Эстәлеккә күсергә

Львов Дмитрий Константинович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Львов Дмитрий Константинович
Зат ир-ат
Гражданлыҡ  Рәсәй
 СССР
Тыуған көнө 26 июнь 1931({{padleft:1931|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:26|2|0}}) (93 йәш)
Тыуған урыны Мәскәү, СССР
Һөнәр төрө вирусолог, тикшеренеүсе
Эшмәкәрлек төрө вирусология
Эш урыны 1-се Мәскәү дәүләт медицина университеты
Научно-исследовательский институт вирусологии имени Д. И. Ивановского РАМН[d]
Уҡыу йорто С. М. Киров исемендәге хәрби-медицина академияһы
Ғилми исеме Академия медицинских наук СССР[d] һәм Российская академия медицинских наук[d]
Ғилми дәрәжә медицина фәндәре докторы[d]
Ғилми етәксе Евгений Никанорович Павловский[d]
Уҡыусылар Михаил Юрьевич Щелканов[d]
Кемдә уҡыған Евгений Никанорович Павловский[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Ленин ордены Почёт ордены Рәсәй Федерацияһы Дәүләт премияһы «Почёт Билдәһе» ордены
Электрон почта lvovdk@virology.ru

Львов Дмитрий Константинович (26 июнь 1931, Мәскәү) — СССР һәм Рәсәй вирусологы, Рәсәй Медицина фәндәре академияһының Д. И. Ивановский исемендәге вирусология ғилми-тикшеренеү институтының элекке директоры. И. М. Сеченов исемендәге Беренсе Мәскәү медицина университетының вирусология кафедраһы мөдире. 1979 йылдан вируслы гепатит проблемалары менән әүҙем шөғөлләнә. Ташкентта туранан-тура уның ҡатнашлығында Д. И. Ивановский исемендәге вирусология институтының филиалы ойошторола, ул артабан үҙаллы институт булып айырыла.

Биографияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Дмитрий Константинович Львов 1931 йылдың 26 июнендә Мәскәүҙә тыуған. Атаһы — Львов Константин Иванович (1895—1950), профессор-психолог. Әсәһе — Львова Нина Александровна (1897—1960)..

Мәктәпте тамамлағандан һуң Беренсе Мәскәү медицина институтына уҡырға инә, икенсе курстан С. М. Киров исемендәге хәрби-медицина академияһына (Ленинград) күсерелә, уны 1955 йылда отличие менән тамамлай[1]. Ул СССР-ҙың көслө медицина фәне белгестәрендә шөғөлләнә, улар араһында Е. Н. Павловский, Ш. Д. Мошковский, М. П. Чумаков була.

1957 йылға тиклем СССР Оборона министрлығының санитария институтында кесе ғилми хеҙмәткәр булып эшләй. Армиянан демобилизацияланғандан һуң СССР Һаулыҡ һаҡлау министрлығының медицина паразитологияһы һәм тропик медицина институтында кесе ғилми хеҙмәткәр вазифаһына конкурс буйынса үтә, унда 1960 йылдың декабренә тиклем эшләй.

1960 йылда «Иммунологическая структура населения в очагах клещевого энцефалита» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай. СССР Медицина фәндәре академияһының Полиомиелит һәм вируслы энцефалит институтына күсерелә, унда лаборатория начальнигы вазифаһына тиклем күтәрелә..

1965 йылда «Иммунопрофилактика клещевого энцефалита>» темаһына докторлыҡ диссертацияһы яҡлай.

1967 йылдың октябрендә Д. И. Ивановский исемендәге вирусология институтына лаборатория мөдире вазифаһына (1969 йылға тиклем) күсә, ә һуңынан фән буйынса директор урынбаҫары була. Күп йылдар дауамында үҙе булдырған вирустар экологияһының фәнни йүнәлеше менән етәкселек итә һәм институтта иң ҙуры булған тейешле бүлекте етәкләй.

1975 йылда СССР Медицина фәндәре академияһының ағза-корреспонденты итеп һайлана.

1976 йылдан —арбовирустар буйынса Америка комитетының халыҡ-ара кәңәшсеһе.

1984 йылдан — СССР Медицина фәндәре академияһының (хәҙерге Рәсәй Медицина фәндәре академияһы) мөхбир ағзаһы.

1984 йылдан — Бөтә Рәсәй инфекцион ауырыуҙарҙы таратыусылар экологияһы үҙәге етәксеһе.

1985 йылдан — Вирустар таксономияһы буйынса халыҡ-ара комитет ағзаһы.

1989 йылдан — Бөтә донъя һаулыҡ һаҡлау ойошмаһының грипп һәм респираторлы инфекция, вируслы гепатит, арбовирустар буйынса үҙәктәре директоры.

