Сәпсек

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Сәпсек
Motacilla alba alba cropped.JPG
Аҡ сәпсек
GreyWagtail Kent.jpg
Тау сәпсеге
Citrine Wagtail (Moticilla citreola) 12-10-2006 1-29-57 PM.JPG
Һары сәпсек
Black-headed wagtail.jpg
Һары сәпсек
Фәнни классификация
Халыҡ-ара фәнни исеме

Motacilla Linnaeus, 1758

Wikispecies-logo.svg
Викитөркөмдә
Систематика
Commons-logo.svg
рәсем эҙләү
рәсемдәр

Сәпсектәр (лат. Motacilla) — турғай һымаҡтар отрядына ҡараған ҡоштар ғаиләһе.

Тасуирлама[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Турғай һымаҡтар ғаиләһенең башҡа ағзаларынан айырмаһы сағыштырмаса аҙ. Оҙонса тар, тура ҡырҡылған ҡойроғоноң ике урта ҡауырһыны ситкеләренән бер аҙ оҙонораҡ; 1-се ҡағыу ҡауырһыны 2-се һәм 3-сөһөнә ҡарағанда ҡыҫҡараҡ; артҡы бармағының бер аҙ бөгөлгән тырнағы бармаҡтан ҡыҫҡараҡ.

Trjasoguzka.JPG

Йәшәү рәүеше[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Сәпсектәр — күсеп йөрөүсе ҡоштар.

Күпселек сәпсектәр һыу янында айырым ғаиләләр йәки бәләкәй төркөмдәр менән тора; ерҙә йәки ағас ҡыуыштарында сәпсектәр оя ҡора.

Күпселек ваҡ ҡоштарҙан айырмалы рәүештә, ул ергә һикереп түгел, ә йүгереп хәрәкәт итә.

Туҡланыуы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Сәпсектәр ғаиләһенең башҡа вәкилдәре кеүек үк, сәпсектәр ҙә тик бөжәктәр, шул иҫәптән осоп барған энәғараҡтар менән генә туҡлана.. Бөжәктәргә һунар иткәндә, сәпсектәр ер өҫтөндә артҡа һәм алға шәп йүгерә, туҡталыштар ваҡытында оҙон ҡойроғон өҫкә һәм аҫҡа сайҡай (ҡойроғон һелкетә). Һуңғы үҙенсәлеге сәпсектәрҙең исемен аңлата.

Аҡ сәпсектең себештәре

Үрсеү[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Йәйгә 1 йәки 2 тапҡыр йомортҡа һала, күпселектә 5—6 сыбар төҫлө йомортҡанан тора. Һоро һәм һары, шулай уҡ ҡара һәм аҡ төҫтәр өҫтөнлөк итә.

Таралыуы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Күпселек төрҙәре Европала осрай. Һары сәпсектәрҙе ҡайһы берҙә айырым төргә (Budytes) бүлеп йөрөтәләр. Урта һәм Төньяҡ Рәсәйҙә кеше торлағы янында үҙҙәрен иркен тотҡан ябай төр — аҡ сәпсек(Motacilla alba). Ул аҫтан аҡ; башы өҫтән (аҡ маңлайынан башҡа), тамағы һәм ҡойроғоноң урта ҡауырһындары — ҡара төҫтә. Йәйен стена ярыҡтарында, күпер аҫтындағы киртләстәрҙә, тупраҡ уйымдарында, ағас һәм ҡыуаҡ тамырҙары аҫтында һәм урындарға 2 тапҡыр оя ҡора. Үргән кәүшәк ояһына йөн киҫәктәре һәм сәстәр түшәлә. Көҙөн күсеү өсөн ҙур көтөүҙәргә йыйыла.

Төрҙәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Төркөмгә 13 төрө инә:

Иҫкәрмә[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]