Сәғәт
Сәғәт — тәүлек эсендә ағымдағы ваҡытты билдәләү һәм бер тәүлектән кәмерәк ваҡыт оҙайлығын үлсәү өсөн ҡулланылған прибор.
Классификацияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Портативность һәм күләме буйынса:
- кеҫә сәғәте;
- ҡул сәғәте;
- карета сәғәте;
- өҫтәл сәғәте;
- стена сәғәте;
- камин сәғәте;
- иҙәндә тороусы сәғәт;
- аҡыллы сәғәт;
- башнясәғәте (куранттар).
- Үлсәү механизмы буйынса:
- ҡояш сәғәте;
- утлы сәғәт;
- ҡом сәғәте;
- һыу сәғәте;
- механик сәғәт;
- камертон сәғәт;
- кварц сәғәте;
- электрон сәғәт;
- астрономик сәғәт;
- атом сәғәте;
- системалы сәғәт.
Ҡояш сәғәте[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Һыу сәғәте[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Һыу сәғәте, йәғни клепсидраның йөрөшө, ҡом сәғәтенең эшләүе менән оҡшаш[1].
Ваҡыт үлсәү приборы булараҡ, ҡояш сәғәте менән бергә, әлмисаҡтан ҡулланылыуы ихтимал, әгәр боронғо малсыларҙың ваҡытты ҡояшлы көндә тура ҡағылған гномон-таяҡсаның ерҙәге күләгәһенә ҡарап билдәләүен иҫәпкә алмаһаҡ. Боронғо һыу сәғәтенең беренсе тапҡыр ҡасан һәм ҡайҙа барлыҡҡа килеүе фәнгә билдәле түгел. Сеүәтәнән ташып аҡҡан һыу менән ваҡытты билдәләү Вавилонда һәм Мысырҙа беҙҙең эраға тиклем яҡынса XVI быуатҡа тиклем ҡулланылған. Башҡа төбәктәрҙә, шул иҫәптән Һиндостан һәм Ҡытайҙа ла, боронғо һыу сәғәте булыуы билдәле, әммә уларҙың ҡасан барлыҡҡа килеүе аныҡ түгел. Шулай ҙа ҡайһы бер авторҙар иҫәпләүенсә, һыу сәғәттәре б.э. тиклем 4000 йылдарҙа ҡулланылышта булған. Боронғо Эллада һәм Рим цивилизацияларында һыу сәғәте камиллаштырылыу кисерә.Уларҙың көн оҙонона туҡтауһыҙ эшләүен тәьмин итеүсе һәм бер-береһен махсус тештәр ярҙамында хәрәкәткә килтереүсе тәгәрмәстәр өҫтәлә. Ваҡытты дөрөҫ үлсәү мөмкинлеге лә яҡшырып, был ҡаҙаныштар Византия аша ислам донъяһына үтеп инә,һуңынан тағы Көнсығыш Европаға тарала. Грек-рим мөхитенән тыш, ҡытайҙар ҙа (水鐘) 725 йылда һыу сәғәтенең ҡатмарлаштырылған төрөн уйлап таба һәм үҙҙәренең идеяһын Корея һәм Япония менән уртаҡлаша. Һыу сәғәттәре төрлө яҡта төрлөсә үҙаллы уйлап табылһа ла, сауҙа үҫеше һәм таралыуы сәбәпле, бер-береһенән үҙләштереү иҫәбенә камиллаша бара. Эш ваҡытының һәм ялдың һәр сәғәте иҫәпле булған бөгөнгө индустриаль йәмғиәттән айырмалы рәүештә, ул замандарҙа ваҡыт иҫәбен алып барыу үтә сетереклелеккә мохтажлыҡ кисермәй. Башлыса сәғәттәр астрологик иҫәпләүҙәр маҡсатында ғына ҡулланылған. Ваҡыт үтеү менән, иң тәүге һыу сәғәттәре яйлап ҡояш сәғәтенә тап килтереп көйләнә.Әлеге сәғәттәр кимәлендәге үк дөрөҫ йөрөшкә етә алмаһалар ҙа, һыу сәғәттәре бер-нисә меңйыллыҡтар дауамында ваҡыт иҫәбен алып барыусы ҡоролма булараҡ, XVII быуатта Европала маятниклы сәғәттәр уйлап сығарылғанға тиклем, киң ҡулланылышта була. Ислам дәүерендә һыу сәғәтен тағы ла ентекләберәк камиллаштырып, ваҡыт иҫәбен дөрөҫөрәк алып барыу оҫталығына өлгәшәләр. 797 йылда(икенсе бер сығанаҡ буйынса, 801 йылда) Ғәббәсиҙәр династияһының бағдад хәлифе Харун әр-Рәшид, Бөйөк Карлға Әбү-әл-Ғәббәс атамалы һинд филенә ҡушып һыу сәғәтенең «айырыуса ҡатмарлы өлгө»һөн бүләк итеүе мәғлүм. XIII быуатта Әл-Джәзәри (1136—1206 й.й.) Артукидтар династияһы хакимына эшләүсе һәм сығышы буйынса Месопотамиянан булған ҡурд инженеры Дийәр-әбүбәкр Насир әл-Динә,төрлө рәүештәге һәм ҙурлыҡтағы сәғәттәр эшләй. Китапта алты категорияға ҡараған 50 механик ҡоролма, шул иҫәптән һыу сәғәте, тасуирлана. Улар араһындағы иң танылғандарынан «Фил», «Яҙыусы» һәм «Йоҙаҡ» рәүешендәге сәғәттәр әлеге ваҡытта кире тергеҙелгән.
