Бөйөк Карл

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Бөйөк Карл
лат. Carolus Magnus
нем. Karl der Große
франц. Charlemagne
Бөйөк Карл
Франк короле
24 сентябрь 768 — 28 ғинуар 814
Коронация: 28 июль 754, Сен-Дени аббатство
Алдан килеүсе: Ҡыҫҡа Пипин
Дауамсы: Диндар Людовик I
Лангобард короле
5 июнь 774 — 781
Алдан килеүсе: Дезидерий
Дауамсы: титул юғалды
Бавария герцогы
788 — 28 ғинуар 814
Алдан килеүсе: Тассилон III
Дауамсы: Лотарь I
Көнбайыш императоры
25 декабрь 800 — 28 ғинуар 814
Коронация: 25 декабрь 800, собор Святого Петра, Рим, Италия
Алдан килеүсе: яңы титул
Дауамсы: Диндар Людовик I
 
Дине: Католик сиркәүе һәм Христианлыҡ
Тыуған: 2 апрель 742/747 йә 748
Льеж
Үлгән: 28 ғинуар 814({{padleft:814|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:28|2|0}})
Ахен
Ерләнгән: Ахенский собор[d][1][2]
Капелла Карла Великого[d]
Нәҫел: Каролинглар
Атаһы: Ҡыҫҡа Пипин
Әсәһе: Бертрада Лаонская
Ҡатыны: 1-се: Химильтруда
2-се: Дезидерата
3-се: Винцгаудән Хильдегарда
4-се: Фастрада
5-се: Лиутгарда
6-се:Герсвинда Саксонская
Ҡатын-ҡыҙдар:
1-се: Мальтегарда
2-се: Регина
3-се: Адалинда
Балалары: 1-се никаһтан:
улы: Пипин Горбатый
2-се никаһтан:
улдар: Карл Юный, Пипин, Людовик I Благочестивый, Лотарь
ҡыҙҙар: Аделаида, Ротруда, Берта, Гизела, Хильдегарда
4-се никахдән:
ҡыҙдар: Тетрада, Гильтруда
5-се никаһтан:
ҡыҙҙар: Эмма, Ротильда
6-се никаһтан:
ҡыҙ: Адальтруда
Ҡатын-ҡыҙҙан:
1-сенән:
ҡыҙ: Ротильда
2-сенән:
улдар: Дрого, Гуго
3-сенән:
улы: Теодорик
 
Автограф:
Монограмма: Монограмма

Бөйөк Карл (лат. Carolus Magnus или Karolus Magnus, нем. Karl der Große, франц. Charlemagne, 2 апрель 742/747[3] или 748[4] — 28 ғинуар 814, Ахен һарай) — 768 йылдан франк короле (көньяҡ өлөштә 771 йылдан), 774 йылдан лангобард короле, 788 йылдан Бавария герцогы, 800 йылдан Көнбайыш императоры. Ҡыҫҡа Пипин һәм Бертрада Лаонская оло улы. Карл исемдан Пипинидлар династия Каролинглар атама алған. Ҡушамат «Бөйөк» Карл тормошта алған.

«Франктар короллегенең анналдары»нда Һарун әр-Рәшиттең император Бөйөк Карлға фил бүләк итеүе тураһында хәбәр ителә.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Karl der Große (нем.) — 1 — Verlag C. H. Beck, 1999. — S. 117.
  2. Карл Великий (урыҫ) // Энциклопедический словарьСПб.: Брокгауз — Ефрон, 1895. — Т. XIVа. — С. 523—525.
  3. Karl I. der Grosse (нем.). Die Genealogie der Franken und Frankreichs - Die fränkischen Adelsgeschlechter des Mittelalters. Дата обращения: 8 ғинуар 2012. Архивировано 7 июнь 2008 года.1 =
  4. Kings of the Franks 751—840 (Carolingians) (ингл.). Foundation for Medieval Genealogy. Дата обращения: 8 ғинуар 2012.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Эйнхард. Жизнь Карла Великого. — М.: Институт философии, теологии и истории св. Фомы, 2005. — С. 303. — ISBN 5-94242-013-0.
  • Анналы Святого Аманда.
  • Хэгерманн Д. Карл Великий. — М.: ООО «Издательство АСТ»: ЗАО НПП «Ермак», 2003. — ISBN 5-17-018682-7, 5-9577-0127-0.
  • Левандовский А.П. Карл Великий. — М.: Молодая гвардия, 1999.
  • Лэмб Г. Карл Великий. Основатель империи Каролингов. — М.: Центрполиграф, 2010. — С. 352. — ISBN 978-5-9524-4784-4.
  • Пирен А. Империя Карла Великого и Арабский халифат. Конец античного мира. — М.: Центрполиграф, 2011. — С. 356. — ISBN 978-5-9524-4969-5.
  • Bauer H. Reise in die Karolingerzeit. — Leipzig, 1974.
  • Chamberlin R. The Emperor Charlemagne. — London, 1986.
  • Renée Mussot-Goulard (Мюссо-Гулар Рене). Charlemagne. — Paris: Presses universitaires de France, collection « Que sais-je ? », 1984, 1992, 1998.
  • Ноткер Заика, «Деяния Карла Великого» (лат. Gesta Caroli Magni), ок. 880 г.

Тышҡы һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]


Изге Рим империяһы императорҙары (Оттон I тиклем — «Көнбайыш императорҙары») (800—1806)
800 814 840 843 855 875 877 881 887 891
   Карл I Людовик I  —  Лотарь I Людовик II Карл II  —  Карл III  —    
891 894 898 899 901 905 915 924 962 973 983
   Гвидо Ламберт Арнульф  —  Людовик III  —  Беренгар I  —  Оттон I Оттон II   
983 996 1002 1014 1024 1027 1039 1046 1056 1084 1105 1111 1125 1133 1137 1155
    —  Оттон III  —  Генрих II  —  Конрад II  —  Генрих III  —  Генрих IV  —  Генрих V  —  Лотарь II  —    
1155 1190 1197 1209 1215 1220 1250 1312 1313 1328 1347 1355 1378 1410
   Фридрих I Генрих VI  —  Оттон IV  —  Фридрих II  —  Генрих VII  —  Людвиг IV  —  Карл IV  —    
1410 1437 1452 1493 1508 1519 1530 1556 1564 1576 1612 1619 1637
   Сигизмунд Фридрих III Максимилиан I Карл V Фердинанд I Максимилиан II Рудольф II Матвей Фердинанд II   
1637 1657 1705 1711 1740 1742 1745 1765 1790 1792 1806
   Фердинанд III Леопольд I Иосиф I Карл VI  —  Карл VII Франц I Стефан Иосиф II Леопольд II Франц II   

Каролингтар — Саксонская династия — Салическая династия — Гогенштауфендар — Виттельсбахтар — Габсбургтар