Барышников Михаил Николаевич

Барышников Михаил Николаевич
рус. Михаил Николаевич Барышников латыш. Mihails Barišņikovs
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР  Америка Ҡушма Штаттары  Латвия
Патронимы йәки матронимы	Николаевич[d]
Тыуған көнө	27 ғинуар 1948({{padleft:1948|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:27|2|0}})[…] (76 йәш) или 28 ғинуар 1948({{padleft:1948|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:28|2|0}}) (76 йәш)
Тыуған урыны	Рига, Латвия ССР-ы[d], СССР
Хәләл ефете	Lisa Rinehart[d]
Внебрачный партнёр	Джессика Лэнг[d]
Балалары	Анна Барышников[d] һәм Шура Барышников[d]
Һөнәр төрө	актёр, хореограф, бейеүсе, балет артисы, балетмейстер, телевидение актёры, кино актёры, исполнитель
Эш урыны	Мариин театры[d] Ҙур театр Национальный балет Канады[d] Американский театр балета[d] Нью-Йорк Сити балет[d] White Oak Dance Project[d] Baryshnikov Arts Center[d]
Уҡыу йорто	Рижская 22 средняя школа[d] Рижское хореографическое училище[d] А. Я. Ваганова исемендәге Рус балеты академияһы
Ойошма ағзаһы	Америка сәнғәт һәм фәндәр академияһы[d] һәм Настоящая Россия[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	специальная премия Theatre World Award[d] (1989) премия Вильчеков[d] (2012) Императорская премия[d] (2017) Америка фән һәм сәнғәт академияһы ағзаһы[d] Queen Elizabeth II Coronation Award[d] Великие иммигранты[d] (2006)
Изображается на	statue of Mikhail Baryshnikov[d]
Досье в	Швейцария башҡарыу сәнғәте архивы[d]
Барышников Михаил Николаевич Викимилектә

Барышников Михаил Николаевич 27 ғинуар 1948 йыл) — СССР һәм Америка балет артисы, балетмейстер, актер, драматург, фотограф һәм коллекционер, СССР-ға «кире ҡайтмаусы»,1974 йылда гастролдәр ваҡытында Канадала ҡалған. РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы (1973), «Оскар» (1978) һәм «Алтын глобус» премияларына номинациалана, Өс Йондоҙ ордены командоры.

Биографияһы

Михаил Николаевич Барышников 1948 йылдың 27 ғинуарында Ригала Совет армияһы офицеры ғаиләһендә тыуған, ике йәш сағында әсәһе вафат була. Ике йыл тирәһе Михаил үҙенең класташы Андрис Витиньш ғаиләһендә йәшәй.

Урта белемен Риганың 22-се урта мәктәбендә ала. Рига хореография училищеһында педагогтар Юрис Капралис һәм Валентин Блинов етәкселегендә балет менән шөғөлләнә башлай. Александр Годунов менән бер класта уҡый. Уҡыуын Ленинград хореография училищеһында Пушкин Александр Иванович класында дауам итә (элек был педагогта Рудольф Нурыев та уҡыған).

Риганан Ленинградҡа күсеү тураһындағы ябай булмаған ҡарар Михаилдың кәйефен ҡыра. Беренсе уҡытыусыһы Капралис менән хушлашаһы килмәй, ләкин Капралис аҡыллы эш итә: ул, һәләтле уҡыусыны ебәреүе еңел булмаһа ла, тәржемә өсөн ризалыҡ биргән, хатта уға ныҡышҡан. Һуңғы интервьюһында Капралис, был мәл уның өсөн дә үҙенсәлекле имтихан булыуын билдәләй: хәҙер уның йәш бейеүсе менән эшләүен буласаҡ остазы А. И. Пушкин баһаларға тейеш була, Александр Иванович яңы тәрбиәләнеүсеһен әҙерләүҙән ҡәнәғәт ҡала. Ул Капралисҡа шымартыу өсөн һәләтле уҡыусылар артабан да ебәрергә тәҡдим итә.

