Род Лейвер

Род Лейвер
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	Австралия
Спортта ил өсөн сығыш яһай	Австралия
Тыуған ваҡыттағы исеме	ингл. Rodney George Laver
Тыуған көнө	9 август 1938({{padleft:1938|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:9|2|0}})[…] (86 йәш)
Тыуған урыны	Рокгемптон[d]
Һөнәр төрө	теннисист
Әүҙемлек осороноң тамамланыуы	1979
Спорт командаһы ағзаһы	Сборная Австралии по теннису в Кубке Дэвиса[d]
Масса	68 килограмм
Спорт төрө	теннис
Одиночные матчи (в/п)	576–146
Парные матчи (в/п)	238–77
Рабочая рука	леворукость[d]
Играющая рука	леворукость[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	Иностранный спортсмен года по версии BBC[d] (1969) Живое национальное сокровище Австралии[d] Международный зал теннисной славы[d] Philippe Chatrier Award[d] (1998) Australian Tennis Hall of Fame[d] (26 ғинуар 1993)
Бейеклеге/буйы	175 сантиметр
Победа	1969 Wimbledon Championships – men's singles[d]
Приз фонды	1 565 413 $
Род Лейвер Викимилектә

Родни Джордж (Род) Лейвер (ингл. Rodney George "Rod" Laver; 9 август 1938 йыл) — Австралия тенниссыһы.

• 11 тапҡыр Ҙур шлем турнирында яңғыҙ разрядта еңә, ике тапҡыр «Ҙур шлем» хужаһы (1962 йылда һәүәҫкәр һәм 1969 йылда профессиональ тенниссы булараҡ) һәм асыҡ эра башланғандан алып Ҙур шлем яулаған берҙән-бер тенниссы-ир-егет.
• 1967 йылғы профессиональ Ҙур шлем хужаһы (АҠШ-тың профессионалдар өсөн Асыҡ Чемпионатында, Уэмбль Чемпионатында һәм Францияның профессионалдар өсөн асыҡ чемпионатында еңеүҙәр); 1963—1967 йылдарҙа дөйөм алғанда профессиональ Ҙур шлемдың 8 турнирында еңеүсе.
• Ир-егеттәр һәм ҡатнаш парлы разрядта Ҙур шлем турнирҙарында 9 тапҡыр еңеүсе.
• Австралия йыйылма командаһы составында биш тапҡыр Дэвис кубогы хужаһы (1959-1962, 1973)
• 1981 йылдан Халыҡ-ара теннис даны залы ағзаһы.

Биографияһы

Родни Лейвер 1938 йылдың 9 авгусында Австралияның төньяҡ-көнсығышында урынлашҡан Квинсленд штатынының Рокхэмптон ҡалаһында тыуған. Атаһының малсылыҡ ранчоһында үҫә. Родтың атаһы, Рой, теннис уйнау менән мауыҡҡан ғаиләнән, ә әсәһе, Мельба Роффи, хатта турнирҙарҙа ҡатнаша. Родни бик бәләкәй һәм сирләшкә булып тыуа, әммә ранчола ул сынығып үҫә. Урта мәктәпте иртә ташлай, сөнки теннис күнекмәләре уны нығыраҡ ылыҡтыра.

1966 йылда Лейвер ике йыл элек танышҡан Мери Бейсонға өйләнә. 1969 йыл аҙағында уларҙың беренсе балаһы тыуа.

1998 йылда Лейвер инсульт кисерә һәм саҡ яҡты донъя менән хушлашмай. Хәстәханала ете аҙна үткәреп, яңынан атларға, һөйләшергә өйрәнә һәм ғәҙәти тормошона ҡайта ала, дуҫтары менән теннис һәм гольф уйнауын дауам итә. Ул Карлсбадта (Калифорния штаты) йәшәй.