1987 йылдан 2014 йылға тиклем — Рәсәй медицина фәндәре академияһының Д. И. Ивановский исемендәге вирусология институты директоры.

1999 йылдан — Бөтә донъя һаулыҡ һаҡлау ойошмаһы эксперты.

2014 йылда, Д. И. Ивановский исемендәге вирусология ғилми-тикшеренеү институты почетлы академик Н. Ф. Гамалея исемендәге эпидемиология һәм микробиология ғилми-тикшеренеү институтына (Н. Ф. Гамалея исемендәге НИИЭМ) беркетелә, Рәсәй Федерацияһы Һаулыҡ һаҡлау министрлығының «почетлы академик Н. Ф. Гамалея исемендәге эпидемиология һәм микробиология ғилми-тикшеренеү институты» Федераль дәүләт бюджет учреждениеһы ойошторола[2].

Фәнгә индергән өлөшө

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Төп тикшеренеүҙәре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Д. К. Львов вирустар экологияһы һәм арбовирустарҙың популяцион генетикаһы, вирустарҙың молекуляр экологияһы фәнни йүнәлешен булдыра һәм уға етәкселек итә, вируслы популяцияларҙың генофонды формалашыуы механизмында рекомбинацион процестар буйынса тикшеренеүҙәр үткәрә. Шул уҡ ваҡытта эволюцион ҡарашты һәм күп факторлы анализдың математик ысулдарын берләштерә, донъяның төрлө климат географик зоналарында арбовирустарҙың әйләнеш законлылыҡтары тураһында концепция булдыра.

Д. К. Львов Рәсәй һәм элекке СССР илдәре территорияһын экологик зондлау авторлыҡ ысулын эшләй, был Рәсәй территорияһында төрлө ландшафт зоналарында эпидемия таралыуын алдан күҙалларға мөмкинлек бирә. Молекуляр экология ысулы менән Рәсәй ғалимдары 1999—2002 йылдарҙа Рәсәйҙең көньяғында эпидемияның киң таралыуына килтергән Ҡырым геморрагик (ККГЛ) биҙгәге һәм Көнбайыш Нил биҙгәге (ЛЗН) вирустарының генетик үҙенсәлектәрен асыҡлай, һәм был осорҙа Рәсәйҙә һәм АҠШ-та алынған был вирус штаммдарының геномдарының оҡшашлығын күрһәтә.

Д. К. Львов етәкселегендә арбовирустарҙың төрлө ғаиләләренең 60 төрөн тәбиғәттән айырыу буйынса күләмле ялан һәм эксперименталь тикшеренеүҙәр үткәрелә, уларҙың күбеһе Халыҡ-ара арбовирус каталогында фән өсөн яңы тип теркәлә. Уларҙың ауырыуҙа роле өйрәнелеп кенә ҡалмай, диагностик препараттар ҙа эшләнә.

Д. К. Львов быға тиклем билдәле булмаған Карел биҙгәге, Ысыҡ-Күл биҙгәге, Тамда биҙгәге, Сыр Дарья үҙәне биҙгәге инфекцияларын тасуирларға мөмкинлек биргән тикшеренеүҙәр менән етәкселек итә[1].

Д. К. Львов яңы А киҙеүенең пандемик вирустары барлыҡҡа килеү механизмдарын өйрәнеү өсөн экологик алым ҡуллана. Институт ғалимдары Төньяҡ Евразияның тәбиғи биоценоздарында әүҙем әйләнеүсе вирустарҙың 14 төрөн асыҡлай, шулай уҡ уларҙың яңы пандемия вирустарына әйләнергә мөмкин булған генетик варианттарын асыҡлай.

Институт Рәсәйҙә С гепатитының төрлө генотиптарының таралыуын күҙәтә, иң патоген 1Б гепатитының бөтә ерҙә лә өҫтөнлөк алыуын билдәләй.

Д. К. Львов етәкселегендә Төньяҡ Евразияға H5N1 ҡош киҙеүе инеүҙең сәбәптәре һәм эҙемтәләре, уның Рәсәйгә үтеп инеүе, пандемия эҙемтәләре һәм таратыусы вирус эволюцияһы өйрәнелә.

Дмитро Константинович Львов биологик хәүефһеҙлек, ҡуҙғытыусы геномына юғары дәрәжәлә үҙгәреүсәнлек хас булған яңы һәм кире әйләнеп ҡайтҡан инфекциялар, шул иҫәптән вируслы инфекциялар проблемалары буйынса, һаулыҡ һаҡлау өсөн көнүҙәк тикшеренеүҙәрҙе дауам итә.