Ҡом сәғәте[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Бындай сәғәттең эсе ҡыуыш нәҙек кенә муйынса менән бер-береһенә тоташтырылған 2 ҡыуышлыҡтан тора. Бер тигеҙ эрелектәге ваҡ ҡына йылға ҡомо муйынса аша берәмләп, бер тигеҙ ваҡыт эсендә ҡойола. Быяла ҡыуыышлыҡтың һәр береһе сынаяҡ рәүешле була. Ҡом сәғәте ҙур булмаған ваҡыт арауығын (1-20 мин[]) үлсәр өсөн ҡулланыла.Ҡом сәғәтенең кәмселеге шунда: өҫкө ҡыуышлыҡтан аҫҡыһына ҡомо ҡойолоп бөткәс, уны баштүбән әйләндерергә кәрәк була. Флотта ҡом сәғәте склянка тип атала.
Утлы сәғәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Тәүге тапҡыр утлы сәғәттәр Ҡытайҙа барлыҡҡа килә. Улар металл шарҙар эленгән яна торған материалдан таяҡ йәки спиралдән ғибәрәт. Материалы янғанда шарҙар фарфор вазаға ҡолап төшәләр һәм тауыш сығаралар.
Һуңынан утлы сәғәт төрө Европала барлыҡҡа килгән. Бында бер тигеҙ алыҫлыҡта билдәләр һалынған май шәмдәр ҡулланыла. Тамғалар араһындағы алыҫлыҡ ваҡыт берәмеге булған.
Механик сәғәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ул һәр механик сәғәт дүрт мөһим өлөшөн айырып кәрәк:
- двигатель (йәки гәрәй пружина)
- әйләнеп торған тешле тәгәрмәс механизмы передаточный
- регулятор, хәрәкәтенә бәйле равномерность
- распределитель йәки ауыш, бер яҡтан, баш двигателдәр импульс көйләгестәре тапшырҙы.
Хеҙмәт һүҙенең мәғәнәһен көйләгестәр үлсәгес ваҡытым тар. Әйләнеп торған тешле тәгәрмәс, улар менән кистәрен уғы циферблат — хисапсы отмеривать көйләгестәр ваҡыт берәмеге. Ер күсәре тирәләй әйләнеп, уның ҡәтғи тәүлеккә тигеҙ таныу, берҙән-бер ваҡыт арауығында беҙ уның күләме берәмеге өсөн йәки сағыштырыу бар. Обыкновенно секунд ваҡыт эсендә ҡабул ителгән берәмеге, өлөшө тәүлек 1/86400. Төрлө ваҡытта иҫәбенә тураһында, йондоҙо, уртаса алғанда, тәүлегенә — ҡара Ваҡытта.
Шулай көйләгес механизмдар эшкә сәғәт, тигеҙ йәки бер секунд ваҡыт арауығында улар өсөн отмеривать, йәки яртыһы, сирек йәки бер секундҡа бишенсе. Ни өсөн көй башланды әгәр ҙә отмеривать әҙерәк ваҡыт арауыҡ, ваҡыт һ күрһәтелә, уларҙың күпселеге был осорҙа хисапсы. Был осраҡта сәғәт, һөйләү, алға китте. Әгәр ҙә күберәк бирелә көйләгестәр интервал — сәғәт ҡалышмай. Тәүлек ваҡытта уславливаться тураһында башланғыс, икенсе төрлө әйткәндә, мәл, ваҡыт берәмеге счетчик күрһәтә тейеш нуль протекший сәғәт, килә сәғәт төҙәтмәләр тураһында төшөнсә. Уның ыңғай, әгәр ҡалышмай сәғәт, кире — әгәр алға китте. Сәғәте тип атарға төҙәтмәләр өсөн билдәле бер ваҡыт арауығында үҙгәреүе барышында сәғәт (мәҫәлән, тәүлек, аҙналыҡ, барышында сәғәт). Ыңғай барышы, сәғәт әгәр ҡалышып, тиҫкәре, әгәр сәғәт алға китә. Регуляторҙар нәҡ үҙе отмеривать барышында ҡабул ителгән ваҡыт арауығы сағылдырған үҙенсәлекле берәмеге. Шартлы дәүмәле төҙәтмәләр сәғәт булырға һәм, бынан тыш, төҙәтмәләр бер сәғәттең минут теле минутный ябай хисапсы булып эшләп йөрөгән теләһә ҡайһы ваҡытты аҙ ала.
