Авилов Михаил Александрович
| Авилов Михаил Александрович | |
| Авилов Михаил Александрович | |
| Исеме: |
Авилов Михаил Александрович |
|---|---|
| Тыуған көнө: | |
| Тыуған урыны: |
Ростов өлкәһе Цимлян районы |
| Вафат булған көнө: |
июнь, 1974 |
| Вафат булған урыны: |
<!— --> |
| Гражданлығы: | |
| Эшмәкәрлеге: |
шағир |
| Ижад йылдары: |
1950-1970 |
| Йүнәлеше: |
шиғриәт |
| Жанр: |
поэма, шиғыр |
| Әҫәрҙәре яҙылған тел: |
рус |
| Дебют: |
"Бессмертник" |
Авилов Михаил Александрович (21 ноябрь 1907 йыл — июнь 1974 йыл) — СССР шағиры.
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Михаил Александрович Авилов 1907 йылдың 21 ноябрендә хәҙерге Ростов өлкәһенең Цимлян станицаһында тыуған. Ул — ауыр яҙмышлы шағир. Шиғриәткә һөйөүе уның хеҙмәт мәктәбендә уҡыған ваҡыттында тыуа: шиғырҙарҙы яратып уҡый, уларҙы яттан һөйләй. Тәүге шиғыры мәктәп стена гәзитендә яҙылып сыға.
Авилов Михаил Александрович шиғырҙарҙы һәр саҡ: Новочеркасскиҙә йөк ташыусы булып эшләгәндә, Луганск ерендә ҡаҙып инеүсе машинала ярҙамсы булып эшләгәндә, унан һуң Новочеркасск зооветеринария институтын 1931 йылда тамамлап, ауыл врачы булып эшләгәндә лә, әсирлектә булғанда ла — яҙа.
«Бессмертник» шиғырҙар китабының инеш һүҙендә М. Авилов үҙенең ауыр яҙмышы тураһында былай тип яҙа: « 1941 йылдың йәйендә ғәмәлдәге армия хеҙмәтенә саҡырылдым. Беҙҙең часть ҡамауға эләкте.
Әсирлек. Бухенвальд. Ордуф. Гравинкель. Берген-Бельцен… Фашист концлагерҙарында мин әсирҙәрҙең сиктән тыш ҙҡаты, кеше сыҙай алмаҫлыҡ яфаланыуҙарын күрҙем, үҙемдең тиремдә лә татыным һәм был турала өндәшмәйсә түҙә алманым. Шиғырҙарҙы яҙырға, әлбиттә, урын да, ҡағыҙ менән ҡәләм дә булманы. Мин уларҙы ятлап, күңелемдә һаҡлап йөрөттөм, иң яҡын дуҫтарыма һөйләнем. Күптәрен, әлбиттә, оноттом.
1945 йылдың февралендә фашистар, мине эшкә яраҡһыҙ тип табып, Берген-Бельценгә юҡ итергә ебәрҙеләр. Ләкин гитлер палачтары аслыҡтан, ауырыуҙарҙан, ғазаплауҙарҙан үлгән кешеләрҙең мәйеттәрен яндырып өлгөрә алмай. Был үлемгә дусар ителгән кешеләрҙең күбеһен, шул иҫәптән мине лә һаҡлап алып ҡалды. Азатлыҡ көнөн — 1945 йылдың 15 апрелен — мин мәңгелеккә иҫемдә тотам.
Совет госпитале. Унда минең иң беренсе эшләгән әйберем — әйбер төрә торған ҡағыҙға үҙемдең шиғырҙарымды яҙып ҡуйыу булды. Тыуған илгә әйләнеп ҡайтҡас, мин үҙемдең шиғырҙарһыҙ йәшәй алмаҫымды тойҙом. Ышандым: улар кешеләргә кәрәк.
Совет йылдарында совет идеологияһы аҫтында рухи яҡтан сыныҡҡан кешеләргә ышанысым, уларҙың тормошто яратып, фашизмды күрә алмауҙан хатта тамуҡ уттарын да кисерерлек һәләте булыуына һәм тере ҡалыуына инандым». Былар барыһы ла М. Авилов ижадының төп темаһы. 1961 йылда Ростов нәшриәтендә сыҡҡан «Бессмертник» шиғырҙар йыйынтығында үҫешен таба. «За колючей проволокой» шиғырҙар циклы — совет кешеһенең йөрәкклеле, батырлығы, Тыуған илгә тоғролоғоно танытмаһы. Ошо уҡ тема уның «С именем человека» йыйынтығында ла яңғырай.