Вирусология мәктәбе

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Д. К. Львов — бөтә донъяға танылған вирусологтар, вирустар экологияһы һәм арбовирология өлкәһендәге белгестәр мәктәбен ойоштороусы. Ул 50-нән ашыу фән докторы һәм кандидаты әҙерләй. Вирусология, эпидемиология һәм йоғошло ауырыуҙар буйынса докторлыҡ диссертацияларын яҡлау буйынса махсуслаштырылған ғилми советты, Рәсәй медицина фәндәре академияһының вирусология буйынса ведомство-ара ғилми советын етәкләй.

Рәсәй медицина фәндәре академияһының профилактик медицина бюроһына ингән.

Оҙаҡ йылдар И. M. Сеченов исемендәге дипломдан һуң профессиональ белем биреү Мәскәү медицина академияһының вирусология кафедраһын етәкләй.

Д. К. Львов — «Вопросы вирусологии» фәнни-медицина журналының баш мөхәррире[3].

Халыҡ-ара танылыуы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Д. К. Львовтың донъялағы юғары ғилми абруйы халыҡ-ара журналдарҙағы күп һанлы баҫмалары һәм конференцияларҙағы сығыштары менән генә түгел, ә арбовирус буйынса Америка милли комитетының халыҡ-ара кәңәшсеһе (1976 йылдан алып әлеге көнгә тиклем) булып һайланыуы, юғары киңлектәрҙә вирустарҙы тикшереү буйынса халыҡ-ара комитет ағзаһы; вирустар таксономияһы буйынса халыҡ-ара комитеттың буньявирустар һәм тогавирустар буйынса таксономик төркөмдәр ағзаһы; грипп проблемаһы буйынса Рәсәй-Америка хеҙмәттәшлеге сиктәрендә грипп экологияһы буйынса тикшеренеүҙәрҙең Рәсәй яғынан кураторы; Бөтә донъя һаулыҡ һаҡлау ойошмаһының грипп буйынса эксперты (1989 йылдан хәҙергә тиклем); Тымыҡ океан фән ассоциацияһының медицина фәндәре һәм һаулыҡ һаҡлау буйынса комитеты рәйесе (1974—1982); ике халыҡ-ара журнал һәм фәнни тематик йыйынтыҡтар редакцияһы ағзаһы булып һайланыуы менән дә раҫлана[1].

Фәнде популярлаштырыу

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Дмитрий Константинович күп йылдар дауамында вирусология буйынса киң ғилми-координацион эш алып бара. Вирус тәбиғәтле йоғошло ауырыуҙарҙы ҡуҙғытыусылар экологияһы үҙәге етәксеһе булараҡ, йыл һайын «Арбовирустар һәм арбовирус инфекциялары» проблемаһы буйынса вирусологтарҙың, эпидемиологтарҙың, йоғошло ауырыуҙар буйынса белгестәрҙең экспедицияларын, төбәк кәңәшмәләрен һәм семинарҙарын үткәрә. «Арбовируз», «Вируслы гепатит» һәм «Вирусологияның 100 йыллығы» халыҡ-ара симпозиумдарының ойоштороусыһы һәм рәйесе була.

Киң мәғлүмәт сараларында сығышы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

2020 йылдың февралендә Львов «Московский комсомолец»ҡа биргән интервьюһында COVID-19 таралыуының килеп сығышы, эпидемиологияһы һәм таралыуын иҫкәртеү тураһындағы фекерҙәрен белдерә.[4].

Ошо уҡ интервьюһында Львов ғәҙәти грипп COVID-19-ға ҡарағанда күпкә хәүефлерәк, сөнки донъяла йыл һайын 200—300 мең кеше грипптан үлә тип белдерә, шулай уҡ 2020 йыл башында теркәлгән «Рәсәйҙә грипптан үлеүҙең һирәк осраҡтары» һәм АҠШ-та бер нисә тиҫтә ҡорбан булыуы тураһында телгә ала. Львовтың ышаныслы фаразы буйынса, 2020 йыл аҙағына ғәҙәттәге грипптан зыян күреүселәр коронавирусҡа ҡарағанда күпкә күберәк буласаҡ"[4].

Сағыштырыу өсөн, Росстат мәғлүмәттәре буйынса, 2020 йылдың апреленән 2021 йылдың сентябренә тиклем COVID-19 менән ауырыусылар араһында һәләк булыусыларҙың дөйөм һаны 462,4 мең кеше тәшкил иткән[5].

Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Д. К. Львов — өс тапҡыр Д. И. Ивановский исемендәге премия лауреаты, академик Н. Ф. Гамалея исемендәге премия лауреаты.

1976 йылда «Почёт Билдәһе» ордены менән бүләкләнә

1991 йылда илдә яңы фәнни йүнәлеш — вирустар экологияһы булдырғаны һәм был проблема буйынса теоретик һәм ғәмәли йүнәлештәрҙе үҫтергәне өсөн Ленин ордены менән бүләкләнә.

