Урал илселәре (опера)
| Урал илселәре | |
| Композитор | |
|---|---|
| Либретто авторы | |
| Либретто теле | |
| Сюжет сығанағы | |
| Күренештәр |
3 Акт |
| Беренсе постановка | |
Урал илселәре — башҡорт операһы, 1981 йылда композитор Заһир Исмәғилев Ишмулла Дилмөхәмәтов либреттоһына яҙа.
Һүрәтләү
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]З. Ғ. Исмәғилевтың «Урал илселәре» операһы И. И. Дилмөхәмәтовтың «Тере тупраҡ» драмаһы буйынса яҙылған, 3 өлөштән тора.
Операның премьераһы Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры сәхнәһендә 1982 йылдың 30 мартында ҡуйыла.
- Музыкаль етәксеһе һәм дирижер — Г. Г. Александров;
- Ҡуйыусы режиссёр — Р. И. Тихомиров;
- Балетмейстер — Ф . М. Саттаров;
- Хормейстер — Л . Х. Исхаҡова.
Төп партияла: Н. З. Абдеев (Юлтый), Р. Ф. Кучуков (Аҡсәсән), Ф. Ә. Килдейәрова (Һарыласәс), Ф. М. Латипов (Һөйөндөк), С. Т. Ғәлимова (Ҡуйһылыу), М. Ғ. Ғәлиев (Ҡаһирбей), Р. А. Бәшәров (Иван Грозный).
Операның икенсе редакцияла ҡуйылған премьераһы 2007 йылдың 18 сентябрендә Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры сәхнәһендә була.
- Музыкаль етәксеһе һәм дирижер — Р. Э. Лютер;
- Ҡуйыусы режиссёр — Г. Г. Исаакян;
- Балетмейстер — Ф. М. Саттаров;
- Хормейстер — Э. Х. Ғәйфуллина.
Төп партияла: Ф. З. Сәлихов (Юлтый), Я. А. Абделмәнов (Аҡсәсән), А. Р. Ғәбиҙуллина (Һарыласәс), И. Ф. Вәлиев (Һөйөндөк), С. Р. Арғынбаева (Ҡуйһылыу), О. З. Килмөхәмәтов (Ҡаһирбей), С. Ә. Асҡаров (Иван Грозный).
«Урал Илселәре» операһы өсөн Заһир Исмәғилевҡа 1982 йылда СССР-ҙың халыҡ артисы исеме бирелә.
Сюжет
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]«Урал илселәре» операһы Башҡортостандың үҙ ирке менән Рәсәйгә ҡушылыуына арнала.
Операның музыкаһы милли колоритҡа бай, башҡорт халыҡ музыкаһына (һыҡтау, оҙон көй, ҡобайыр, таҡмаҡ) яҡын. Иван Грозный булған сәхнәлә сиркәү йырҙары яңғырай.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Галина Г. С. Загир Исмагилов. Өфө, 1997.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Т. 2016 йыл 31 октябрь архивланған. С. Угрюмова. Ст. 2016 йыл 31 октябрь архивланған. Опера Послы Урала 2016 йыл 31 октябрь архивланған.. Башкирская энциклопедия.
- «Урал илселәре» — фантастик эпос 2016 йыл 1 ноябрь архивланған.. Башҡортостан, № 177, 13.09.07.
- Премьера оперы «Послы Урала» прошла с колоссальным успехом.