«Герой әсә» ордены (Рәсәй)
| «Герой әсә» ордены | |
| Нигеҙләү датаһы | 15 август 2022[1] |
|---|---|
.jpg) | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Юғарыраҡ дәрәжә | Рәсәй Федерацияһының Хеҙмәт Геройы |
| Түбәнерәк дәрәжә | Изге апостол Андрей Первозванный ордены (Рәсәй Федерацияһы) |
| Барлыҡҡа килеү урыны | Мәскәү |
| |
| Лауреаттар категорияһы | Категория:Матери-героини Российской Федерации[d] |
 «Герой әсә» ордены (Рәсәй) Викимилектә | |
«Герой әсә» — Рәсәй гражданы булған ун һәм унан күберәк бала тапҡан һәм тәрбиәләгән әсәләргә бирелә торған Рәсәй Федерацияһының юғары исеме. Бүләкләнгән ҡатын-ҡыҙҙарға шулай уҡ айырым отличие билдәһе «Герой әсә» ордены тапшырыла. Звание һәм орден Рәсәй Федерацияһы Президентының 2022 йылдың 15 авгусындағы 558-се Указы менән булдырылған[2][3]
Дәрәжә тураһында положение
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Рәсәй Федерацияһы Президентының 2022 йылдың 15 авгусындағы 558-се Һанлы «Рәсәй Федерацияһының дәүләт наградалары системаһын камиллаштырыуҙың ҡайһы бер мәсьәләләре тураһында» Указына ярашлы, Герой әсә исеме ун һәм унан да күберәк бала тапҡан һәм тәрбиәләгән ҡатын-ҡыҙҙар өсөн юғары дәрәжә булып тора[2]. Награждаемая мать и её дети должны являться гражданами России и образовывать социально ответственную семью, обеспечивать надлежащий уровень заботы о здоровье, образовании, физическом, духовном и нравственном развитии[2]. Бүләкләнеүсе әсә Һәм уның балалары Рәсәй граждандары булырға һәм социаль яуаплы ғаилә төҙөргә, һаулыҡ, мәғариф, физик, рухи һәм әхлаҡи үҫеш тураһында тейешле кимәлдә хәстәрлек күрергә тейеш[2].
Был исем әсәгә унынсы бала бер йәшкә еткәс һәм ҡалған иҫән балалары өсөн бирелә [2]. Указда билдәләүҙәренсә, звание биргәндә шулай уҡ «Ватанды йәки уның мәнфәғәттәрен яҡлағанда, хәрби, хеҙмәт йәки гражданлыҡ бурысын үтәгәндә, шулай уҡ террористик акттар һәм ғәҙәттән тыш хәлдәр һөҙөмтәһендә һәләк булған йәки хәбәрһеҙ юғалған балалары», шулай уҡ балаһының «күрһәтелгән шарттарҙа алған яра, контузия, имгәнеү йәки ауырыу һөҙөмтәһендә, йә хеҙмәт имгәнеүе һөҙөмтәһендә йәки профессиональ ауырыуы» ла иҫәпкә алына[2].
Герой әсәгә айырым отличие билдәһе «Герой әсә» ордены тапшырыла, ул күкрәктең һул яғында Рәсәйҙең башҡа дәүләт наградаларынан һәм СССР дәүләт наградаларынан юғарыраҡ йөрөтөлә, һәм дәрәжә биреү тураһында грамота бирелә[2]. Орден «Рәсәй Федерацияһының Хеҙмәт Геройы» алтын миҙалынан һуң тағыла[2].
Ордендың тасуирламаһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]«Герой әсә» ордены, гәүһәр һәм эмаль ҡушылып, алтындан эшләнә[2]. Ул алтын һәм родийланған штралдар рәүешендәге нурҙары булған биш саталы йондоҙҙан ғибәрәт[2].
Йондоҙҙоң уртаһында Рәсәй Федерацияһының дәүләт гербы[2] һүрәте төшөрөлгән түңәрәк медальон урынлаштырылған. Медальон ҡыҙыл эмаль менән ҡапланған һәм «ГЕРОЙ-ӘСӘ» тигән ҡабарынҡы яҙыулы рант менән уратылған. Артҡы яғында орден билдәһенең номеры урынлаштырылған. Йондоҙҙоң ҡапма ҡаршы яҡтары араһындағы алыҫлыҡ 30 миллиметр тәшкил итә[2].
Орден билдәһе ҡолаҡсығы һәм ҡулсаһы ярҙамында алтын менән ялатылған металл ҡалыпҡа тоташтырыла, ул Рәсәй Федерацияһының дәүләт флагы[2] өс төҫлө муар таҫма менән уратылған бант формаһында. Бант уртаһында гәүһәр урынлаштырылған декоратив ҡулса менән ҡыҫып бәйләнгән. Банттың киңлеге 20 миллиметр, ә оҙонлоғо — 30 миллиметр[2].
Ҡалыптың артҡы яғында орден билдәһен кейемгә беркетеү өсөн төйрәүесе (булавка) бар[2].