Спорт карьераһы

Һәүәҫкәр карьераһы

Лейверҙар ғаиләһе тотҡан теннис кортында урындағы кимәлдәге теннис ярыштары, шул иҫәптән Үҙәк Квинследтың үҫмерҙәр чемпионаты үткәрелә, ошонда финал уйындарының береһендә 13-йәшлек Род Лейвер өлкән ағаһы Боб менән осраша. Австралия гәзиттәренең береһе ойошторған спорт лагерында ял иткәнендә атаҡлы тренер һәм теннис буйынса Австралия йыйылма командаһы капитаны Гарри Хопман уға иғтибар итә. Хопман уға «Ракета» тигән тигән ҡушамат та тағып ҡуя — ысынлап та, Род кортта бик үк етеҙ хәрәкәт итмәһә лә, һирәк осрай торған ныҡышмалылығы менән айырылып тора.

1956 йылда ун ете йәшлек Лейверҙың Ҙур шлем турнирында дебюты була. Австралия чемпионатында икенсе түңәрәккә үтә, ә башҡа турнирҙарҙа беренсе уйында уҡ еңелә, шул уҡ ваҡытта Уимблдон турнирында үҫмерҙәр араһында ярыштар финалына тиклем барып етә, ә АҠШ чемпионатында үҫмерҙәр турнирында еңеүсе була. 1957 йыл башында үҙенең үҫмерҙәр араһындағы титулына үҫмер егеттәр араһында Австралия чемпионы исемен дә өҫтәй.

1959 йылда Лейвер, Австралия чемпионатында ир-егеттәр араһында парлы разрядта һәм Уимблдонда парлы ҡатнаш разрядта еңеү яулап, Ҙур шлем турнирҙарында үҙенең тәүге өлкәндәр титулдарын алыуға өлгәшә. 1959 йылда Уимблдон турнирында ул шулай уҡ Ҙур шлем турнирында яңғыҙ разрядта беренсе финал уйындарына барып етә, ә Дэвис кубогында Австралия командаһы менән бергә еңеүгә тиклемге юлды үтә. Дэвис кубогы финалына табан юлда ул туғыҙ осрашыуҙың етеһендә ота, ә финалда, Лейвер ике уйынында ла оттороуға ҡарамаҫтан, Австралия командаһы еңеү яулай.

1960 йылда Австарлияла яңғыҙ разрядта Ҙур шлем турнирында үҙенең тәүге еңеүсе титулын яулай. Шулай уҡ ир-егеттәр парында һәм микста Ҙур шлем турнирында берәр тапҡыр ота, ә йыл аҙағында Австралияның йыйылма командаһы составында Дэвис кубогы хужалары булыуҙарын ышаныслы рәүештә иҫбатлай. Киләһе йылда ул Ҙур шлем турнирҙарында дүрт тапҡыр еңә (Уимблдонда ир-егеттәр яңғыҙ разрядында, Австралияла ир-егеттәр парында һәм Франция чемпионатында ир-егеттәрҙең парлы һәм ҡатнаш разрядтарында) һәм өсөнсө тапҡыр рәттән йыйылма команда менән Дэвис кубогында еңә. Ул йылда Лейвер Ҙур шлем турнирҙарында яңғыҙ разрядта ярымфиналға тиклем барып етә, әммә төп уңыштары алда көтә уны.

1962 йылда Лейвер тарихта икенсе булып (24 йыл элек ошондай уҡ уңышҡа өлгәшкән Дон Бадж кеүек) яңғыҙ ир-егеттәр разрядында Ҙур шлем яулай. Дүрт финал уйынында ла ватандаштары-австралиялылар уға ҡаршы уйнай, өҫтәүенә дүрт уйындың өсөһөндә бер үк көнәркәше — Рой Эмерсон була. Шул йылда ғына Лейвер һәүәҫкәр теннис өсөн рекорд һанында — 21 еңеү яулай, шул иҫәптән өсәүһе уның өсөн уңайһыҙ булған тупраҡ менән ҡаплатылған кортта үтә — Франция, Германия һәм Италия чемпионаттары. Уимблдонда, финалда дәғүәсеһенә биш геймды оттороһа ла, ете матчта тик бер сетты ғына юғалта. Һәүәҫкәр тенниста уға тиңдәрҙең булмауын иҫбатлап, йыл аҙағында профессионалдар сафына баҫа һәм турнела ҡатнашыуға дөйөм суммаһы 50 мең фунт стерлинг торған контрактҡа ҡул ҡуя.

