Капри
| Капри | |
| итал. Capri | |
 | |
| ХФА-лағы транскрицияһы | ˈkaːpri |
|---|---|
| Дәүләт |
 Италия |
| Административ үҙәк | Капри[d] |
| Административ-территориаль берәмек | Неаполь[d] |
| Урын | Неаполитанский залив[d] |
| Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан | Тиррен диңгеҙе |
| Иң юғары нөктә | Monte Solaro[d] |
| Халыҡ һаны | 12 903 кеше (2022) |
| Административ рәүештә бүленә | Капри[d] һәм Анакапри[d] |
| Диңгеҙ кимәленән бейеклек | 589 метр |
| Оҙонлоҡ | 6,3 km |
| Киңлек | 2,7 km |
| Майҙан | 10,4 км² |
| Вики-проект | Проект:Италия[d], WikiProject Kingdom of Naples[d], WikiProject Travel and Tourism[d], Википедия:Форум/Географический[d] һәм Проект:Острова[d] |
| Был объекттан күренештәр категорияһы | Category:Views from Capri (island)[d] |
| Элементтың күренеше өсөн категория | Category:Views of Capri (island)[d] |
 | |
 Капри Викимилектә | |
Капри (итал. Capri) — Тиррен диңгеҙендә (Урта диңгеҙенең өлөшө), Кампани төбәгенең итальян провинцияһы Неаполгә инә. Рим республикаһы ваҡыттарынан алып популяр диңгеҙ курорты.
Этимологияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Бәлки, был утрау исеме боронғо грек κάπρος — «ҡабан», «вепрь» һүҙенә барып тоташҡандыр.[1] Әммә тағы бер версия бар, уның буйынса утрау исеме һуңғыраҡ латин теленән caprea — кәзә һүҙенән килеп сыҡҡан.[2][3]
Географияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Капри утрауы Неаполитан ҡултығының көньяҡ өлөшөндә, Соррентин мороно осонан яҡынса көньяҡ-көнбайышҡа ҡарай 10 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Майҙаны —10,4 км² . Иң юғары нөктәһе — Монте - Соларо, 589 метр. Вулкандан барлыҡҡа килгән утрау, уның нигеҙе күбеһенсә эзбизташтан тора. Ҡаялар, тәбиғи аркалар һәм мемерйәле текә ярҙар был рельеф өсөн хас. Утрау флораһында урта диңгеҙ сәнскеле ҡыуаҡтары өҫтөнлөк итә.[4]
Утрауҙарың баш ҡалаһы — Капри, даими халыҡтың күпселеге утрауҙа йәшәй, уға ике гавань Марина - Пиккола һәм Марина - Гранд ҡарай. Утрауҙың икенсе ҡалаһы — Анакапри, унда күп виллалар урынлашҡан.
Утрауҙың төньяҡ ярында иң иҫтәлекле популяр урындарҙың береһе — Зәңгәр грот урынлашҡан.
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Каприны император Август, 29 б. э. т. неаполитанлыларҙан тартып алған. Император Тиберий бында бер нисә иҫ киткес вилла төҙөй, утрау уның иң яратҡан урыны була киткән һәм уның ваҡытында иң популяр ял итеү урынына әйләнә. Үҙ ғүмеренең һуңғы 10 йылын Тиберий утрауҙа үткәрә. Һуңыраҡ утрау һөргөн урынына әйләнә[5].
Иҡтисады[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Утрау халҡы туристик тармағы менән, субтропик игенселек, баҡсасылыҡ һәм балыҡсылыҡ менән шөғөлләнә.
Ҡоро ер менән бәйләнеш — шәхси катерҙар һәм паром.
Утрау ҡатындар өсөн айырым төр салбар фасонына исем бирә: капри — кыҫка, тәнгә һылашып торған салбар, улар тубыктан саҡ ҡына оҙонораҡ, тышҡы яҡтан ҙур булмаған уйымы бар.
Иҫтәлекле урындары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Монте - Соларо тауы (589 м). Анакапринан тауға аҫылмалы ҡанат юлы алып бара. Тауға, яҡынса VII—VI б.э. т. даталанған «Финик баҫҡыстары» (921 баҫҡысы) буйлап менергә мөмкин. Уның түбәһенән Неаполгә, Аненниндың көньяк осона һәм култығына куренеш асыла.
- Зәңгәр грот исемле яр мәмерйәһе
Капри донъя мәҙәниәтендә һәм тарихында[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Төрлө ваҡытта утрауҙа йәшәүселәр:
- Жак ' Адельсверд - Ферзен
- Леонид Андреев
- В. А. Базаров
- Эмиль Беринг
- Лючия Боз
- Рената Боргатти
- Ромейн Брукс
- Иван Бунин
- Горбатов Константин
- Максим Горький
- Мария Андреева
- Грэм Грин
- Дуглас Норман
- Андре Жид
- Якоб фон Икскюль
- Жан Кокто
- Август Копиш
- Михаил Коцюбинский
- Лена Корбюзье
- Мэрайя Кэри
- В. И. Ленин
- Жак Липшиц
- Алексей Лозина-Лозинский
- Анатолий Луначарский
- Маккензи Комптон
- Курцио Малапарте
- Генрих Манн
- Томас Манн
- Амедео Модильяни
- Альберто Моравиа
- Эльза Моранте
- Сомерсет Моэм
- Аксен Мунт
- Пабло Неруда
- Новиков-Прибой, Алексей Силыч
- император Октавиан Август
- Константин Паустовский
- Вильгельм Плюшов
- Мария Риль Райнер
- Франческо Сантоликвидо
- Джон Сарджент
- Константин Станиславский
- император Тиберий
- Иван Тургенев
- Оскар Уайльд
- Грейси Mighton;
- Файт Харлан
- Пауль Хеккер
- Петр Ильич Чайковский
- Александр Чеглок
- Эдвин Черио
- Уинстон Черчилль
- Д. Д. Эйзенхауэр
- Франц Элленс
- Маргерит Юрсенар
- Утрауҙа (дөрөҫөрәге — Малапарт Курцио виллаһында) Жан-Люк Годар Презрение (1963, А. Моравианың шул уҡ исемле романы буйынса) һәм Лилиана Кавань Тире (1981, Малапарте романы буйынса) фильмдар төшөрөлә.
- Утрауҙа 1948 йылда үткәрелгән иң беренсе Гран Italia фестивале үтә.
- 2009 йылдан алып Горький премияһы тапшырыла.
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Капри мәктәбе
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Andrén, Arvid (1980). Capri: age to the stone age tourist from the. p. 250. ISBN 91-85058-98-X
- ↑ Кап // географик атамалар донъяһы: Поспеловтың һүҙлеге. — М.: АСТ. 2001 Е. М. Поспелов
- ↑ Кап // географик атамалар донъяһы: Поспеловтың һүҙлеге. — М.: АСТ. 2001 Е. М. Поспелов.
- ↑ Кап // ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә — М.: советская энциклопедия. 1969-1978.
- ↑ Антик һүҙлеге. — Немец теленә тәржемә иткән. М.: Прогресс. Лейпцигский институты библиография. 1989.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- G. Valdes, P. Fabbri. Капри. — Florence: Casa Editrice Bonechi, 2009.
- И. Бунин «Сирена Утрауҙары»
- Капри, остров // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Утрау Кап — тарихы, иҫтәлекле урындарында булды, фотоға 2013 йыл 15 февраль архивланған.
- Satellite Capri Map of(недоступная ссылка)(недоступная ссылка — история)
- Movies in the Capri 2007 йыл 11 март архивланған.
- Capri Island of The Video about Informational(недоступная ссылка — история)