Михаил Барышников өсөнсө кластан бишенсе класҡа тиклем, Ленинградҡа күскәнгә тиклем, Юрис Капралиста уҡый. Капралис уның өсөн дә, Александр Годунов өсөн дә тәүге бейеү номерҙарын, шул иҫәптән уртаҡ номерҙарын ҡуя, уның техник базаһына нигеҙ һала. Барышников ғүмере буйы уның менән яҡшы мөнәсәбәттә була, 1988 йылда уны Нью-Йоркҡа саҡыра, унда Капралис бер ай йәшәй һәм «Бродвей спектаклдәренә» һәм донъяның мәҙәни баш ҡалаһы иҫтәлекле урындарына йөрөй..

1967—1974 йылдарҙа Киров исемендәге Ленинград опера һәм балет театрында төп солист була. Людвиг Минкустың «Дон Кихот» балетында Базил, Петр Чайковскийҙың «Спящая красавица» балетында Дезире, Н. Червинскийҙың шул уҡ исемле балетында Гамлет һәм «Сотворение мира» балетында Әҙәм партияһын башҡара, (Н. Касаткина һәм В. Васильев ҡуйған).

1974 йылда Канадала ҙур театр труппаһы составында гастролдәр ваҡытында, үҙенең күптәнге танышы Александр Минецтан «Америка балет театры» труппаһына саҡырыу алғас, кире ҡайтмай.

1974—1978 йылдарҙа — «Америка балет театры» (Нью-Йорк) труппаһы премьераһы, 1980—1989 йылдарҙа уның етәксеһе була; Америка һәм донъя хореографияһына һиҙелерлек йоғонто яһай. 1978 йылда «Поворотный пункт» фильмында балет йондоҙо ролендә төшөп, кинола тәүге тапҡыр сығыш яһай; икенсе пландағы иң яҡшы ир-егет роле өсөн «Оскар» премияһына дәғүә итә (фильм ун бер номинацияла күрһәтелә, ләкин береһен дә ала алмай).

1985 йылда «Аҡ төндәр» касса фильмында совет власынан ҡасып барған бейеүсе ролен башҡара. 1989 йылда Бродвеела сығыш яһай һәм Франц Кафктың повесы буйынса «Превращение» драма спектаклендә уйнай.

1990 йылда бейеүсе һәм хореограф Марк Моррис менән бергә хәҙерге заман бейеүе өлкәһендә постановкалар һәм тикшеренеүҙәр менән шөғөлләнгән «Аҡ имән» (Флорида) проектын ойоштора. 2002 йылға тиклем, Барышников исемендәге Сәнғәт үҙәген ойоштороуға һәм төҙөүгә туплау өсөн проект ябылғанға тиклем, уның менән етәкселек итә. 2005 йылда Нью-Йорк ҡалаһының 37-се урамында, Театр округы эргәһендә үҙәк асылғандан алып, уның художество етәксеһе булып тора.. 2000 йылдар башында популяр «Секс в большом городе» телесериалында Кэрри Брэдшоу ролен башҡара.

Фотография һәм картиналар йыйыу менән шөғөлләнә. Уның фотоһүрәттәре һәм коллекциялары күргәҙмәләрен төрлө музейҙар, шул иҫәптән Пушкин исемендәге Дәүләт һынлы сәнғәт музейы үткәрә.

2015 йылда ул, Латвия режиссеры Алвис Херманистың Бродский шиғриәте буйынса моноспектакль ҡуйырға тәҡдимен ҡабул итеп, тыуған яғына ҡайта. Ул Латвиянан ситтә театр миҙгелендә сенсация була.

2016 йылдың 21 декабрендә Латвия парламентына Латвия гражданы булыу үтенесе менәнң мөрәжәғәт итә. 2017 йылдың апрелендә Латвия сеймы бер тауыштан рәссамға Латвия гражданлығы биреү өсөн тауыш бирә.

Шәхси тормошо

• Актриса Джессика Ланг менән осраша. 1981 йылда ҡыҙҙары Александра тыуа, ул атаһының эҙенән китә — хореография уҡыта.
• Элекке балет бейеүсеһе Лиза Ринэхарт менән никахта тора, уларҙың өс балаһы бар: Петр (1989), Анна (1992) һәм София (1994 йылда тыуған).

