Еңеү монументы (Бөйөк Новгород)
| Еңеү монументы | |
| Нигеҙләү датаһы | 1974 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Бөйөк Новгород |
| Булдырыусы | Нерода, Георгий Васильевич[d] |
| Архитектор | Алексей Душкин[d] |
| Входит в состав списка памятников культурного наследия | Культурное наследие России/Новгородская область/Великий Новгород (Кремль)[d] |
| Мираҫ статусы | Төбәк әһәмиәтендәге Рәсәй мәҙәни мираҫ объекты[d][1] |
| Указания, как добраться | Кремлевский парк, Екатерининская горка |
 | |
 Еңеү монументы Викимилектә | |
Еңеү монументы — Советтар Союзының фашизмды еңеүе хөрмәтенә һәйкәл. Бөйөк Новгородта Екатерина тауында, Кремль паркының көньяҡ өлөшөндә урынлашҡан.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]РСФСР Министрҙар Советының 1968 йылдың 5 ғинуарындағы ҡарары буйынса 1973—1974 йылдарҙа төҙөлә. Авторы — скульпторҙар Г. В. Нерода, А Филиппова, архитекторҙар А. Душкин, А. Сайковский.
Асыу тантанаһы 1974 йылдың 20 ғинуарында Новгородты фашист илбаҫарҙарынан азат итеүҙең утыҙ йыллығы көнөндә үтә. Тантана байрам саралары һәм фейерверктар менән оҙатып барыла. Г. В. Нерода һүҙҙәре буйынса һәйкәл Совет дәүләтенең бөйөк көс-ҡеүәтен, уның халҡының нацистар Германияһына ҡаршы һуғышта батырлығын кәүҙәләндерергә тейеш.
Объектты төҙөү менән Ленинград һәм Новгород төҙөүселәр бригадаһы шөғөлләнә. Төҙөлөш ҡышҡы ҡырыҫ шарттарҙа бара. Совет осоро өсөн традицион булғанса тарихи датаға объект тапшырыла[2].
Тасуирлама
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Һәйкәлдең үҙәк фигураһы булып үрә баҫып торған аттың һәм унда ултырған, урыҫ/совет яугирен кәүҙәләндергән һыбайлының бронза скульптураһы тора. Һыбайлы уң ҡулына юғары күтәрелгән ҡылыс тотҡан, һул ҡулы, йәйелгән устары менән аҫҡа һәм алға һуҙылған. Аттың ҡорһағы аҫтында — ҡолатылған, йәмшәйгән свастика. Һыбайлы менән аттың дөйөм ауырлығы — 27 тонна, бейеклеге — 8 м. Скульптура ҙур ауыр метрлыҡ постаментта тора, улар, ул үҙ сиратында бейеклеге 3 метр һәм майҙаны 120 м² булған гранит платформала тора.
Скульптура артында — 23,5 метр бейеклектәге һәм нигеҙенең үлсәме 6,5×8,5 м булған монументаль кирбес башня. Башня түбәһендә периметры буйынса боронғо хәрби атрибуттар (ҡалҡан, һөңгө һ. б.)теҙеп ҡуйылған ҙур кәмә урынлаштырылған. Башняның стенаһында Бөйөк Ватан һуғышының төп этаптарын һәм Ҡыҙыл Армияның Новгородты азат итеү өсөн еңеүле һуғыштарын яҡтыртҡан ауыр дүрт барельеф урынлашҡан. Башняның кәмәһе менән бергә дөйөм бейеклеге — 34,5 м.
Башня эсендә бормалы баҫҡыс бар, ул балконға һәм күрһәтелгән кәмәгә алып бара. Скульптура аҫтындағы гранит постаменттың шулай уҡ эске бүлмәләре бар, унда инеү ябыҡ. Артабанғы йылдарҙа һәйкәл вандалдарҙың һәм төҫлө металл йыйыу менән кәсеп иткән бурҙарҙың ғәмәлдәренән бер нисә тапҡыр зыян күрә.
Еңеү монументы Бөйөк Новгородта берҙән-бер атлы статуя. Бер нисә тапҡыр ҡайһы бер ҡала халҡы атҡа менергә маташа. Айырым маташыуҙар фәжиғәле тамамлана[3].
Монумент Рәсәй Банкының 1997 йылғы өлгөһөндәге биш һумлыҡ банкнотаһында бар.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Решение Исполнительного комитета Новгородского областного Совета народных депутатов № 274 от 23.04.1975
- ↑ Азат Тридцатилетие Новгородта менән немец-фашист ғәскәрҙәренең
- ↑ Издательство «Ер көнө»
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- О Великом Новгороде 2012 йыл 9 апрель архивланған.