Шунда уҡ сәғәт малость дәрәжәһендә, ә иң мөһиме — постоянство барышында. Иң яҡшы барышында астрономик сәғәте һәм хронометрҙар буйынса үҙгәртелеү мөмкинлеге бәйле тейеш түгел температураһы, ҡан баҫымы, һауа дымлылығы, осраҡлы этәргес, альтерглобалистар механизмдарҙа күсәрҙең, сгущение майы ҡойоп, молекуляр механизмы үҙгәрҙе һәм төрлө өлөшө. т. д. төп астрономик сәғәт ике типҡа бүленә:
- «даими», ауырлыҡ уларҙы хеҙмәт иттереүсе көсө. гәрәй, ә көйҙәрҙең тирбәлеүе — маятник;
- «күсмә», пружинаның һығылмалылығы хәрәкәте йәйелә етештереү көстәрен ҡайҙа яйлап, һығылмалы ә тирбәлешенә көйләнгән, нәҙек спираль, ҡушма һандар менән беҙҙең балансҡа (түбәнерәк ҡарағыҙ).
Беренсе тибы тип атала. сәғәт механизмында астрономия «сәғәт» һүҙенең мәғәнәһе йәки тығыҙ. «маятник». Астрономик обсерватория булған ҡушылдығы уларҙы даими ҡорал (ҡара: астрономия Практик), стеналары таш йәки нығытыр бағана булып; йыш ҡына обсерваторияһында урынлаштырылған. подвалда сәғәт, температура буйынса үҙгәртеү мөмкинлеге скрипканы өсөн («нормаль» сәғәт). Заводка подвалда сәғәт өсөн генә булды, сөнки улар хатта тәнгә йылылыҡ барышына йоғонто яһай ала. Сәғәт үк шаһит булып, «удар» маятник (һәр саҡ экипажға), башҡалар менән сағыштырып сәғәт ярҙамында микрофондарҡуйыу менән тоташтырығыҙ. һәм подвал телефон (был аңлатма ла, һәм дөйөм ҡабул ителгән, әммә бөтөнләй дөрөҫ. Удар «тиканье» маятник етештереүҙе лә (яй), ә механизмы ауышлығы). Янына урынлаштырыу тейешле тәрбиә һәм «даими» менән тәүлек сәғәт артыҡ булырға тейеш түгел 0,3 астрономик барышында, уның бер тәүлек йөҙөнсө секундҡа уҙып түгел, ә үҙгәртергә тейеш.
Хронометр сәғәт механизмы икенсе типтағы тип атала. Айырып «ашхана», йәки бокс-хронометрҙар (уларҙың күләме яҡынса 1½—2 децима. диаметры, 1 децима, бейеклеге; ябай бер секундҡа тирбәлеү дауам баланс½), һәм кеҫә хронометрҙар (мәғлүм булыуынса күләме; обыкновенно шулай нығынған. четыредесятник, йәғни 0,4 секундҡа тирбәлеү дауам тулы балансын ике ҡатлы, ябай тирбәлеүҙәр — 1/5 секунд). Хронометр ашхана чувствительно кеҫә сифаты түбән сифаты уртаса. Хронометр ярҙамында билдәләү географик урында булыуға, эштәрендә күсмә астрономик ҡорал (ҡара: астрономия Практиктар), т. диңгеҙ һәм ваҡытын билдәләү һәм оҙонлоҡҡа д. Кардан продуктлылығы хронометрҙар умещается был карапта аш булыр. Даими сәғәт («маятник») тулыһынса тиерлек, ә күпселек осраҡта йондоҙ н көйләнә. хронометрҙар секунд ваҡыт — та беҙҙең «йондоҙло» сәғәте һәм хронометрҙар. Һирәк ҡулланылған «уртаса» хронометрҙар (йәғни уртаса булыу ваҡыты буйынса бара). Шул астрономдары күҙәтеүҙәр йәки уларҙы эшкәртеү йәки башҡа мәсьәләләргә бәйле һайлау өсөн уңайлы.
