Майлы бәшмәк
| Майлы бәшмәк | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||
| Фәнни классификация | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Латинса исеме | ||||||||||||
| Suillus Gray 1821 | ||||||||||||
|
Майлы бәшмәк (рус. Масленок) (лат. Suillus) — ырыуы көпшәле бәшмәктәр , ғаиләһе Болет һымаҡтар (лат. Boletaceae). Исемен майлы булыуғ бәйле алған. Эшләпәһе -тайғалаҡ. Майлы бәшмәктәрҙең башҡа болет һымаҡтарҙан айырмалығы шунда: ул елем һымаҡ йәбешкәк, эшләпәһенең ҡабығы һәм балдағы бик тиҙ ҡубып сыға.
Морфология[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Эшләпәһе ярым йоморонан алып тигеҙ формалығаса, шыма, елемле һәм йәбешкәк лайлалы, тышынан тиҙ әрселә. Ҡаплап торған япмаһы (шәхси япма) ла булырға мөмкин.
- Гименофор эшләпәһенән тиҙ айырылып сыға,өҫтө-өҫтөнә үҫә, йәки тәпәш һаплы, һары йәки аҡ төҫтә.
- Һабы тоташ, шыма йәки бөртөклө, ҡайһы саҡ ҡара япма ҡалдыҡтары менән балдағы була.
- Йомшағы аҡ йәки һарғылт, төҫөн ҡыҙылға йәки зәңгәргә тиҙ генә үҙгәртә һалып бармай.
- Спора порошогы һарының төрлө сағылыштары төҫөндә.
Тирә-яҡ мөхит һәм таралышы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Бар төрҙәре лә Suillus — ылыҫлы ағастар менән микоризо барлыҡҡа килтереүселәр , бигерәк тә ике ылыҫлы йәки биш ылыҫлы ағастар ҡарағайҙар һәм ҡарағастар менән. Таралышы Төньяҡ ярымшарҙың уртаса бүлкәте, урындағы һәм килтерелгән төрҙәре донъяның бар төбәктәрендә лә осрай. Африкала һәм Австралияла ла билдәле.
Төрҙәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Майлы бәшмәктәр ырыуы 40-50 төрҙө эсенә ала.
| Кат.* | Латинса исеме | Башҡортса исеме | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Suillus aeruginascens | Һоро майлы бәшмәк, күгәрә башлаған ҡарағас майлы бәшмәге | ||||||||||||
|
Suillus bellinii | Беллини майлы бәшмәге | ||||||||||||
|
|
Suillus bovinus | Козляк, решетник | ||||||||||||
|
|
Suillus clintonianus | Билбаулы майлы бәшмәк | ||||||||||||
|
|
Suillus flavidus | Һаҙ майлы бәшмәге, һарғылт майлы бәшмәк | ||||||||||||
|
|
Suillus granulatus | Бөрсөклө майлы бәшмәк, йәйге майлы бәшмәк | ||||||||||||
|
|
Suillus grevillei (Suillus elegans) |
Ҡарағас майлы бәшмәге | ||||||||||||
|
|
Suillus luteus | Ябай майлы бәшмәк, һуңғы майлы бәшмәк, һары майлы бәшмәк, ысын майлы бәшмәк, көҙгө майлы бәшмәк | ||||||||||||
|
Suillus piperatus[1] | Боросло майлы бәшмәк, борос бәшмәге | ||||||||||||
|
|
Suillus placidus | Аҡ майлы бәшмәк, йомшаҡ майлы бәшмәк, төҫһөҙ майлы бәшмәк | ||||||||||||
|
|
Suillus plorans | Кедр майлы бәшмәгей | ||||||||||||
|
|
Suillus rubinus | Аҡыҡ төҫлө майлы бәшмәк | ||||||||||||
|
|
Suillus salmonicolor | Һарғылт майлы бәшмәк | ||||||||||||
|
|
Suillus sibiricus | Себер майлы бәшмәге | ||||||||||||
|
|
Suillus spectabilis | Маслёнок примечательный | ||||||||||||
|
|
Suillus tridentinus | Ерән-ҡыҙыл майлы бәшмәк | ||||||||||||
|
|
Suillus variegatus | Һары һор майлы бәшмәк, һаҙ майлы бәшмәге | ||||||||||||
| ||||||||||||||
Төрҙәрҙең тулы исемлеге[2]
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Дермек А. Грибы. — Братислава: изд-во «Словарт», 1989.
- Гарибова Л. В., Сидорова И. И. Грибы — М.: ABF 1997. ISBN 5-87484-046-X