Америка дардар кебләһе

	Америка дардар кебләһе
Фәнни классификация
Домен:	Эукариоттар
Батшалыҡ:	Хайуандар
Суб-батшалыҡ:	Эуметазойҙар
Тип/Бүлек:	Ике яҡлы - симметриялы
Ярым бүлек:	Беренсел ауыҙлылар
Рангаһыҙ:	Ҡау һалыусылар
Тип:	Быуынтыҡ аяҡлылар
Ярым тип:	Трахеялылар
Юғары класс:	Алты аяҡлылар
Класс:	Бөжәктәр
Подкласс:	Асыҡ яңаҡ һөйәклеләр
Инфракласс:	Ҡанатлы бөжәктәр
Инфракласс:	[[Neoptera\|Яңы ҡанатлы бөжәктәр ru:Новокрылые насекомые]]
Отряд:	Ярым ҡаты ҡанатлылар
Подотряд:	Sternorrhyncha
Өҫ ғаилә:	Кебләләр
Ғаилә:	Настоящие тли
Ырыу:	Prociphilus
Вид:	Америка дардар кебләһе
Халыҡ-ара фәнни исеме
	Prociphilus fraxinifolii (Riley, 1879)
Синонимдар
	Meliarhizophagus fraxinifolii (Riley C. V., 1879); Pemphigus fraxinifolii Riley C. V., 1879; Prociphilus fraxinifoliae Börner, 1926; Prociphilus fraxinifolii (Thomas, 1879);

Америка дардар кебләһе^[2] (лат. Prociphilus fraxinifolii) —Пансильван дардарының хәүефле ҡоротҡосо.

Төп йәшәү өлкәһе Төньяҡ Америка: АҠШ, Канада һәм Мексика. 2000-се йылдарға Европаға пенсилван дардары аҙыҡ үҫемлмеге менән бергә килеп кергән. (Иҫке донъяға ул XVIII быуатта уҡ алып киленгән)^[1]. 2003 йылда уны Венгрияла табалар.^[3]. Ул шулай уҡ Көньяҡ Америкала (Чили,1977), Көнбяҡ Африкала (1958)^[1] Көнсығыш Азия биләмәһендә (Ҡытай)^[4] билдәләнгән.

Украинаның Карпат аръяғы өлкәһенедә Ужородта 2005 йылда тәү башлап табылған. 2012 йылда Киев, 2015 йылда Донецк^[2] өлкәләрендә ла билдәләнгән..ө 2010 йылда Украинанан Рәсәй биләмәһенә лә үтеп кергән. Ростов (2016 йылда), Воронеж, Смоленск өлкәһе, Мәскәү өлкәләрендә билдәләнгән.. Шулай уҡ Сербия (2007)^[5], Болгария (2009)^[6], Испания (2012)^[7], Бөйөкбритания (2011)^[8], Польша (2016) һәм Ҡаҙағстан (2017 Kadyrbekov) илдәрендә табылған. 2015 йылда тәүге тапҡыр европа төрҙәрен табыла. Натив excelsior төрө дүрт локалитет (Halaj & 2017 Osiadacz)^[1]^[9]Польшала күҙәтелгән.

Тасуирлама[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ваҡ бөжәк, оҙонлоғо 2 мм самаһы: 1,4-тән алып 2,8 мм-ғаса. Башлыса һарғылт-йәшел төҫтә була. Тар олигофаг. Америка дардар ағасының йәш һабаҡтарын һәм йәш үҫентеләрен зарарлай Fraxinus pennsylvanica. Шулай уҡ Fraxinus: F. nigra, F. quadrangulata, F. sambucifolia, F. uhdei, F. velutina төрҙәрендә лә осрай. Ул япраҡтарҙың һутын һура, зарарланған үҫемлектең япараҡтары бөгәрләнә. был мирмекофиль бөжәктәр колонияһын ҡырмыҫҡалар үҙ итә. Хромосомаларың диплоид йыйылмаһы 2n=20 (Robinson & Chen 1969) или 2n=22 (Blackman & Eastop 1994)^[1]^[9].