Хронометр сәғәт астрономдарға билдәле һәм баһалай. тағы, әммә ҡырҡа тауыш һәм артыҡ түгел, башҡа һуғалар («тиканье»). Иң яҡшы оҫталары булараҡ астрономик сәғәте тип атарға кәрәк хронометрҙар йәки Кессельс, Прилить, Дент, Тид, Ховя (Howüh), Кноблих, Фродшэм, Нардэн. Ижадсылары «юғары» һәм сәнғәте сәғәт механизмы сәғәт: Леруа Петр (ингл. Pierre Le Roy), Гаррисон Джон, Джордж Грэхэм (ингл. George Graham), Дютертр, Джон Арнольд (ингл. John Arnold), Фердинанд Берта (ингл. Ferdinand Berthoud).
Ходиктар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ходиктар — ҙур булмаған ябайлаштырылған герле диуар сәғәте[2] — маятниклы механик сәғәт варианты, двигатель урынына анкер саҡмаһы һәм герҙәр ҡулланыла. Ҡайһы бер моделдәрҙә маятник сифатында бер-береһенә ҡаршы хәрәкәт иткән ике «аяҡ» ҡулланылған. Һуғыулы сәғәт төрҙәре лә осрай (сисеп алына торған һуғыу гер өсөн тағы ла бер сынйыр була, герҙе сынйырҙан ысҡындырып, махсус элмәккә элергә мөмкин, йәғни «Һуғыуһыҙ режим»ға ҡуйырға).
Сәғәт механизмы ҡоралмалары тура килтерелгән сәғәттәр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
-
Марионеткалы сәғәт -
«Тауис-сәғәт» -
Әтәсле сәғәт, циферблатында — япон иероглифтары
Кәкүкле сәғәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Кәкүкле сәғәт — күркәм корпустағы диуар сәғәте, башлыса кәкүк йырын имитациялаған һуғыулы механик сәғәт (ходиктар). Ғәҙәттә тауыш сигналдары (берҙән ун икегә тиклем) сәғәт һайын ишетелә, улар ағымдағы ваҡытты һанап бирә һәм йыш ҡына гонг һуғыуы менән аралаштырыла («бум — кә-күк»). Кәкүкте имитациялаған механизм XVIII быуаттың уртаһында уйлап табылған һәм шул ваҡыттан алып үҙгәртелмәгән. Кәкүкле сәғәтте тәүге тапҡыр Шварцвальд төбәге үҙәгендәге Триберг исемле немец ҡалаһында эшләгәндәр, һәр хәлдә, кәкүк сәғәте музейы тап шунда урынлашҡан[3].
Кварц сәғәттәрендә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Электрон төрө-механик сәғәт. Эшләү принцибына нигеҙләнә эффект пьезоэлектрический, кристалл үҙсәнлекле кварц, мәҫәлән, тышҡы электр ҡыры тәьҫир аҫтында деформироваться, деформация ваҡытында поляризоваться шулай уҡ механик. Кварц кристаллы шул уҡ ваҡытта, күләме бәләкәй булһа ла, шаҡтай күп саралар даими генерирующая. тирбәлеүе мөмкин, температура юғары булғанда тотороҡлолоҡ һәм ваҡытлы. Кварц сәғәттәрҙең туҡланыу элементын торған механизм, электрон генератор, бүлеүсе һәм ял каскад көсәйткес хисапсы, катушка двигателдәр синхрон өҙөклөктәр булып, әйләнеп торған тешле тәгәрмәс хәрәкәт системаһы аша ул сәғәт уғы килтерә.
Электрон сәғәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Сәғәт, схема нигеҙләнгән һығымта бирергә һәм электрон цифрлы иҫәпләү тирбәлеп генератор ярҙамында мәғлүмәт смотря осоро булды.
Беренсе электрон сәғәт наручный светодиодный смотря эйә, әммә улар бик оҙаҡ ваҡыт күрһәтергә мөмкин: светодиод артыҡ булыу прожорливый. Һуңынан бәғзе бер йүнәлештәге яҡтылыҡ үткәреү үҙенсәлектәре һәм тышҡы электр ҡыры менән файҙаланған шыйыҡ кристаллы. Ике поляризатор араһында урынлаштырылған, тышҡы яҡтылыҡ системаларын бөтөнләй йотом поляризатор сығанағы-кристал шыйыҡ-поляризатор-ҡара булды һәм булып отражатель һүрәт элементтарын электр ҡыры ойошторола. Һөҙөмтәлә был энергопотребление күпкә кәметергә була, һирәк һәм туҡланыу элементтарын алмаштырыу күпкә бармай.
Сылбыр хәҙерге электрон сәғәт, ҡағиҙә булараҡ, махсуслаштырылған микроконтроллер, сервис функциялары булған күп барлыҡҡа килә һәм сәғәт (будильник, көй, календарҙар һ. б.), әммә шул уҡ ваҡытта барыһы ла шулай уҡ микроконтроллер кварц кристаллы тип тирбәлеүен дауам итә.
