Быяла

Янартауҙың быяла тауҙары. Шифалы күлдәр (ингл. Medicine Lake Volcano). Калифорния. Фото Джулии Доннелли-Нолэйн (USGS)

Молдавит. Минерал, ерҙең тау тоҡомонан метеорит атылыуы һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килгән. Беседнице. Чехия

Быяла — материал һәм есем. Кварц ҡомон иретеп, махсус ысул менән эшкәртеп яҺаған үтә күренмәле ҡаты матдә. Ул кешелек тормошонда иң боронғо дәүерҙәрҙән үк ҡулланыла.Төрлөлөгө менән көнкүрештең төрлө тармаҡтарында осратырға мөмкин.

Физик-механик характеристикалар

• Тығыҙлығы уның химик составы менән бәйле. Минималь тығыҙлығы кварц быялаларҙа — 2200 кг/м³. Ҡурғаш, висмут, тантал, барий булған быяларҙа тығыҙлыҡ 7500 кг/м³ тиклем етә. Көнкүрештә йыш ҡулланылған натрий-кальций-силикаты быяларҙа, шул иҫәптә тәҙрәләр - 2500-2600 кг/м³.