Спивак Григорий Вениаминович
| Спивак Григорий Вениаминович | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Тыуған көнө | 2 (15) ноябрь 1900 |
| Вафат булған көнө | 20 ноябрь 1989 (89 йәш) |
| Вафат булған урыны | Мәскәү, СССР |
| Һөнәр төрө | ғалим |
| Эш урыны |
Мәскәү университетының физика-математика факультеты МДУ-ның физика факультеты[d] |
| Ғилми дәрәжә | физика-математика фәндәре докторы[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
 |
Спивак Григорий Вениаминович (2 ноябрь 1900 йыл, Николаев — 20 ноябрь 1989 йыл, Мәскәү) — совет физигы, физика-математика фәндәре докторы, М. В. Ломоносов исемендәге премия лауреаты (1972).
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Григорий Вениаминович Спивак 1927 йылда Мәскәү университетының физика-математика факультетын тамамлай. 1931 йылдан ошонда уҡытыусы булып эшләй.
1935 йылда диссертация яҡламайынса «физика-математика фәндәре докторы» ғилми дәрәжәһенә лайыҡ була. Шул уҡ йылда профессор исеме бирелә. Мәскәү дәүләт университетының физика факультетында электрон һәм ион процестары кафедраһында эшләй.
Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында Свердловскиҙа эвакуацияла Мәскәү дәүләт университеты профессорҙары Спивак һәм Э. М. Рейхрудель[1] Свердловскиҙа ҡыҙҙырма электр лампаларын регенерациялау цехы ойошторалар, уларҙы етештереү өсөн ауыр кафедраль вакуум насостары һәм урындағы предприятиелар тәьмин иткән ҡорамалдар ҡулланыла. «Мин иҫке лампаларҙы тергеҙеү техникаһын үҙләштереүсе инженерға әйләндем, — тип хәтерләй профессор Григорий Вениаминович Спивак, — был ниндәйҙер мәғәнәлә кешенең хәҙер инде иҫкергән йөрәген яңыһына алмаштырыуға оҡшаш ине. Лампа колбаһында өҫтән ҙур булмаған тишек яһала һәм уның аша махсус, ярайһы уҡ аҡыллы инструмент менән янған ептең «аяҡтары» ысҡындырыла, һуңынан яңы еп индерелә һәм ул индереү урынына беркетелә. Артабан лампа ғәҙәти эшкәртеүгә һәм күнекмәгә китә. Бындай «хирургик» механизмды «Уралмаш» тиҙ үҙләштерҙе, мин Мәскәүҙән гетероген вольфрам ептәр алып килдем, һәм — эш ҡайнаны!». Бөтә ил мохтажлыҡ кисергән лампаларҙы регенерациялау цехы рекордлы ваҡытта — 12 көн эсендә эшләй башлай. Лампалар Урал заводтарына һәм Совет Армияһы өсөн ҡорал эшләүсе башҡа предприятиеларға китә. Артабан цех Свердловск тау идаралығы шахталары өсөн ярайһы уҡ ҡатмарлы, шартлауҙан һаҡлаусы лампалар етештереүҙе үҙләштерә. Цехты ойоштороу тәжрибәһе һәм лампа етештереү технологияһы артабан илдең төрлө ҡалаларындағы оборона сәнәғәте предприятиеларына тапшырыла[2]
Профессор, электрон оптика һәм осцилография кафедраһы мөдире (1947—1953), физика факультетының электроника кафедраһы мөдире (1966—1985). Физик электроника, электрон микроскопия, газ-кинетик проблемалар буйынса лекциялар уҡый.
Фәнни ҡыҙыҡһыныуҙары өлкәһе: газдарҙа электр зарядһыҙланыу, газ кинетик проблемаларын хәл итеү, физик электроника, электрон микроскопия.
Газдарҙа электр зарядһыҙланыуын һәм уларҙағы элементар процестарҙы өйрәнеүгә, газ кинетик проблемаларын хәл итеүгә, физик электроникаға, электрон микроскопияһына һәм төрлө ғәмәли ҡулланылыштарға арналған 300-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы[3]. 30 авторлыҡ танытмаһы ала. «Явление разрыва доменных стенок в ферромагнетиках под воздействием магнитных полей» фәнни асыш авторҙашы (1975).
«Исследование импульсного перемагничивания тонких плёнок» тигән хеҙмәттәр циклы өсөн автор коллективы составында М. В. Ломоносов исемендәге премия лауреаты (1972) .
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Московский университет в Великой Отечественной войне. — 4-е, переработанное и дополненное. — М.: Издательство Московского университета, 2020. — С. 101. — 632 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-19-011499-7.
- Дубинина, Е. М. Профессор Григорий Вениаминович Спивак : (к 75-летию со дня рождения) / Е. М. Дубинина [и др.]. — С .179-185 В кн. История и методология естественных наук / Моск. гос. ун-т им. М. В. Ломоносова, Секция истории и методологии естествознания Ученого совета по естеств. наукам; [редкол.: проф. Д. И. Гордеев (пред. и гл. ред.) и др.]. — Москва : Издательство Московского университета, 1960 — . Вып. 21 : Физика / [под ред. И. П. Базарова, Ц. С. Сарангова]. — 1979. — 188, [4] с. : ил. ; 27 см. —). — Библиогр. в конце ст. — 930 экз.. — (в пер.)
Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Спивак Григорий Вениаминович. Дата обращения: 19 май 2020.
- Советский физик (избранные материалы 1998—2004)
- ГРИГОРИЙ ВЕНИАМИНОВИЧ СПИВАК (К 100-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ). Дата обращения: 19 май 2020.