Аҡсалата дәртләндереү
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Рәсәй Федерацияһы Президентының 2022 йылдың 15 авгусындағы 558-се указы менән бүләкләнгән әсәгә исем биргәндә 1 миллион һум күләмендә бер тапҡыр бирелә торған аҡсалата дәртләндереү түләнә[2]. Аҡсалата дәртләндереү түләү тәртибен Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәте билдәләй[2].
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Советтар Союзында 1944 йылда 10 һәм унан да күберәк бала тыуыу һәм тәрбиәләүҙәге ҡаҙаныштары өсөн ҡатын-ҡыҙҙар өсөн «Герой әсә» юғары дәрәжәһе билдәләнә. 1995 йылдың 1 ғиуарына «Герой-Әсә» ордены менән яҡынса 431 мең ҡатын-ҡыҙ бүләкләнгән.
Почётлы исемде тергеҙеү тураһында бәхәс Рәсәйҙә 2000-се йылдарҙа барлыҡҡа килә. 2008 йылдың майында Дмитрий Медведев «Ата-әсәлек даны» ордены булдыра, ул никахта торған ата-әсәләргә йәки ете һәм унан да күберәк баланы уллыҡҡа алыусыларға тапшырыла.
2022 йылдың майында Дәүләт Советы президиумы ултырышында Мәскәүҙең күп балалы ғаиләләр Берләшмәһе башлығы Наталья Карпович Владимир Путинға биш һәм унан күберәк бала тапҡан ҡатын-ҡыҙҙарға «Герой әсә» исемен биреүҙе һорап мөрәжәғәт итә. Дәүләт Думаһы депутаттары дәрәжәне тергеҙеү буйынса закон проекты өҫтөндә эшләй башлай[4]. 2022 йылдың 1 июнендә, балаларҙы яҡлау көнөндә, президент «Герой әсә» исемен кире ҡайтарырға һәм 1 миллион һум аҡсалата дәртләндерергә ҡуша. Путин билдәләүенсә, беҙҙең көндәрҙә «ҙур, күп балалы ғаилә традициялары» яйлап тергеҙелә, Шулай уҡ Рәсәйҙәге демографик хәлде «бик ҡатмарлы» тип атаны, «кардиналь характерҙағы» саралар күрергә саҡырҙы: әсәләрҙе орден һәм матди бүләк рәүешендә дәртләндереү кәрәк[5][6].
Бүләкләнеүселәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Дехтяренко Ольга Ивановна, Ямал-Ненец автономиялы округы (14 ноябрь 2022 йыл, № 816)[7].
- Ҡадирова Мәҙни Муса ҡыҙы, Чечен Республикаһы (2022 йылдың 14 ноябре, № 816)[7].
- Ахматова Анджела Хизир ҡыҙы, Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы (2022 йылдың 26 ноябре, № 858)[8]
- Бадмаева Людмила Николаевна, Бүрәт Республикаһы (2022 йылдың 26 ноябре, № 858)[8]
- Китаева Елена Анатольевна, Алтай крайы (2022 йылдың 26 ноябре, № 858)[8]
- Кожеватова Елена Геннадьевна, Ырымбур өлкәһе (26 ноябрь 2022 йылдың 26 ноябре, № 858)[8]
- Меньшикова Галина Николаевна, Волгоград өлкәһе (26 ноябрь 2022 йылдың 26 ноябре, № 858)[8]
- Салтыкова Татьяна Сергеевна, Мәскәү өлкәһе (2022 йылдың 26 ноябре, № 858)[8]
- Скрипка Ирина Борисовна, Санкт-Петербург ҡалаһы (26 ноябрь 2022 йылдың 26 ноябре, № 858)[8]
- Хәйҙәршина Альбина Рәйеф ҡыҙы, Башҡортостан Республикаһы (2023 йылдың 27 феврале, № 123)[9].
- Стрельникова Ольга Виктор ҡыҙы, Липецк өлкәһе (2023 йылдың 28 феврале, № 133)[10].
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Орден «Родительская слава»
- Медаль ордена «Родительская слава»
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ https://www.idnes.cz/zpravy/zahranicni/rusko-porodnost-matka-hrdinka-putin.A220816_084042_zahranicni_aha?zdroj=otvirak
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 Указ Президента Российской Федерации от 15.08.2022 № 558 «О некоторых вопросах совершенствования государственной наградной системы Российской Федерации». Официальный интернет-портал правовой информации (15 август 2022). Дата обращения: 15 август 2022.
- ↑ Путин подписал указ об учреждении звания "Мать-героиня". ТАСС (15 август 2022). Дата обращения: 15 август 2022.
- ↑ Пять-таки: в Госдуме намерены вернуть звание «Мать-героиня»
- ↑ Владимир Путин поручил вернуть звание «Мать-героиня» и добавить к нему 1 миллион рублей
- ↑ Путин ввел в России звание «Мать-героиня»
- ↑ 7,0 7,1 Указ Президента Российской Федерации от 14 ноября 2022 года № 816 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» 2022 йыл 14 ноябрь архивланған.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Указ Президента Российской Федерации от 26 ноября 2022 года № 858 "О присвоении звания «Мать-героиня»
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 27 февраля 2023 года № 123 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 28 февраля 2023 года № 133 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»