Профессиональ карьераһы

1963 йылдың беренсе яртыһында профессиональ теннисҡа унан алдараҡ килгән ватандаштары менән профессиональ турнела ҡатнашыу Лейвер өсөн бик ауыр була. Ул тәүге һигеҙ матчта Лью Хоудтан, 13 матчтың 11-ендә — Кен Розуоллдан еңелә. Әммә йыл аҙағына ул профессиональ турнирҙа өс тапҡыр еңә һәм миҙгелде, Розуоллдан ғына ҡалышып, профессионалдар араһында икенсе ракетка сифатында тамамлай.

Артабанғы дүрт йылда Лейвер, «профессиональ Ҙур шлем» турнирҙарында 12 титулдың 8-ен яулап, профессиональ тенниста алда бара. 1967 йылда ул бөтә өс төп профессиональ турнирҙа еңә — Франция, АҠШ һәм Уэмбль чемпионаттарында. Артабанғы йыл Асыҡ дәүерҙең башы булып тора, Лейвер, «Garros Roland» финалына етеп һәм Уимблдонда отоп, Ҙур шлем турнирҙарына ҡайта.

1969 йылда Лейвер, Асыҡ дәүерҙә беренсе һәм иң һуңғыһы булып, яңғыҙ ир-егеттәр разрядында Ҙур шлемды отоуға өлгәшә. Ул шулай уҡ тенниссылар тарихында ике тапҡыр яңғыҙ разрядта Ҙур шлемды отоуға өлгәшкән берҙән-бер теннисы булып ҡала (Маргарет Смит-Корт бер тапҡыр яңғыҙ разрядта һәм бер тапҡыр микста Ҙур шлем яулай). Бер йыл эсендә ул үҙе ҡатнашҡан 32 турнирҙың етеһендә ота, бер миҙгелдә еңеүҙәр һәм еңелеүҙәр балансы 106-16-ға тигеҙ була. Шунан һуң ул тағы ла дүрт тапҡыр Ҙур шлем турнирҙары финалына сыға (бер тапҡыр яңғыҙ разрядта һәм өс тапҡыр ир-егеттәр парлы разрядында), ләкин бер генә тапҡыр еңеүгә өлгәшә. 1971 йыл аҙағына Лейвер тенниссылар тарихында карьераһы өсөн приздарының хаҡы миллион долларҙан ашып киткән беренсе тенниссы була. 1973 йылда, Дэвис кубогында профессионалдарҙың ҡатнашыуын сикләүҙәр алып ташланғас, ул ҡабаттан Австралия йыйылма командаһы составына индерелә, һәм, Кливленд ҡалаһында финалда йыйылма командаһы менән бергә АҠШ командаһын еңеп, бишенсе тапҡыр Дэвис кубогын яулай. Шулай уҡ ул австралиялыларға тағы ла өс тапҡыр (1972, 1974 һәм 1975 йылдарҙа) Донъя кубогын оторға ярҙам итә, был ярыштарҙа, нигеҙҙә, Австралия менән АҠШ командалары үҙ-ара алыша. 1976 йылда ул World Neam Tennis профессиональ команда лигаһы уйындарында ҡатнаша һәм 38 йәштә «йылдың иң яҡшы яңы уйынсыһы» булып таныла.