Ҡараштары һәм йәмәғәт эшмәкәрлеге

Барышников Рәсәй өсөн һағышланмай, кире ҡайтырға йыйынмай һәм илгә гастролдәргә барыу тәҡдимдәрен иғтибарһыҙ ҡалдыра.

Мин бер ҡасан да был урынға [Бродский] кеүек бәйләнгәнлек кисермәнем. Рәсәйҙә ни бары 10 йыл ғына йәшәнем. Ата-әсәйем урыҫ булһа ла, мин латыш тәрбиәһе продукты булып торам. Ләкин бер ҡасан да һағыш кисермәнем — дөрөҫөрәге, миндә рус халҡына һәм рус мәҙәниәтенә һағыш бар, ләкин географик карталағы урынға һағыш юҡ.

— Рус хеҙмәте күҙәтеүсеһе Би-би-си А. Кану менән интервью

Икенсе журналист һорауына — «Ул киткәндән алып тормоштоң нисек үҙгәреүен үҙе күреп ҡыҙыҡһынмаҫ инеме?» Барышников «алыҫтан күреү яҡшыраҡ һәм һин унда йәшәгәнгә ҡарағанда барыһын да күпкә яҡшыраҡ аңлайһың» тип яуап бирә. Шуға ҡарамаҫтан, Рәсәйҙә 2013 йылда уның «Искусство, которые я живёт» коллекцияһының күләмле күргәҙмәһе үтә, унда Пушкин исемендәге дәүләт һынлы сәнғәт музейы шәхси коллекциялар бүлегендә тәҡдим ителә, ә һуңынан ағалы-ҡустылы Люмьер фотографиялар үҙәгендә «Метафизика тела» фотоһүрәттәре күргәҙмәһе үткәрелә..

2016 йылда Барышников Америка Ҡушма Штаттары президентлығына кандидат Хиллари Клинтонды һайлау алды кампанияһында хуплай. Дональд Трампты иһә тоталитар оппортунсы, йәшлек осоро совет риторикаһы менән сағыштыра.

2022 йылдың февралендә Рәсәйҙең Украиналағы махсус операцияһына ҡаршы сығыш яһай. Шул уҡ йылдың мартында яҙыусы Борис Акунини һәм иҡтисадсы Сергей Гурьев менән бергә украин ҡасаҡтары файҙаһына аҡса йыйыуға йүнәлтелгән «Настоящая Россия» хәйриә проектын башлап ебәрә..

Факттар

• Шағир Иосиф Бродский Барышниковҡа бер нисә шиғырын бағышлай: «Классический балет — есть замок красоты…»(.«Часть речи») и "Раньше мы поливали газон из лейки…"йыйынтыҡтарына) («Пейзаж с наводнением» китабынан). 2015 йылда А. Херманистың «Бродский/Барышников» пьесаһының премьераһы үтә.
• Барышников — Нью-Йоркта Бродский менән берлектә асылған «Рус самауыры» ресторанының хужаһы. Барышников спектаклдәрҙән йыйылған аҡсаны ресторанға һала. 1990 йылда «Weekend Exercise Co» компанияһы менән берлектә Барышниковтың бейеүселәре өсөн кейем маркаһы сығара, шулай уҡ үҙ исеме — Миша тигән ирҙәр одеколонын сығара.
• «Поворотный пункт» фильмының бер күренешендә Михаил Барышников Владимир Высоцкийҙың «Гәлсәр йорт» йырын башҡара.
• .Стивен Кингтың «Нужные вещи» китабында телгә алына.
• Михаил Барышников Иосиф Бродскийҙы Владимир Высоцкий менән таныштыра.

