги (5025)
  • Пушкин суҡыһы (5033)
  • Дыхтау (5204)
• Йылы мөйөш
  • Гидан (4167)
  • Пик Архимед (4100)
  • Укю (4346)
  • Урал суҡыһы
• Башҡалар
  • Салынан-баши (4348)
  • Ортокара (4250)
  • Рязань суҡыһы
  • Брно суҡыһы (4100)
  • Миссес-тау (4427)
  • Курсанттар суҡыһы (3850)

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Бызынғы диуары
• Балҡар (таулы район)

Әҙәбиәт

• Гарф Б. А. Безенгийское ущелье: История освоения вершин Безенгийского района Центрального Кавказа. — М.: Географгиз, 1952. — 112 с.
• Наумов А. Ф. Центральный Кавказ. Район Безенги: Маршруты восхождений на вершины Сев. массива и на Безенгийскую стену с севера. — М.: Физкультура и спорт, 1967. — 232 с.
• Гранильщиков Ю. В. Чегем, Твибер, Безенги. — М.: Физкультура и спорт, 1986. — 161 с. — (По родным просторам). — 50 000 экз.