Лейвер 1977 йылға тиклем сығыш яһай, карьераһы барышында 184 титул яулай (уларҙың 47-һе төрлө кимәлдәге профессиональ турнирҙарҙа). Беренсе донъя һуғышынан һуңғы осорҙа ул дүрт тапҡыр рәттән (1961, 1962, 1968 һәм 1969 йылдарҙа, профессиональ булараҡ, уны ҡатнашыуға индермәгән биш йылдан башҡа) Уимблдон турнирында еңгән тәүге тенниссы булып таныла, һәм бер рәттән отҡан матчтар һаны буйынса яңы турнир рекорды ҡуя — 31 матчта (1980 йылда Бьорн Борг был рекордты уҙып китә). Яңғыҙ разрядта Ҙур шлем турнирында еңгән ир-егеттәр араһында Лейвер Роджер Федерер, Пит Сампрас, Рой Эмерсон һәм Новак Джоковичтарҙан һуң бишенсе урынды биләй, ә Ҙур шлем турнирҙарында яуланған титулдарҙың дөйөм һаны буйынса бишенсе урынды уртаҡлаша. Ул 1975 йылға, 37 йәше тулғанға тиклем донъяның иң яҡшы ун тенниссыһы иҫәбендә була.

Уйын стиле

Род Лейвер, ғәмәлдә — күп ҡырлы теннис уйыны оҫтаһы. Уңайлы көндәрҙә ул теләһә ниндәй дәғүәсеһен физик йәһәттән генә түгел, ә тактик яҡтан да оторға һәләтле була. Ул тенниссыларҙан беренсе булып топ-спин алымын ҡуллана башлай. Карьераһы башланған ғына саҡта, уның икенсе һуғыуы етерлек дәрәжәлә көслө түгел, ә селтәр янындағы уйыны хәүефле һәм бик үк теүәл түгел, тигән фекерҙәрҙе әйтеүселәр ҙә була. Әммә ныҡышмалы хеҙмәте уға уйындағы айырым етешһеҙлектәрен еңергә ярҙам итә.

Карьераһы сәскә атҡанда Лейвер селтәргә теүәл яҡынлашып уйнауҙы, төрлө алымдар ҡулланып һуғыуҙарҙы һәм нескә ҡыҫҡа һуғыу төрөн күрһәтә. Топ-спинды ул асыҡ ракетка һуғыуҙарында ла, бекхэнда ла һәм хатта шәм һуғыуында ла ҡуллана, 70-се йылдарҙа уның башҡарыуындағы шәм һуғыуын ҡабатлаусылар байтаҡ була. Сыҙамлылығы һәм теләһә ниндәй көнәркәшенә яраҡлаша алыуы менән уның уйыны айырылып тора. Шуға ла ул оҙайлы, иллешәр сетлыҡ алыштарҙа ла еңеп сыға.

Ҡаҙаныштарын таныу

1970 йылда Лейвер теннистағы ҡаҙаныштары өсөн Британия империяһы ордены ағзаһы итеп үрләтелә. 1981 йылда уның исеме Халыҡ-ара теннис даны залы исемлегенә, ә дүрт йылдан һуң — Австралияның Спорт даны залы исемлегенә индерелә. 2000 йылда теннис буйынса Австралияның Асыҡ чемпионатын үткәреү урыны булып хеҙмәт иткән «Мельбурн Парк» теннис стадионының үҙәк корты Лейвер хөрмәтенә уның исеме менән атала. 2002 йылда уға «Австралия спорты легендаһы». титулы бирелә. Родь Лейвер хөрмәтенә күк йөҙөндә астероид (12542) Лейвер) исеме менән атала.

