Ҡуян йылы
Ҡуян йылы - Барыҫ йылынан һуң, Аждаһа йылынан алда килә торған мөсәл иҫәбенең дүртенсе йылы. Мөсәл күп Азия илдәрендә, төрки халыҡтарҙың күпселегендә, шул иҫәптән башҡорттарҙа, монголдарҙа ҡулланыла торған ун ике йыллыҡ цикллы календарь [1]. Ун ике йылда бер йылдар ҡабатланып тора. Григориан календары буйынса Ҡуян йылы 1987, 1999, 2011 йылдарҙа булды. Киләһе Ҡуян йылы 2023 йылда ҡабатланасаҡ.
Халыҡтың ауыҙ-тел ижадында
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Көнсығыш илдәренән айырмалы, башҡорттар мөсәлде быуаттар дауамында тик уңыш алыу, һауа торошо менән бәйле һынамыштар өсөн ҡулланған.
Һынамыш
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Ҡуян йылы - ҡытлыҡ [2]
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, 1993. — 1-се том — 860 бит
- Мәҡәлдәр һәм әйтемдәр (Башҡорт халыҡ ижады) — Өфө, 1980. −467 бит
- Мәһәҙиев Д. Мөсәл йыл хисабы // Ватандаш. — 2000. — № 1. — Б. 189—192.
- Надршина Ф. А. Пространство и время в башкирском эпосе «Урал-батыр» // Урал-Алтай: через века в будущее. — Уфа, 2005. — С. 405—407.
- Хөсәйенов Ғ. Башҡорттарҙа боронғо календарҙар // Ватандаш. −1999. -№ 4. — Б. 194—196.
- Аминев З. Г. Пространственно временные представления в традиционной культуре башкир. Уфа, 2006.