Әмтә йылғаһы

Әмтә
ҡалм. Әмтә
Характеристика
Оҙонлоғо	39 км
Бассейн	570 км²
Һыу ағымы
Инеше
· Урынлашыуы	Көнбайыш тау бите Ергени
· Бейеклеге	110 м
· Координаталар	47°00′47″ с. ш. 44°12′42″ в. д.HGЯO
Тамағы	Сал
· Урынлашыуы	Фрунзе (Заветинский район)
· Бейеклеге	56 м
· Координаталар	47°09′58″ с. ш. 43°48′12″ в. д.HGЯO
Йылға ауышлығы	1,4 м/км
Урынлашыуы
Һыу бассейны	Сал → Дон → Азов диңгеҙе
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Регион	Ростов өлкәһе
РДҺР	05010500112107000015209
	— инеше, — тамағы

Әмтә — Рәсәйҙең Ростов өлкәһендәге йылға, Джурак-Сал йылғаһының (Дон бассейны) уң ҡушылдығы. Оҙонлоғо 39 км, һыу йыйыу бассейнының майҙаны, 570 км². Һарҡыуы 1,4 м/км. Был йылғала быуа төҙөлгән.

Исеме[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ростов өлкәһендә Оло Әмтә йырыны бар — Кесе Куберле йылғаһының һул ҡушылдығы^[1].

"Ростов өлкәһе тәбиғәтендә" 1940 йылда йылға Ямта тип телгә алынған:

Джурюк-Сал үҙенә 5 ҙур һул ҡушылдыҡтарҙы — Цеклита, Булукта, Урта һәм Булукта һәм Пандесал - йылғаларын , ә уң яҡтан Зегистаны һул ҡушылдыҡтары Чигарт менән Ямтаны ҡабул итә^[2]

Моғайын, йылға исеме калм.ҡалм. ӘмтәӘмтә - тере, йәнләнгән һүҙенән килеп сыҡҡан. ^[3].

Ағым[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Йылға Ергеней битләүенең көнбайышында, Оборочная һәм Обрушина йырындары ҡушылған ерҙә башлана. Ағымының дөйөм йүнәлеше көнбайышҡа һәм төньяҡ -көнбайышҡа табан бара. Түбәнге ағымында ҙур Заветный (районы шул исемдә) ауылы аша ағып үтә.^[4] Сал йылғаһына уның тамағынан 571 км өҫтәрәк ,Фрунзе утарынан көнбайыштараҡ, һул яҡтан килеп ҡушыла.

Ростов өлкәһе Заветинский районы биләмәләрендә аға.

Бассейны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Әмтә йылғаһының бассейны тулыһынса тиерлек Ростов өлкәһе Заветинский районында , ҙур булмаған өлөшө Ҡалмыҡ республикаһы территорияһында урынлашҡан .

Амта
- Оборочный йырыны (Оброчный^[5]) — һул
- Обрушина йырыны— уң
- Бакшин-Сала йырыны — (уң)
  - Дунда йырыны — (уң)
- Рассыпная йырыны — (һул)
- Гусарка йырыны — (уң)
- Терновое йырыны — (һул)
- Анхара — (уң)
- Бабин йырыны — (һул)