Ҙур шлем турнирҙарының финал уйындарында ҡатнашыу (32)

Яңғыҙ разрядта (17)

Еңеүҙәр (11)

Йыл	Турнир	Финалдағы дәғүәсеһе	Финалдағы иҫәп
1960	Австарлия чемпионаты	Нил Фрейзер	5-7, 3-6, 6-3, 8-6, 8-6
1961	Уимблдон турниры	Чак Мак-Кинли	6-3, 6-1, 6-4
1962	Австарлия чемпионаты (2)	Рой Эмерсон	8-6, 0-6, 6-4, 6-4
1962	Франция чемпионаты	Рой Эмерсон	3-6, 2-6, 6-3, 9-7, 6-2
1962	Уимблдон турниры (2)	Мартин Маллиган	6-2, 6-2, 6-1
1962	АҠШ чемпионаты	Рой Эмерсон	6-2, 6-4, 5-7, 6-4
1968	Уимблдон турниры (3)	Тони Роч	6-3, 6-4, 6-2
1969	Австралияның Асыҡ чемпионаты (3)	Андрес Химено	6-3, 6-4, 7-5
1969	ОФранцияның Асыҡ чемпионаты (2)	Кен Розуолл	6-4, 6-3, 6-4
1969	Уимблдон турниры (4)	Джон Ньюкомб	6-4, 5-7, 6-4, 6-4
1969	АҠШ-тың Асыҡ чемпионаты (2)	Тони Роч	7-9, 6-1, 6-2, 6-2

Еңелеүҙәр(6)

Йыл	Турнир	Финалда дәғүәсеһе	Финалдағы иҫәп
1959	Уимблдон турниры	Алекс Ольмедо	4-6, 3-6, 4-6
1960	Уимблдон турниры (2)	Нил Фрейзер	4-6, 6-3, 7-9, 5-7
1960	АҠШ чемпионаты	Нил Фрейзер	4-6, 4-6, 7-9
1961	Австралия чемпионаты	Рок Эмерсон	6-1, 3-6, 5-7, 4-6
1961	АҠШ чемпионаты (2)	Рок Эмерсон	5-7, 3-6, 2-6
1968	Францияның асыҡ чемпионаты	Көн Розуолл	3-6, 1-6, 6-2, 2-6

Ир-егеттәр парлы разрядта (10)

Еңеүҙәр (6)

Йыл	Турнир	Партнёр	Финалда дәғүәселәре	Финалда иҫәп
1959	Австралия чемпионаты	Боб Марк	Дон Кэнди Боб Хоу	9-7, 6-4, 6-2
1960	Австралия чемпионаты 2)	Боб Марк	Нил Фрейзер Рой Эмерсон	1-6, 6-2, 6-4, 6-4
1961	Австралия чемпионаты (3)	Боб Марк	Мартин Маллиган Рой Эмерсон	6-3, 7-5, 3-6, 9-11, 6-2
1961	Франция Фчемпионаты	Рой Эмерсон	Боб Марк Боб Хоу	3-6, 6-1, 6-1, 6-4
1969	Австралияның Асыҡ чемпионаты (4)	Рой Эмерсон	Кен Розуолл Фред Столл	6-4, 6-4
1971	Уимблдон турниры	Рой Эмерсон	Деннис Ралстон Артур Эш	4-6, 9-7, 6-8, 6-4, 6-4

Еңелеүҙәр (4)

Йыл	Турнир	Партнёр	Финалдағы дәғүәселәр	Финалдағы иҫәп
1959	Уимблдон турниры	Боб Марк	Нил Фрейзер Рой Эмерсон	6-8, 3-6, 16-14, 7-9
1960	АҠШ чемпионаты	Боб Марк	Нил Фрейзер Рой Эмерсон	7-9, 2-6, 4-6
1970	АҠШ-тың Асыҡ чемпионаты (2)	Рой Эмерсон	Пьер Бартес Никола Пилич	3-6, 6-7, 6-4, 6-7
1973	АҠШ-тың Асыҡ чемпионаты (3)	Кен Розуолл	Оуэн Дэвидсон Джон Ньюкомб	5-7, 6-2, 5-7, 5-7

Ҡатнаш парлы разряд (5)

Еңеүҙәр (3)

