Әхмәтйәнов Рифҡәт Ғәзизйән улы
| Әхмәтйәнов Рифҡәт Ғәзизйән улы | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР Рәсәй |
| Тыуған көнө | 10 июль 1933[1] |
| Тыуған урыны | Турбаҫлы, Өфө районы, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР |
| Вафат булған көнө | 11 октябрь 2018[2][1] (85 йәш) |
| Вафат булған урыны | Турбаҫлы, Иглин районы, Башҡортостан Республикаһы, Рәсәй |
| Үлем төрө | тәбиғи үлем[d] |
| Үлем сәбәбе | Миокард инфаркты |
| Һөнәр төрө | лингвист, тюрколог |
| Эшмәкәрлек төрө | тел ғилеме[3] һәм Төркиәт[3] |
| Эш урыны |
Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова Академии наук Республики Татарстан[d] Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы Бирская государственная социально-педагогическая академия[d] Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова Академии наук Республики Татарстан[d] Мирасханэ[d][4] |
| Уҡыу йорто | Октябрҙең 40 йыллығы исемендәге Башҡорт дәүләт университеты[4] |
| Ғилми дәрәжә | филология фәндәре докторы[d][4] һәм профессор[d][4] |
Әхмәтйәнов Рифҡәт Ғәзизйән улы (10 июль 1933 йыл), БАССР-ҙың Өфө районы Яңы Юрмаш (хәҙер Башҡортостан Республикаһы Иглин районы Турбаҫлы ауылында тыуған) — телсе, төркиәтсе, филология фәндәре докторы (1994). Татар теленең аңлатмалы һүҙлегенең 3-сө томын төҙөүселәренең береһе (1977—1981), татар-төрөк (1997) һәм төрөк-татар (1998) һүҙлектәрен, татар теленең ҡыҫҡаса тарихи-этимологик һүҙлеген (2001) төҙөүсе[5].
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Башҡорт дәүләт университетын тамамлаған (1962).
1963 йылдан — Татарстан Республикаһы Фәндәр академияһының тел, әҙәбиәте һәм тарих институтында эшләй, 1995 йылдан алып — Стәрлетамаҡ педагогия институтында, 1997—2010 йылдарҙа — Бөрө соц.-педагогия академияһында (2002 йылға тиклем төрөк һәм фин-уғыр филологияһы кафедраһының мөдире) булып эшләй.
Фәнни эшмәкәрлеге
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Фәнни тикшеренеүҙәре сағыштырма тел ғилеме проблемаларына, сыуаш һәм татар телдәренең этимология, лексикографияһына, Урта Волга һәм Урал алды халыҡтары фольклоры, мәҙәниәте һәм телдәренең үҙ-ара йоғонтоһона арналған.
Ғилми хеҙмәттәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]200-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы.
- Сравнительное исследование татарского и чувашского языков. М., 1978;
- Общая лексика духовной культуры народов Среднего Поволжья. М., 1981;
- Общая лексика материальной культуры народов Среднего Поволжья. М., 1988;
- Татар һәм башкорт телләренең тарихи фонетикасы. Бирск, 2003;
- Татар теленең этимологик сүзлеге, 2 томда. Казан, 2015.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 Чувашская энциклопедия (урыҫ) — Чувашское книжное издательство, 2006. — 2567 с. — ISBN 978-5-7670-1471-2
- ↑ Тел белгече Рифкать Әхмәтҗанов вафат (тат.)
- ↑ 3,0 3,1 Achmet‘janov, Rifkat Gazizjanovič // Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 https://antat.ru/tt/iyli/ob-institute/structure/sotrudniki/akhmetyanov-r.php
- ↑ Ахметьянов Р. Г. Краткий историко-этимологический словарь татарского языка = Татар теленең кыскача тарихи-этимологик сүзлеге. — Казань: Тат. книжн. изд-во, 2001. — 272 с. — ISBN 5-298-01004-0.