Бараба

Бараба
Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Хайуандар Суб-батшалыҡ:  Эуметазойҙар Тип/Бүлек:  Ике яҡлы - симметриялы Суб-тип:  Икенсел ауыҙлылар Тип:  Хордалылар Клад:  Баш һөйәклеләр Суб-тип:  Умыртҡалылар Инфратип:  Башһөйәклеләр Супер-класс:  Дүрт аяҡлылар Класс:  Ҡоштар Ярым класс:  Яңы аңҡаулылар Отряд:  Турғай һымаҡтар Ярым отряд:  Һайраусы турғайҙар Супер-ғаилә:  Corvoidea Ғаилә:  Ҡоҙғон һымаҡтар Төр:  Барабалар Төр:  Бараба
Халыҡ-ара фәнни исеме
Garrulus glandarius (Linnaeus, 1758)
Ареал
Һаҡлау статусы
Ҙур хәүеф янамай IUCN 3.1 Least Concern : 146604
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр ITIS   560214 NCBI   56783

Бараба (урыҫ. обыкновенная сойка; йәки кареза; лат. Garrulus glandarius) — барабалар ырыуындағы, ҡоҙғондар ғәиләһендәге, турғай һымаҡтар отрядындағы ҡош.

Ҡылыҡһырлама

Ҙурлығы күгәрсендәй. Өҙлөкһкҙ ағастан ергә, ерҙән кире ағасҡа һикергеләп йөрөй. Ғәҙәттә тупланып йөрөйҙәр. Дөйөм төҫө ерәнһыу һоро. Башында сыбар бүрке бар. Ҡанаттары, ҡойроғо ҡара. Ҡойроҡ төбөндә, ҡанаттарында аҡ таптар бар. Ҡанаттары бөгөлгән урында ҡара арҡыры һыҙатлы ялтырауыҡлы күк тап була. Ҡыжҡылдаҡтан төҫө һәм ҙурлығы менән айырыла. Тауышы тупаҫ: «ҡжжжжҡ- ҡжжжжҡ»

Тереклек итеүе

Урмандарҙа йәшәй. Киң генә таралған ултыраҡ ҡош. Ағас баштарында оялай. Бөжәктәрҙе ҡырып, файҙа килтерһә, ҡош ояларын туҙҙырып зыян итә.

Туҡланыуы һәм үрсеүе

Ҡарағай һәм шыршы орлоҡтары, сәтләүек, бөжәктәр, ваҡ ҡоштарҙың балаларын ашай. Көрән генә таплы 5-7 йомортҡа һала.

Бараба

Garrulus glandarius

Диалекттарҙа

Диалекттарҙа шундай вариантарры бар: Урман һайҫҡаны, суҡтурғай.

Әҙәбиәт

Э. Ф. Ишбирҙин. Башҡортостан ҡоштары.Өфө-1986й. 69-сы бит.

Һылтанмалар

• Позвоночные животные России: Сойка(недоступная ссылка)
• Статья о сойке на floranimal.ru
• Статья о сойке на сайте «Птицы Средней Сибири»