Йыл	Турнир	Партнёр	Финалдағы дәғүәселәр	Финалдағы иҫәп
1959	Уимблдон турниры	Дарлин Хард	Мария Буэно Нил Фрейзер	6-4, 6-3
1960	Уимблдон	Дарлин Хард	Мария Буэно Боб Хоу	6-4, 6-3
1961	Франция чемпионаты	Дарлин Хард	Вера Пужейова-Сукова Иржи Яворский	6-0, 2-6, 6-3

Еңелдеүҙәр (2)

Йыл	Турнир	Партнёр	Финалда дәғүәсеһе	Финалдағы иҫәп
1959	Австралия чемпионаты	Шурман Ренне	Рейнольдс Нг Марк Бобров	6-4, 11-13, 1-6
1959	Франция чемпионаты	Шурман Ренне-Хейгарт	Йол Рамирес Найти Уильям	4-6, 4-6

Яңғыҙ разрядта карьера өсөн үҙәк турнирҙарҙа ҡатнашыу статистикаһы

Турнир	1956	1957	1958	1959	1960	1961	1962	1963	1964	1965	1966	1967	1968	1969	1970	1971	1972	1973	1974	1975	1976	1977	Итого
Ҙур шлем
Австралияның (Асыҡ) чемпионаты	2К	2К	3К	3К	П	Ф	П	Профессионал					НУ	П	НУ	3К	НУ	НУ	НУ	НУ	НУ	НУ	3 / 9
Францияның (Асыҡ) чемпионаты	1К	НУ	НУ	3К	3К	1/2	П						Ф	П	НУ	НУ	НУ	НУ	НУ	НУ	НУ	НУ	2 / 7
Уимблдон турниры	1К	НУ	3К	Ф	Ф	П	П						П	П	4К	1/4	НУ	НУ	НУ	НУ	НУ	2К	4 / 11
АҠШ-тың (Асыҡ) чемпионаты	1К	НУ	4К	1/4	Ф	Ф	П						4К	П	4К	НУ	4К	3К	НУ	4К	НУ	НУ	2 / 10
Профессиональ Ҙур шлем
Фпанция чемпионаты (профессионалдар)	Любитель							Ф	Ф	Ф	Ф	П	Открытая эра										1 / 5
Уэмбли чемпионаты								1/4	П	П	П	П											4 / 5
АҠШ чемпионаты (профессионалдар)								Ф	П	Ф	П	П											3 / 5

Дэвис кубогының финал уйындарында ҡатнашыусылар (5)

Еңеүҙәр (5)

№	Йыл	Урын	Команда	Финалдағы дәғүәсеһе	Иҫәп
1.	1959	Нью-Йорк	Ҡалып:DavisАвстралия Р. Лейвер, Н. Фрейзер, Р. Эмерсон	Ҡалып:Davis Б. Бухгольц, Б. Маккей, А. Ольмедо	3-2
2.	1960	Сидней	Ҡалып:DavisАвстралия Р. Лейвер, Н. Фрейзер, Р. Эмерсон	Ҡалып:DavisИталия Н. Пьетранджели, О. Сирола	4-1
3.	1961	Мельбурн	Ҡалып:DavisАвстралия Р. Лейвер, Н. Фрейзер, Р. Эмерсон	Ҡалып:DavisИталия Н. Пьетранджели, О. Сирола	5-0
4.	1962	Брисбен	Ҡалып:DavisАвстралия Р. Лейвер, Н. Фрейзер, Р. Эмерсон	Ҡалып:DavisМексика Р. Осуна, Т. Палафокс	5-0
5.	1973	Кливленд	Ҡалып:DavisАвстралия Р. Лейвер, Д. Ньюкомб	Ҡалып:DavisСША Э. ван Диллен, Т. Горман, С. Смит	5-0

Һылтанмалар

• Профиль сайты — Ара теннис залы дан
• Тыуған Лейвер сайтында Уимблдонский турнир (инг.)(инг.)