Фәтих Мәхмәт мәсете
| Мәсет | |
| |
| Ил |  Болгария
|
| Ҡала | Кюстендил |
| Архитектура стиле | ғосман архитектураһы |
| Төҙөлөштө башлаусы | Хараж Ҡара Мәхмәт бин Али |
| Төҙөлөш | 1463—1531 йылдар |
| Манаралар һаны | 1 |
| Материал | таш һәм кирбес |
 Мәсет Викимилектә
| |
Фәтих мәсете менән бутамаҫҡа. Фәтих Мәхмәт мәсете йәки Шалдерван мәсете — Кюстендил ҡалаһындағы мосолман ғибәҙәтханаһы. Элекке йома мәсете. Әлеге ваҡытта эшләмәй һәм дәүләт әһәмиәтендәге мәҙәниәт ҡомартҡыһы тип иғлан ителгән. Бинала музей ойоштороу идеяһы бар. Ҡала тарихында һаҡланып ҡалған берҙән-бер мәсет. Ғосман империяһы документтарынан һәм ул ваҡыттағы 17 быуат ҡалаһының һаҡланып ҡалған һүрәтенән күренеүенсә, Кюстендилда 17 мәсет булған.
Фәтих Мәхмәт мәсете Кюстендил ҡалаһының үҙәк өлөшөндә урынлашҡан, әммә емерелеү ҡурҡынысы аҫтында тора.[1][2]
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Балҡан ярымутрауын тулыһынса үҙ контроле аҫтына алыу өсөн Босния короллеген баҫып алыу кампанияһын ойошторған солтан Мәхмәт II, 1463 йылда ғосман армияһы башында Константин ере аша үткән. Урындағы коллекционер хараж Мәхмәт Хан (Хараж Ҡара Мәхмәт бин Али) ҡаланың икенсе йома мәсетен уға бағышланған һәм уның хөрмәтенә аталған ғосман солтанына бүләк иткән.
Серб ерҙәрен яулап алыу кампанияһынан ҡайтҡас, һәм Босния Ғосман империяһына ҡушылғандан һуң, Мәхмәт II Осогов монастырына килә (Мәхмәт II шулай уҡ православие дине ҡурсалаусыһы булараҡ сығыш яһай), ә 6 йылдан һуң (1469 йылда) һәм болгар ерҙәре бер идаралыҡ (Ғосман империяһы) аҫтында берләшкәндән һуң изге Иоанн Рильскийҙың мәйете Бөйөк Тырновонан Рила монастырына күсерелгән (көнбайыш болгар ерҙәрен «яҡшылыҡҡа яҡынлатыу өсөн» Мара Бранкович быға булышлыҡ иткән).
1478 йылда Венеция адмиралы Томазо Малипьеро дождан солох төҙөүгә бойороҡ алған һәм яҙ аҙағында Шкодерҙан (1478—1479 йылдарҙа Шкодерҙы ҡамау барышында һәм 1479 йылда Константинополь килешеүе төҙөү тураһында һөйләшеүҙәр алып барғанда) Кюстендилға килә, унда был ваҡытта ғосман солтаны Мәхмәт II менән өс вәзирҙән торған дивандың (хөкүмәт) лагеры урынлашҡан була.
1499 йылда Фәтих Мәхмәт вафат булғандан һуң, сәйәхәтсе рыцарь Кюстендил аша үтә һәм үҙенең яҙмаларында ғосман солтаны бында үҙенең һәрәмен тотоуын билдәләгән[3].
Архитектураһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Манараның конструкцияһы ҡыҙыл кирбестән яһалған алты мөйөшлө орнамент менән айырылып тора һәм Кюстендилда һаҡланып ҡалған берҙән-бер орнамент булып тора.[4]
Кюстендил үҙәгендәге археологик ҡаҙыныуҙар күрһәтеүенсә, элек бөтә мәсеттәр ҙә сиркәү булған.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Фазыл Әхмәт-паша мәсете
- Карпош Ихтилалы
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Джамия «Фатих Мехмед». Дата обращения: 21 октябрь 2021. Архивировано 21 октябрь 2021 года.
- ↑ Правителството отпусна още пари за църкви, джамии и пътища. Дата обращения: 21 октябрь 2021. Архивировано 21 октябрь 2021 года.
- ↑ Иванов, Йордан; Северная Македония. София, 1906 г., стр. 169.
- ↑ Джамия Фатих Султан Мехмед. Дата обращения: 21 октябрь 2021. Архивировано 21 октябрь 2021 года.