Вах (йылға)
Вах (вост.-хант. Ваӽ[1], южноселькупск. Ваӄ[2]) — Көнбайыш Себер тигеҙлегенең үҙәк өлөшөндәге йылға, Обь йылғаһының уң ҡушылдығы.
Ханты-Манси автономиялы округының көнсығыш өлөшө буйлап аға. Оҙонлоғо 964 км, бассейн майҙаны — 76 700 км². Обь, Йәнәсәй һәм Таз бассейндарының һыу айырғысында башлана, һаҙланған тайга араһында аға. Йылға ҡар һәм ямғыр һыуҙары менән туйына. Тамағынан 253 км алыҫлыҡта уртаса йыллыҡ һыу сығымы — 536 м³/с[3].
Нижневартовскиҙан 10 км юғарыраҡ Обь йылғаһына ҡоя.
Йылға бассейнында һаҙлыҡтар һәм торфлы күлдәр күп. Самотлор күле эргәһендә Рәсәйҙәге иң ҙур нефть ятҡылыҡтарының береһе урынлашҡан[4].
2009—2014 йылдарҙа Вах йылғаһы аша Төньяҡ киңлек магистрале (Пермь — Серов — Ханты-Манси — Сорғот — Нижневартовск — Томск) трассаһының бер өлөшө булараҡ автомобиль күпере төҙөлә. Күперҙә хәрәкәт ваҡытынан алда 2014 йылдың 30 октябрендә асыла, ә асыу тантанаһы 2014 йылдың 6 ноябрендә уҙа. Күпер шулай уҡ яҡындағы Стрежевой һәм Нижневартовск торама пункттарын тоташтыра[5].
Ҡушылдыҡтары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү](тамағынан км)
- 6 км: ағым Посал (лв)
- 13 км: Үрге Посал
- 48 км: Беренсе Саим
- 76 км: Мугалинка
- 16 км: Савкинская Речка
- 23 км: Окунёвка
- 47 км: Люкколенёган
- 61 км: Оло Запорная
- 66 км: Малая Запорная
- 82 км: Пылинская
- 91 км: Кога
- 92 км: Сороминская
- 130 км: Кызымъёган
- 138 км: Пасол һыу ағымы
- 184 км: Волкоёган
- 195 км: Аригол
- 195 км: Колекъёган
- 199 км: Зимняя Речка
- 222 км: Куръёган
- 266 км: Окурненко
- 274 км: Охтынъёган
- 277 км: Ленк-Урий ағымы
- 290 км: Рятьканъёган
- 305 км: Ершовая Речка
- 311 км: Кедровая
- 330 км: Лабазъёган
- 335 км: исемһеҙ йылға
- 349 км: Човкинский Пасол ағымы
- 28 км: Олгы
- 353 км: исемһеҙ йылға
- 363 км: Коталъёган
- 384 км: Кесе Куръёган
- 402 км: Сабун
- 406 км: Оло Пасал ағымы
- 408 км: Варватол ағымы
- 415 км: Кесе Панас
- 424 км: Оло Панас
- 440 км: Яңы Вах ағымы
- 10 км: Телис-Пасал ағымы
- 10 км: Тыгымсыёган
- 470 км: Мёгтыгъёган
- 496 км: Кулынигол
- 510 км: Нинканъёган
- 514 км: Чортова ағымы
- 516 км: Ершовая
- 535 км: Вахкотпухилъёган
- 568 км: Комтунъёган
- 613 км: Корлик
- 654 км: Коляльки
- 662 км: Кысъёган
- 668 км: Варенъёган
- 683 км: Полуигол
- 695 км: Комсесъёган
- 702 км: Колывъёган
- 712 км: Кесе Игол
- 744 км: Асесъёган
- 779 км: Сацьёган
- 780 км: Сугмутунъёган
- 804 км: Алсусъёган
- 815 км: Тыньяръёган
- 820 км: Сугмутун
- 822 км: Гарельная
- 830 км: Филькина
- 841 км: Тодекокс
- 845 км: Лабазная
- 870 км: Кедровая
- 871 км: Берёзовая
- 876 км: Лебединая
- 882 км: Ельцовая
- 887 км: Тундровая
- 896 км: Проточная
- 905 км: Глубокая
- 918 км: Кесе Вах
- 932 км: Һул Вах
- 941 км: Хвойный
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Хантыйско-русский словарь (васюганский диалект) / Могутаев М. К.. — Томск: Издательство ТГПУ, 1996.
- ↑ Селькупско-русский диалектный словарь / Быконя В. В., Кузнецова Н. Г., Максимова Н. П.. — Томск: Издательство ТГПУ, 2005. — ISBN 5-89428-209-8.
- ↑ Vakh At lobchinskoye (ингл.). R-ArcticNET Geographically Referenced Database.
- ↑ Вах // Словарь современных географических названий / Рус. геогр. о-во. Моск. центр; Под общ. ред. акад. В. М. Котлякова. Институт географии РАН. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006.
- ↑ Строительство моста через реку Вах возобновится. vtomske.ru(10 августа 2011).Дата обращения: 11 февраля 2020.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Вах // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.