Әхмәтйәнов Рифҡәт Ғәзизйән улы
| Әхмәтйәнов Рифҡәт Ғәзизйән улы | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР Рәсәй |
| Тыуған көнө | 10 июль 1933 или 1933[1] |
| Тыуған урыны | Турбаҫлы, Өфө районы, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР |
| Вафат булған көнө | 11 октябрь 2018[2] или 2018[1] |
| Вафат булған урыны | Турбаҫлы, Иглин районы, Башҡортостан Республикаhы, Рәсәй |
| Үлем төрө | тәбиғи үлем[d] |
| Үлем сәбәбе | Миокард инфаркты |
| Һөнәр төрө | лингвист, тюрколог |
| Эшмәкәрлек төрө | тел ғилеме[1] һәм Төркиәт[1] |
| Уҡыу йорто | Башҡорт дәүләт университеты |
| Ғилми дәрәжә | филология фәндәре докторы[d] |
Әхмәтйәнов Рифҡәт Ғәзизйән улы (10 июль 1933 йыл), БАССР-ҙың Өфө районы Яңы Юрмаш (хәҙер Башҡортостан Республикаһы Иглин районы Турбаҫлы ауылында тыуған) — телсе, төркиәтсе, филология фәндәре докторы (1994). Татар теленең аңлатмалы һүҙлегенең 3-сө томын төҙөүселәренең береһе (1977—1981), татар-төрөк (1997) һәм төрөк-татар (1998) һүҙлектәрен, татар теленең ҡыҫҡаса тарихи-этимологик һүҙлеген (2001) төҙөүсе[3].
Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Башҡорт дәүләт университетын тамамлаған (1962).
1963 йылдан — Татарстан Республикаһы Фәндәр академияһының тел, әҙәбиәте һәм тарих институтында эшләй, 1995 йылдан алып — Стәрлетамаҡ педагогия институтында, 1997—2010 йылдарҙа — Бөрө соц.-педагогия академияһында (2002 йылға тиклем төрөк һәм фин-уғыр филологияһы кафедраһының мөдире) булып эшләй.
Фәнни эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Фәнни тикшеренеүҙәре сағыштырма тел ғилеме проблемаларына, сыуаш һәм татар телдәренең этимология, лексикографияһына, Урта Волга һәм Урал алды халыҡтары фольклоры, мәҙәниәте һәм телдәренең үҙ-ара йоғонтоһона арналған.
Ғилми хеҙмәттәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
200-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы.
- Сравнительное исследование татарского и чувашского языков. М., 1978;
- Общая лексика духовной культуры народов Среднего Поволжья. М., 1981;
- Общая лексика материальной культуры народов Среднего Поволжья. М., 1988;
- Татар һәм башкорт телләренең тарихи фонетикасы. Бирск, 2003;
- Татар теленең этимологик сүзлеге, 2 томда. Казан, 2015.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Achmet‘janov, Rifkat Gazizjanovič // Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Тел белгече Рифкать Әхмәтҗанов вафат (тат.)
- ↑ Ахметьянов Р. Г. Краткий историко-этимологический словарь татарского языка = Татар теленең кыскача тарихи-этимологик сүзлеге. — Казань: Тат. книжн. изд-во, 2001. — 272 с. — ISBN 5-298-01004-0.