Классификация[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Был төр беренсе булып 1879 йылда америка энтомологы Чарлз Валентайн Райли (Charles Valentine Riley, 1843—1895) тарафынан Pemphigus fraxinifolii исеме аҫтында яып алынған. Монотип аҫҡы ырыу составына керетелгән Meliarhizophagus^[1]^[10].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Prociphilus fraxinifolii (ингл.). Aphids on Worlds Plants. www.aphidsonworldsplants.info. Дата обращения: 9 сентябрь 2019. Архивировано 8 сентябрь 2019 года.
↑ ^2,0 ^2,1 Мартынов В. В., Никулина Т. В. 2016. Prociphilus (Meliarhizophagus) fraxinifolii (Riley, 1979) (Hemiptera: Aphididae: Eriosomatinae) — новый инвазивный североамериканский вид тлей на территории Донбасса. В кн.: Актуальні проблеми та перспективи інтегрованого захисту рослин. Міжнародна науково-практична конференція молодих вчених і спеціалістів, присвячена 70-річчю від дня заснування Інституту захисту рослин НААН України (Київ, 7-9 листопада 2016 р.). Київ: 53—55.
↑ Remaudiere G., Ripka G. 2003. Arrivée en Europe (Budapest, Hongrie) du puceron des frenes américains, Prociphilus (Meliarhizophagus) fraxinifolii (Hemiptera, Aphididae, Eriosomatinae, Pemphigini). Revue Francaise d’Entomologie. 25(3):152.
↑ Yu G. Y., Wang H., Wang C. Y., Feng S. K., Li Z. L. (2015): First discovery of an alien insect pest, Prociphilus fraxinifolii (Hemiptera: Aphididae, Pemphiginae) in China. Acta Entomologica Sinica, 58:467—470.
↑ Petrović-Obradović O., Tomanović Ž., Poljaković-Pajnik L., Vučetić A. (2007): An invasive species of aphid, Prociphi-lus fraxinifolii (Hemiptera, Aphididae, Eriosomatinae), found in Serbia. Archives of Biological Sciences, 59: 9—10.
↑ Trenchev G., Trencheva K. (2009): Prociphilus fraxinifolii Riley (Hemiptera, Aphididae, Eriosomatinae) a species new to the Bulgarian fauna. Sustainable Forestry, 59-60: 79—82.
↑ Pérez Hidalgo N., Mier Durante M.P. (2012): First record of Prociphilus (Meliarhizophagus) fraxinifolii (Riley) [Hemiptera: Aphididae] in the Iberian Peninsula. Bulletin OEPP, 42: 142—145.
↑ Baker E. A., Martin J. H. (2011): Prociphilus fraxinifolii (He-miptera: Aphididae), a species new to Britain. British Journal of Entomology and Natural History, 24: 221—223.
↑ ^9,0 ^9,1 Hałaj R., Osiadacz B. (2017): Woolly ash aphid — is the alien bug posing a threat to European ash trees? — a review. Plant Protect. Sci., 53: 127—133.
↑ Riley, C. V. 1879. In Riley, C.V. & Monell. Notes on the Aphididae of the United States, with descriptions of species occurring West of the Mississippi. Bulletin of the United States Geological and Geographical Survey of the Territories 5(1):17

[aphidsonworldsplants-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Prociphilus fraxinifolii (ингл.). Aphids on Worlds Plants. www.aphidsonworldsplants.info. Дата обращения: 9 сентябрь 2019. Архивировано 8 сентябрь 2019 года.

[Мартынов2016-2] 2,0 ^2,1 Мартынов В. В., Никулина Т. В. 2016. Prociphilus (Meliarhizophagus) fraxinifolii (Riley, 1979) (Hemiptera: Aphididae: Eriosomatinae) — новый инвазивный североамериканский вид тлей на территории Донбасса. В кн.: Актуальні проблеми та перспективи інтегрованого захисту рослин. Міжнародна науково-практична конференція молодих вчених і спеціалістів, присвячена 70-річчю від дня заснування Інституту захисту рослин НААН України (Київ, 7-9 листопада 2016 р.). Київ: 53—55.

[Budapest-3] Remaudiere G., Ripka G. 2003. Arrivée en Europe (Budapest, Hongrie) du puceron des frenes américains, Prociphilus (Meliarhizophagus) fraxinifolii (Hemiptera, Aphididae, Eriosomatinae, Pemphigini). Revue Francaise d’Entomologie. 25(3):152.

[Yu-4] Yu G. Y., Wang H., Wang C. Y., Feng S. K., Li Z. L. (2015): First discovery of an alien insect pest, Prociphilus fraxinifolii (Hemiptera: Aphididae, Pemphiginae) in China. Acta Entomologica Sinica, 58:467—470.

[Obradović2007-5] Petrović-Obradović O., Tomanović Ž., Poljaković-Pajnik L., Vučetić A. (2007): An invasive species of aphid, Prociphi-lus fraxinifolii (Hemiptera, Aphididae, Eriosomatinae), found in Serbia. Archives of Biological Sciences, 59: 9—10.

[Trenchev2009-6] Trenchev G., Trencheva K. (2009): Prociphilus fraxinifolii Riley (Hemiptera, Aphididae, Eriosomatinae) a species new to the Bulgarian fauna. Sustainable Forestry, 59-60: 79—82.

[Hidalgo2012-7] Pérez Hidalgo N., Mier Durante M.P. (2012): First record of Prociphilus (Meliarhizophagus) fraxinifolii (Riley) [Hemiptera: Aphididae] in the Iberian Peninsula. Bulletin OEPP, 42: 142—145.

[Baker2011-8] Baker E. A., Martin J. H. (2011): Prociphilus fraxinifolii (He-miptera: Aphididae), a species new to Britain. British Journal of Entomology and Natural History, 24: 221—223.

[Hałaj-9] 9,0 ^9,1 Hałaj R., Osiadacz B. (2017): Woolly ash aphid — is the alien bug posing a threat to European ash trees? — a review. Plant Protect. Sci., 53: 127—133.

[Riley,_C.V._1879-10] Riley, C. V. 1879. In Riley, C.V. & Monell. Notes on the Aphididae of the United States, with descriptions of species occurring West of the Mississippi. Bulletin of the United States Geological and Geographical Survey of the Territories 5(1):17

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]