Иҫкәрмә: электрон сәғәт булһа ла, подпитывает осоронда принципҡа нигеҙләнә иҫәпләү селтәре йыш, бик йыш ҡаты талаптар күп илдә тотороҡлолоҡ бар, әммә йышлыҡлы тирбәлеүҙәрҙе ваҡытта уҡ бөтә селтәрендә көсөргәнеш үҙгәрергә мөмкин, мөмкин түгел һәм шундай теүәллек сәғәтҠалып:Кем нормаль тип һаналһа ла, күп кенә кешеләр өсөн, уның етерлек булды.
Электрон төрө сәғәт, ваҡытты һүрәтләгәндә кодты икеле, тип аталған «бинаһында сәғәт» (ингл. Watch Binary). Ғәҙәттә сағылдырыу өсөн ҡулланылған икеле разрядлы светодиод. Светодиод төркөмдәр һаны төрлө булырға мөмкин, күләме һәм уларҙың ҡайҙалығын айырылыуы мөмкин. Светодиод өлөшө сәғәттә күрһәтелгән, икенсе — минут. Светодиод бар секунд иҫәпләү өсөн яуаплылыҡ ала, даталар һәм т. п.
Радио-сәғәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Йәки кварц, электрон сәғәт, ваҡыт йәки махсус сигнал буйынса үҙенең аныҡ барышында сверять радиостанция тапшырыуҙары мөмкин улар, шулай уҡ (айырыуса алыу өсөн аныҡ ваҡыт) юлдаш GPS.
Атом сәғәте[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Атом сәғәте (молекуляр, квант сәғәт), үлсәп ваҡытты ала ул, тирбәлеүе ул. үҙ сифатында ҡулланыла ваҡытлы процесы менән бәйле процесс, молекуланың атомдарын йәки кимәлдә булды.
Часофикация селтәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Абоненттар селтәре киң даирәһе өсөн тәғәйенләнгән. часофикация тәьмин итеүҙең теүәл ваҡытын ҡалған, бер нисә сәғәт предприятиеларыбыҙ беренсел һәм икенсел тора һ. б., шулай уҡ элемтә тармағы. Часофикация селтәре тары «өсөн яуаплы сәғәт», ә әгәр бинаһы (мәктәп, институттары, заводтар) расписаниеһы буйынса берҙәм эшләй — был «рәсми заман», тип башланы өҫтәрәк/эштәре тамамланғас, опоздание билдәләнһә, әгәр был кәңәшмә ваҡыты һәм теүәл түгел, хатта һ. б. планлаштырып була, бөтәһе лә яҡшы билдәле булып эшләй, ни на минуту «рәсми» уны ваҡытынан алда йәки теүәл сәғәте ҡалышмай. Часофикация тимер юлдар селтәрен киң ҡуллана һәм метрополитен, айырым пункттар менән эште көйләү мөмкинлеге юғары аныҡлыҡ, депо, вокзалдарҙа,.
Сәғәт беренселә (электропервичный сәғәт) теүәл иҫәпләү селтәрҙәре өсөн тәғәйенләнгән һәм уны сәғәт ваҡытта икенсел тапшырҙы.
Хронометр астрономик сәғәт алда йәки үҙен күрһәтеп, командалар формалаштырыу электромеханик сәғәт уҡтары унда блоктың урынына икенсел булыуы, ябай осрағы — электроцеплять тапҡыр йомоу менән тәьмин итеү минуты.
Хәҙер, электроника һәм телекоммуникацияларҙы үҫтереү менән бер — нисә төҙәтмәләр индереү менән электрон каналдар юғары аныҡлыҡ класы сәғәт (ваҡытты системаһы аныҡ GPS, теүәл ваҡыты менән синхронизация селтәрҙә сервер «Интернет» һәм һ. б.)
Сәғәт икенсел (электровторичный сәғәт) часофикация селтәрҙәре өсөн тәғәйенләнгән ваҡыт күрһәтер.
Двигатель механизмдарын булып тора элек, экипажға уғы яйға һалыу һәм, көсөргәнеш минут двигатель ярҙамында хәрәкәт синхрон рәүештә йәки поляр уғы 24 сәғәт беренселә импульс шаговый ампер менән сиратлаша, сәғәт — 1 механизмдары аша передаточный:. Шулай уҡ икенсел электр лампаһы тоҡанған йәки цифрлы газлы индикация сәғәт менән йәшәгән.
Әлеге ваҡытта — сәғәт сәғәт арзан беренсел а кварц менән баш төҙәтеп, шулай уҡ туранан-тура теүәл ваҡыт буйынса радиосигнал бәлки, айырым осраҡтарҙа — GPS.
