Нуғай (Өфө)
| Нуғай | |
| Нуғай | |
| Нигеҙләү датаһы | 1664 |
|---|---|
| Рәсми атамаһы | Нуғай |
| Рәсми тел | башҡортса һәм урыҫ теле |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Өфө ҡалаһы ҡала округы[1] |
| Сәғәт бүлкәте | UTC+05:00[d] |
| Халыҡ һаны |
1479 кеше (2010)[2], 9820 кеше (2021)[3] |
| Почта индексы | 450900 |
| Рәсми сайт | nagaevo.org |
 | |
Нуға́й (рус. Нагаево) — 1992 йылдан Өфө ҡалаһы составындағы ауыл. Октябрь районы Нуғай ауыл советы үҙәге.
Тарих
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ауылға Нуғай даруғаһы Мең улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә нигеҙ һала, 1664 йылдан билдәле. XVIII быуат 2-се яртыһында бында яһаҡлы татарҙар иҫәпкә алынған. XIX быуат уртаһында статский советник И. Ф. Базилевскийҙыҡы була. 1865 йылда Нуғай (Петропавловка) 115 йортта 674 кеше йәшәгән. Игенселек, умартасылыҡ, ағас әйберҙәр яһау менән шөғөлләнгәндәр. Сиркәү, училище, ат тирмәне булған; улус идараһы урынлашҡан. 1906 йылда сиркәү, земство мәктәбе, фельдшер‑амбулатория пункты, шарап, һыра һәм 3 бакалея кибете, мөгәзәй теркәлгән; улус идараһы булған.
1992 йылдан Өфө районы Нуғай ауыл советы үҙәге булған. Ауыл эргәһендә Нуғай ҡаласыҡтары урынлашҡан.
Халыҡ һаны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Халҡы: 1906 йылда — 1024 кеше; 1920—1406; 1939—1700; 1959—864; 1989—541; 2002—766; 2010—1479 кеше. Урта мәктәп, балалар баҡсаһы, мәҙәниәт йорто, мәсет, сиркәү бар.
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1865 йыл | 674 | ||||
| 1906 йыл | 1024 | ||||
| 1920 йыл 26 август | 1406 | ||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | 1700 | ||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | 864 | ||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | 541 | ||||
| 2002 йыл 9 октябрь | 766 | ||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 1479 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Өфөнән көньяҡ-көнсығыш 30 км һәм Юрмаш тимер юл станцияһы көньяҡ-көнбайыш табан 20 км алыҫлыҡта урынлашҡан.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Гудкова З. И. Нуғай (Өфө) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.