1999 йылда яңы һәм яңынан әйләнеп ҡайтҡан инфекциялар проблемаһы буйынса ил кимәлендә тикшеренеүҙәр үткәргәне һәм «Рәсәй Федерацияһы территорияһында тәбиғи сығанаҡлы вирус инфекциялары ҡуҙғытыусылар атласы» булдырғаны өсөн Рәсәй Федерацияһының Дәүләт премияһы лауреаты була.

2011 йылда академиктың 80 йәшлек юбилейы айҡанлы Рәсәй Федерацияһы Президенты Д. Медведев сәләмләү мөрәжәғәтнамәһе менән сығыш яһай[6].

2012 йылда һөҙөмтәлә пандемия мутанттары асыҡланған грипп вирустары экологияһы буйынса фундаменталь тикшеренеүҙәре өсөн «Фундаменталь фән һәм медицинаға ҡарамаған һөнәрҙәр вәкилдәренең медицина үҫешенә индергән өлөшө өсөн» номинацияһында «Призвание» милли премияһына лайыҡ була.[7].

2012 йылда Почет ордены менән бүләкләнә[8].

Хеҙмәттәре[1]

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Д. К. Львов — 700-ҙән ашыу фундаменталь ғилми хеҙмәт, шул иҫәптән 11 монография һәм дөйөм һәм шәхси вирусология буйынса ҡулланмалар һәм медицина университеттары өсөн дәреслектәр авторы һәм авторҙашы..

  • Львов Д. К., Лебедев А. Д. «Экология арбовирусов» // Москва: Медицина, 1974. — 184 с.
  • Цилинский Я. Я., Львов Д. К. «Популяционная генетика вирусов позвоночных» // Москва: Медицина, 1977. — 192 с.
  • Львов Д. К., Ильичёв В. Д. «Миграции птиц и перенос возбудителей инфекции» // Москва: Наука, 1979. — 270 с.
  • Жданов В. М., Львов Д. К. «Экология возбудителей инфекционных болезней» // Москва: Медицина, 1984. — 263 с.
  • Львов Д. К., Клименко С. М., Гайдамович С. Я. «Арбовирусы и арбовирусные инфекции» // Москва: Медицина, 1989. — 335 с.
  • «Новые и вновь возникающие вирусные инфекции. Вопросы вирусологии» (2000)
  • «Атлас распространения возбудителей природно-очаговых вирусных инфекций на территории РФ» // Москва: издательство НПЦ ТМГ Минздрава РФ, 2001. — 192 с.
  • «Медицинская вирусология. Руководство» // Москва: Медицинское информационное агентство, 2007. — 640 с.
  • «Circulation of influenza virus in natural biocenosis» In: Viruses and Environment. AC. Press, NY-San Francisco-London, 1978. Ch. 18, p.p. 351-380
  • Mahy B.W., Lvov D.K. (Eds). «Conceptis of Virology». Harwood Academic Publ., 1993, 438 p.
  • «Arboviral Zoonoses in Northern Eurasia» In: Beran J.W., Steeile О. Р. (Eds). CRS Press, Boca Raton, AnnArbor-London-Tokyo, 1994, p.p. 237-260
  • «Viral Hepatitis». In: «Man against viruses», UNESCO. Venice, 1994, Ch.4, p.p. 159-205.
  • «Prevalence of hepatitis С virus and distribution of its genotypes in Northern Eurasia». Arch. Virol., 1996; 141:1613-1622
  • «West Nile Virus and Other Zoonotic Viruses in Russia: Examples of Emerging-Reemerging Situations». Arch. Virol. Suppl. 2004; 18:85-96.

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Д. К. Львов, главный редактор журнала «Вопросы вирусологии». Издательство «Медицина». Дата обращения: 29 февраль 2020.
  2. ↑ Институт вирусологии им. Д. И. Ивановского: Основные этапы истории. 2021 йыл 7 февраль архивланған.
  3. ↑ «Вопросы вирусологии»
  4. ↑ 4,0 4,1 Академик РАН предположил происхождение коронавируса от среднеазиатских мышей. www.mk.ru (28 ғинуар 2020). Дата обращения: 29 февраль 2020.
  5. ↑ Иван Ткачёв. Число умерших с COVID-19 россиян в этом году приблизилось к 300 тыс. // РБК, 29.10.2021.
  6. ↑ Дмитрию Львову, учёному в области вирусологии, директору НИИ вирусологии имени Д. И. Ивановского Минздравсоцразвития России, лауреату Государственной премии РФ, академику РАМН. Президент России (26 июнь 2011). Дата обращения: 29 февраль 2020.
  7. ↑ Лучшие врачи России. www.prizvanie.ru. Дата обращения: 13 май 2019.
  8. ↑ Указ президента Российской Федерации от 21 марта 2012 года № 316 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Львов_Дмитрий_Константинович&oldid=1188993» битенән алынған