Интервал сәғәттәре ваҡыт үткән поезд араһындағы интервал сағылдырыу өсөн тәғәйенләнә.
Интернет[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Аныҡ ваҡыты билдәле бер ваҡытта төркөм-төркөм интернет селтәре серверы менән идара итеүҙе ойоштороу, лабораторияһы менән бәйле, атом ваҡыт өлгө булды. Операцион системаһында бөтә төп бар, һәр хәлдә, был ярҙам менән бәйләнештә ҡарала теләсә ҡайһы серверы. Шулай уҡ төрлө ваҡытта эшләнгән осраҡта эшләмәү сит утилитар н/синхронизация зубов отсутствие функциялары.
Сәғәт етештереү[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
СССР һәм Рәсәй.[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Советтар союзы 1980.-сәғәт етештереү өсөн күпләп шәхси йыл булып ҡулланғанда (көнкүреш). Рәсәй маркаһы бөгөнгө көндә бер нисә сәғәт. Импортты үҙебеҙҙә етештерелгән күпселек деталдәрҙе һәм механизмдар йыйыу, улар бер сәғәткә лә инде. Сәғәт заводында илдә берҙән-бер, уны үҙегеҙ дауам итеү механизмдарын етештереүҙе от а до я, балансын индереү һәм спираль — Петродворцовый сәғәт заводы «Ракета» һәм завод Чистополь сәғәт. Механик сәғәт СССР ваҡытында сығарыуҙы ойошторорға 13 сәғәт заводына механик булып:
- Һарытау заводы «Рефлектор» — сәғәт марка «Электроника».
- 1-се Мәскәү завод сәғәт — сәғәт марка «Осоу».
- 2 Мәскәү завод сәғәт — сәғәт марка «Дан». Элек сәғәт маркаһы сығарылған «Салют», «Эра», «Еңеү».
- Ереван завод сәғәт — сәғәт марка «Севань».
- Ереван завод нәфис сәғәт — сәғәт марка «Наири».
- Минск заводынан сәғәт — сәғәт марка «Нурҙар».
- Орел завод сәғәт — сәғәт марка «Янтарь».
- Пенза завод сәғәт — сәғәт марка «Заря». 1965 йылда сәғәткә тиклем марка сығарыла: «Зифа» («Йондоҙ» һәм «Еңеү»), «Аврора», «Сура», «Яҙ», «Хыял».
- Завод Петродворцовый сәғәт — сәғәт марка «Ракета», «Донъя». 1949 йылда наручный маркаһы менән сығарылған буйынса сәғәт 1961 йылда «Победа», «Йондоҙ».
- Завод сердобский сәғәттә «Маяҡ» — сәғәт марка «Маяк». Әлеге ваҡытта заводта эшләй алмай. Завод территорияһында сауҙа үҙәгендә урынлашҡан «Маяҡ».
- Углич сәғәт заводы «Аҡсарлаҡ» — сәғәт марка «Аҡсарлаҡ». 2006 йылдың яҙында завод етештереү сәғәт менән күпләп туҡтатты.
- Завод силәбе сәғәт «Йәшен» — сәғәт марка «Йәшен».
- Чистополь сәғәт заводы «восток» — 1969 йыл сәғәткә тиклем марка сығарыла: «Еңеү», «Көнсығыш», «Донъя», «Тулҡын», «Кама», «Сатурн», «Йыһан», «Командирский», «Амфибия». Бер марка аҫтында сығарылған барлыҡ сәғәт заводы 1969 йылда «Восток».
- Масленников исемендәге завод — сәғәт марка «Еңеү», «ЗиМ».
Электрон сәғәт
Сәғәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- «7 Электроника» — Рефлектор һәм завод урамдарында сығарыу өсөн бинаһында сәғәт. Әлеге ваҡытта сауҙа марка аҫтында етештерелгән дауамы бар «7 Электроника».[4]
Өҫтәл[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- «2 Электроника» — сәғәт-будильник
- «6.15-се М Электроника» — иң ҡиммәтле ағас шпондан эшләнгән ағас өҫтәл менән будильник сәғәткә корп. ДСП менән. Пластмасса һәм артҡы стеналарына светофильтр. Өс сәғәт микросхемалар үтәй: К176ИЕ18, К176ИЕ13, К176ИД3. ИВЛ1 тоҡанып-7/5. Т19 Трансформатор аҙыҡ-220-50. Сығарған мәлдә хаҡы 45 һум. Күп кенә дана билдәләне СССР Дәүләт сифат билдәһе.
- «7 Электроника» — сәғәт өстән бер вакуум-катодо-люминисцентный тоҡанып (ВКЛЯ). Рефлектор заводында етештерелә.
