Мөншөгөр

Мөншөгөр
Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Хайуандар Суб-батшалыҡ:  Эуметазойҙар Тип/Бүлек:  Ике яҡлы - симметриялы Суб-тип:  Икенсел ауыҙлылар Тип:  Хордалылар Клада:  Баш һөйәклеләр Суб-тип:  Умыртҡалылар Инфратип:  Башһөйәклеләр Супер-класс:  Дүрт аяҡлылар Класс:  Ҡоштар Отряд:  Ҡауҙы һымаҡтар (Аистообразные) Ғаилә:  Селәндәр Суб-ғаилә:  Botaurinae Төр:  Мөншөгөрҙәр Төр:  Мөншөгөр
Халыҡ-ара фәнни исеме
Botaurus stellaris (Linnaeus, 1758)
Ареал
Оя ҡороу ареалы      Йыл буйы йәшәйҙәр      Ҡышлау урындары
Һаҡлау статусы
Ҙур хәүеф янамай IUCN 3.1 Least Concern : 144718
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр ITIS   174859 NCBI   188376 EOL   914504

Мөншөгөр (урыҫ.Большая выпь, лат. Botaurus stellaris) — селәндәр ғаиләһендәге ҡош.

Ҡылыҡһырлама

Өйрәктән ҙурыраҡ төн ҡошо. Муйыны оҙон ҡауырһынлы булғанға, йыуан күренә. Аяҡтары оҙон. Муйынын бөкләп ауыр оса. Ҡурҡҡанда ҡойроғонда ултыра һәм өҫкә ҡарап ҡатып ҡала. Түбәһе, күҙҙәреаша үткән һыҙыҡтар ҡара. Дөйөм төҫөҡара сыбарлы һарғылт көрән. Башҡа ҡоштап менән бутау мөмкин түгел. Осҡанда «ҡау» тигән тауыш сығара. Яҙғыһын ата ҡош үгеҙ кеүек үкерә.Күсмә ҡош. Һирәк осрай.

Йәшәү урындары

Ҡамышлы һәм бейек үләнле күлдәрҙә, йылғаларҙа, һаҙлыҡтарҙа йәшәй.

Туҡланыуы

Тәлмәрйен, балыҡ, сысҡан, ҡош балалары, бөжәктәр менән туҡлана.

Үрсеүе

Түңгәктәрҙә оялай.3-7 бөртөк һарғылт йомортҡа һала. Беренсе йомортҡа һалғас та баҫырға ултыра. Башлыса инә ҡош үҙе генә баҫа. Һирәк осраҡтарҙа ата ҡош та баҫыүы күҙәтелгән. 24-26 көндән себештәре моронлай. 2-3 аҙнанан сығып йөрөй башлайҙар. Ике айҙан осалар һәм ғаилә тарҡала.

Иҫкәрмәләр

Башҡорт теленең диалекттарында ул мәнгәшәр, мөжөһөр,һыу буғаһы.күл буғаһы,һыу үгеҙе,ғопой.һоңҡолдауыҡ тип тә атап йөрөтөлә.

Әҙәбиәт

• Э. Ф. Ишбирҙин. Башҡортостан ҡоштары. — Өфө, 1986.
• А. Э. Брэм — Жизнь животных. Птицы. Том II. гл. «ПОДОТРЯД: Цаплевые (Ardeae)»  (урыҫ.)
• Жизнь животных т.6 Птицы М.: Просвещение 1986  (урыҫ.)
• Ганзак Я. Иллюстрированная энциклопедия птиц Прага: Артия 1990  (урыҫ.)
• Бейчек В., Штясны К. Птицы. Иллюстрированная энциклопедия М.: Лабиринт-пресс 2004  (урыҫ.)