Драма театрындағы ролдәре

• «Парижда» — И. Буниндың повесы буйынса драматик спектакль (рус һәм француз телдәрендә). Барышников сәнғәт үҙәгенең, Дмитрий Крымов лабораторияһының, «Рус быуаты» мәҙәниәтте пропагандалау фондының һәм Корджаамо театрының берлектәге постановкаһы. Режиссёр — Дмитрий Крымов, төп ролдәрҙә — Михаил Барышников (генерал Николай Платонич) һәм Анна Синякина (Ольга Александровна). Премьераһы 2011 йылдың 17 авгусында Хельсинкиҙа үтә, һуңынан спектакль Европаның һәм АҠШ-тың башҡа ҡалаларында ла күрһәтелә.
• «Старуха» — Даниил Хармстың шул уҡ исемле әҫәре буйынса физик театр жанрындағы спектакль. Роберт Уилсон һәм актерҙар Виллем Дафо һәм Михаил Барышниковтың берлектәге эштәре (постановка, сценография, яҡтылыҡ концепцияһы) Премьераһы 2013 йылдың 4 июлендә Манчестер халыҡ-ара фестивалендә үтә.
• «Письмо человеку», Вацлав Нижинский көндәлектәр буйынса спектакль, режиссер Роберт Уилсон.
• Бродский/ Барышников — Иосиф Бродскийҙың шиғырҙары буйынса бер кешелек шоу.(монооспектакль). Новый Рижский театры и Барышников постановкалары. Режиссёры Алвис Германис. Премьераһы 2015 йылда Ригала үтә, һуңынан спектакль төрлө илдәрҙә күрһәтелә. «Меңәр йылдар дауамында динде кешеләр ғүмер менән үлем араһындағы аралашсы итеп тәғәйенләй. Һуңғы ваҡытта был урын йыш ҡына буш тора. Бөгөнгө көндә уртаҡлыҡ ролен сәнғәт нығыраҡ үҙ өҫтөнә ала» — Марина Охримовскийҙың Цюрихта 2017 йылдағы «Бродский/Барышников» спектакленә рецензияһынан.
• «Белый вертолёт» — Барышников Рим Папаһы Бенедикт XVI ролен башҡарған пьеса. Режиссёры Алвис Херманис. Премьераһы 2019 йылда үтә.

Фильмографияһы

• 1968 йыл — «|Город и песня» (фильм-концерт, «Ленфильм») — Танцовщик;
• 1969 йыл — «Сказ о холопе Никишке» (фильм-балет на музыку Марата Камилова, балетмейстер Кирилл Ласкари, Ленинградское телевидение) — Никишка
• 1970 йыл — «Молодой балет мира (фильм, 1970)» (документальный фильм)
• 1971 йыл — «Фиеста (телеспектакль)|Фиеста» (реж. Сергей Юрский, Ленинградское телевидение, телеспектакль И восходит солнце (Фиеста)по роману Э.Хемингуэя в исполнении актёров БДТ им. Горького) — Педро Ромеро, матадор
• 1977 йыл — «Поворотный пункт» — Юрий Копейкин (номинация на премию «Оскар (кинопремия, 1978) » Премия «Оскар» за лучшую мужскую роль второго плана)
• 1977 йыл — «Щелкунчик» — Принц
• 1980 йыл — «Кармен» (фильм, 1980) — Дон Хосе
• 1984 йыл — «Дон Кихот» (фильм, 1984)  — Базиль
• 1985 йыл — «Белые ночи» (фильм, 1985) — Коля Родченко
• 1987 йыл — «Танцоры» (фильм) — Тони
• 1991 йыл — «Кабинет доктора Рамиреса» (режиссёр Питер Селларс, ремейк фильма 1920 года «Кабинет доктора Калигари») — сомнамбула Сезар
• 1991 йыл — «Дело фирмы» — Пётр Иванович Грушенко
• 2004 йыл — «Секс в большом городе »(Сезон 6)  — Александр Петровский
• 2014 йыл — «Джек Райан: Теория хаоса» — Сергей Александрович Сорокин, министр внутренних дел России

Әҙәбиәт

• Аловерт Н. Михаил Барышников. Я выбрал свою судьбу. — М.: АСТ-Пресс Книга, 2006. — 344 с. — (Звёзды балета). — 5000 экз. — ISBN 5-462-00431-1.
• Барышников Михаил Николаевич // Иванян Э. А. Энциклопедия российско-американских отношений. XVIII—XX века. — Москва: Международные отношения, 2001. — 696 с. — ISBN 5-7133-1045-0.
• Красовская В. Михаил Барышников // Профили танца. — СПб.: Академия Русского балета имени А.Я. Вагановой, 1999. — С. 331—352. — 400 с. — (Труды Академии Русского балета имени А.Я. Вагановой). — 2000 экз. — ISBN 5-93010-001-2.