- «8 Электроника» — сәғәт өстә, аш-гарнитураһы.
- «Электроника 12-41А» — к1016хл1 сәғәттә тоҡандырырға микросхемалар менән ИВЛ2-7/5, РЗПП етештереү, сығарыу ваҡытынан хаҡы 23 һум.
- «13 Электроника» — тоҡанып сәғәт өстә люминесцентный булған вакуумды файҙаланып, 176 серияһы микросхемалар, 1988 йылда, хаҡ 35 һум.
- «49-60-057 ННБ Электроника»-өҫтәл лампа, электрон сәғәт, будильник менән. Хаҡы-45 һум.
- «Электроника Б1-22» — автомобиль сәғәт
- «ЗАП 01ЭЧ Электроника» — оҡшаш, көҙгөнән күренә, күренеп торған өҫкө мөйөшкә аша тоҡандырыу хоҡуғына ҡала. КР145ИК1901 микросхемалар, тоҡанып ИВЛ2-7/5. Преобразователь көсөргәнеш бар, сәғәт 12. в. сальериға ниндәй көсөргәнеш сығанаҡтарының мөмкинлектәре
- «Электроника Б6-403» — өҫтәл сәғәте
- «22-01 Электроника» — өҫтәл сәғәте
- «4.13 Электроника» — будильник сәғәт өстән бер микросхемалар һәм вакуум КР145ИК1901 менән четырехразрядный-ИВЛ1 тоҡанып люминесцентный-ағас корп. 7/5. Сығарған мәлдә хаҡы — 50 һум.
- «Elektronika 2-11A» — будильник сәғәткә менән яҡтыртыу һәм өҫтәл, корп мөйөшлө (55 мм йылдар 83) пластмасса һоро, инглиз телендәге яҙмалар корпусын бөтә.
Төп сәбәп парапландың сәғәт «Электроника» туҡланыу селтәре эшләргә һуң егерме йылдан ашыу фильтр һәм электролитик менән высыхание цветовая булып тора. Унда реставрация эшләнде алмаштырыу, хәүефһеҙлек техникаһы ҡағиҙәләрен үтәү.
Ҡул сәғәте[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Серия асыу 1973 йыл.
Серия «5 Электроника»[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Сәғәт серияһы менән берләштереүсе билдә «5 Электроника», «5x Электроника», «Электроника 5-xxx» и т. п.
Бөтә был серияла етештереү ҡеүәте сәғәтенә минск ЭШМӘКӘРЕ «Интеграл» (завод «Электроника» һәм «Камертон»). Билдәле сәғәт модель: Электроника 5-202, 5-203, 5-204, 5-206, 5-207, 5-208, 5-209, 5-29367. Электроника үҫтереү серия-5x 5 серия булған Электроника (51,52,53,54,55,57 һ . б.)
Был серияһын цифрлы ҡул сәғәте барышында ҡатнашыусылар күп функциялы көйҙәре (ЦНХ), уларҙың күпселеге сит ил аналогтары юҡ. (ғөмүмән, бөтә). Меню ҡаралған махсус сәғәттәр интерфейс, унда төҙәтмәләр булыуын күрһәтә, ҡушыу (алыу) ағымдағы ваҡытта һыу эсендә тәүлек. Үҙ аллы мәғәнәһе ҡулланыусыларҙың иҫәпләү ашырыу төҙәтмәләр сәғәт, сәғәт шаһит сағыштырып, мәҫәлән, теүәл ваҡыт сигналдарын менән, радио буйынса тапшырыла, ике тапҡыр аша оҙайлы ваҡыт арауығында (10 көн). Төймәгә басыгыз менән торошона төҙәтмәләр индереп өс секундтан ашыу ваҡыт һайлау ҡуйҙы.функциялы буйһондора.
Әлеге ваҡытта ҡайһы бер моделдәре сәғәт «Электроника» мин белоруссияла сығарылған дауам итә ЭШМӘКӘРЕ «Интеграл».
Сәнәғәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
7 Электроника — сәнәғәт люминесцентный менән сәғәттәрен тоҡандыра, унда һәр цифр йәки ун дүрт формалаша 7-сегментный лампа (цифрҙарҙы алыу күләмдәрен арттырыу өсөн). Икеле код һәр береһе дүрт дешифрация тоҡандырыу өсөн түләү бар, уларҙың хаҡы менән төп уҡырға инә, код люминесцентный тоҡандырҙы. Светодиодный моделе һәм индикация була.
Бөтә етештереү базаһы һәм завод урамдарында һарытау сәғәт «Рефлектор» әлегә тиклем ҡулланыла һәм бик күп административ-хужалыҡ бүлмәләре һәм рәсәй территорияһында сәнәғәт. Вакуум сәғәт етештереү базаһы-люминесцентный тоҡанып (ВЛИ) үҙе әҙерләй (бөтәһе донъяла заводтан 5-се булып, ВЛИ).