Көслө, батыр кешеләргә М. Авилов «Цвет времени» поэмаһын бағышлап яҙа—унда Дон яны баҫыуҙарында кулак обрезы пулялары аҫтында 20-се йылдарҙағы комсомол йәштәрҙең фиҙакәр эшләүе тасуирлана.
М. А. Авиловтың һуңғы әҫәре "Пепел"да (Ростиздат, 1970) шулай уҡ бөгөлмәҫ көслө рухлы совет кешеһе, ғорур көрәшселәр, юғары гражданлыҡ һәм әхләҡ көсөнә эйә булған кешеләрҙең фашистарға ҡаршы көрәшеүе идеяһы ята.
Шағир 1974 йылдың июнендә вафат була.
Китаптары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Авилов, М. А. Бессмертник: Стихи. — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1961. — 56 с., портр. Циклы: За колючей проволокой; После грозы.
- Авилов, М. А. С именем человека: Поэмы. — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1963. — 27 с. Содерж.: Дон-Кихот; Сказка о богатырях и спящей царевне.
- Авилов, М. А. Пепел: Поэма. — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1967. — 22 с., портр.
- То же — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1970. — 48 с., ил.
- Авилов, М. А. Цвет памяти: Стихи и поэмы — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1977. — 79 с., ил. 1 л. портр. Циклы: Бессмертник; Разговор с современником; После грозы; Из последних стихов; Поэмы: Пепел; Цвет времени; Неоконченная поэма.
- Авилов, М. А. Бессмертник: Стихи и поэмы — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1982. — 63 с. Содерж.: Стихи; Цвет времени: Поэма; Пепел: Из поэмы.
Коллектив йыйынтыҡтар һәм журналдарҙағы шиғри баҫмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Из последних тетрадей: «Стою у моря на обрыве…»; «Романтики, собратья Робинзона…»; «Но после нас живущим нужно знать…»; «Пустая ссора…» //Дон. 1977 — № 12 — С.107-109.
- В ночь на 10 мая 1945 года; Советским солдатам; «Я шел смоленскими полями…»; «Я вижу в степи и далекое стадо…» — В кн.: От Дона до Победы. Ростов н/Д, 1985, с.5-7.
М. А. Авиловтың тормошо һәм ижады тураһында
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Долинский Д. Маленькие открытия // Комсомолец. — 1959. — 30 декабря
- Анисимов Л. Заявка на зрелость // Молот. — 1960 — 8 июня
- Котовсков В. Дорогой мужества // Молот. — 1965 — 18 февраля
- Котовсков В. Поэт мужественного сердца // Молот. — 1967 — 21 ноября
- Ефремов В. «Стремление к справедливости при любых обстоятельствах…» // Комсомолец. — 1974 — 14 сентября
- Бугаенко Н. Стихи о мужестве // Веч. Ростов. — 1983. — 12 марта
- Гегузин И. Поэт мужества: [о сб. «Цвет памяти» М. Авилова] // Лит. Россия. — 1977. — 25 февраля. — С. 20
- Долинский Д. О поэме «Пепел» М. Авилова // Дон. — 1971. — № 12. — С. 177
- Ефремов В. О сборнике «Цвет памяти» М. Авилова // Лит. обозрение. — 1977. — № 10. — С. 40-41
- Моложавенко В. Пролог: [о поэте М. Авилове] // В кн. В. С. Моложавенко Костры памяти. — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1985. — С. 9
- Моложавенко В. За нами — Москва: [о М. Авилове] // В кн. В. С. Моложавенко Костры памяти. — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1985. — С. 163—165
- Рогачев А. О сборнике «Цвет памяти» М. Авилова // Дон. — 1977. — № 6. — С. 180
- Русиневич К. Торжество жизни: [о сб. «Бессмертник» и поэме «Пепел» М. Авилова] // Молот. — 1971. — 20 июня
- Скребов Н. «Создать, открыть и покорить» // Дон. — 1974. — № 11. — С. 67-68
- Скребов Н. Возвел он песню в звание солдата // Молот. — 1977. — 22 ноября
- Чекалин С. Мужество: [о сб. «Бессмертник» М. Авилова] // Комсомолец. — 1984. — 14 февраля
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Писатели Дона: Библиографический указатель. — Изд. 2-е, испр. и доп. — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1986. — 416 с.