Сәғәт «7 Электроника» төрлө модификациялы сығарыу (7 Электроника-06М, 7-06К, 7-34, 7-35)
Бейеклеге мәғлүмәт моделен араһында айырылып үҙ символдары (140 мм-ға 78 нигеҙе булған һәм мә), күп разрядты (сәғәт, минут, секунд), индикация төҫтән (ҡыҙыл һәм йәшел), датчик температураһы булмаһа, баш төҙәтеү мөмкинлеге барышында радиотрансляционный селтәре, тип индикация (йәки люминесцентный светодиодный).
Әлеге ваҡытта предприятиеның етештереү заводы нигеҙендә ойошторолған сәғәт «Рефлектор», электрон сәғәт дауам етештереү, уларҙың башҡа сауҙа маркаһы аҫтында сығарыла ла инде.
Ҡыҙыҡлы факттар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Сәғәт уҡтары хәрәкәтенә йүнәлештәре «сәғәт уғы буйынса» һәм «сәғәт уғына ҡаршы» түңәрәк йүнәлештә хәрәкәт күрһәтеү өсөн ҡулланыла.
- Сәғәт уғы традицион йүнәлештә хәрәкәт йүнәлеше менән тап килгән, хәрәкәт иткән горизонталь ҡояш сәғәтендә күләгә, ерҙең төньяҡ ярымшарында урынлашҡан. Әммә, сәғәт бар, ул хәрәкәт уғы «сәғәт уғына ҡаршы» (стеналарҙа ҡояш кеүек була).
- Iiii ҡайһы берҙә сәғәт циферблатын аңлата iv булараҡ рим цифрҙары менән дүртенсе урында булды.
- Реклама на яҡынса 10 сәғәт уғы ғәҙәттә стрелочный ҡушыла:8 йәки 10:20. Бының өсөн эшләгәс, исем өсөн түгел атыр ябыла. Бынан тыш, 10:10 сәғәте витриналарҙы н хәтерләтә. улыбочка (йылмайлик), һатып алыусылар мөнәсәбәттәргә ыңғай йоғонто яһай.
- Йыш ҡына на күрһәтеү өсөн ҡулланған шартлы маҡсаты сәғәт циферблаттарын урын ориентирлашып, бүлексә яны маршруттары йүнәлештәрен йәки тәьҫир итешеүе (ҡағиҙә булараҡ, белгестәр армияһы) йәки айырым күҙәтеүсе. Йүнәлештәге объекттар (йәки маршрутҡа) һ циферблат күрһәтеп, тура мөйөшлө хәл сағыштырмаса уның мәғәт күҙәтеүселәре, циферблат горизонталь әгәр ҙә кеүек тойола, уның үҙәге күҙәтеүселәр менән тап килгән, ә ағымдағы сәғәт 12 күрһәтеү йүнәлешендә хәрәкәт (ҡараш) үҙе күҙәтеүсе. Мәҫәлән, ҡәтғи объекттар уң яҡтан ҡушыла, тип аңлатҡан «3 сәғәт». Йүнәлеш күрһәткән цифрҙарҙан һуң өҫтәй, һүрәтләнгән объекттарҙың алыҫлығы тиклем.
- Мәскәүҙә үткән xvii быуатта яһалған сәғәт спас башняһы сәғәт уғы хәрәкәтен генә түгел, ә циферблат, айына бер өлөшө бүленгән. Ваҡыт төнгә отсчитываться түгел, ә таң атҡас. Шул уҡ ваҡытта ҡояш сәғәте ярашлы, ағымдағы сәғәтсеһе ваҡытта күсерелә.
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Механизмы Антикитерский
- Ваҡыты
- Тәүлек ваҡыты
- Сәғәт калибрлы
- Һыу аҫты сәғәт
- Сәғәт парковочный
- Секундомер
- Тайм
- Эш сәғәте
- Сәғәтсе
- Хронометр
- Сәғәт палубный
Иҫкәрмә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Водяные, песочные и огненные часы не являются часами в обычном понимании, так как они не показывают текущее время и не предназначены для точного измерения произвольно взятых интервалов времени, строго говоря, они являются таймерами, то есть воспроизводят заданные временные отрезки.
- ↑ Толковый словарь русского языка
- ↑ Триберг — музей часов с кукушкой. Дата обращения: 21 август 2012. Архивировано из оригинала 20 август 2012 года. 2012 йыл 20 август архивланған.
- ↑ Электронные настенные часы «Электроника 7» на сайте завода «Рефлектор»
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Серафимов В. В., Лермантов В. В. Часы // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)(урыҫ.)