Сатунин Константин Алексеевич
| Сатунин Константин Алексеевич | |
 | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Рәсәй империяһы |
| Общепринятая форма имени автора зоологического таксона | Satunin |
| Тыуған көнө | 20 май 1863 |
| Тыуған урыны | Ярославль, Рәсәй империяһы[1] |
| Вафат булған көнө | 10 ноябрь 1915 (52 йәш) |
| Вафат булған урыны | Мцхетский муниципалитет[d], Мцхета-Мтианети, Грузия |
| Һөнәр төрө | зоолог |
| Эшмәкәрлек төрө | зоология |
| Уҡыу йорто | Мәскәү университетының физика-математика факультеты |
Сатунин Константин Алексеевич (20 май 1863 йыл — 10 ноябрь 1915 йыл) — Рәсәй империяһы зоологы.
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Телеграф технигы ғаиләһенән. 1869 йылдан 1-се Мәскәү гимназияһында уҡый, Г. А. Кожевниковтың класташы. 8-се класта имтиханды насар бирә, Черниговта белемен тамамлай. Мәскәү университетының физика һәм математика факультетының тәбиғәт белеме бүлегендә уҡый (1885—1890). [2]
Ул Тифлистағы Кавказ ебәк ҡорто үрсетеү станцияһында (1893 йылдан) биологик лаборатория мөдире булып хеҙмәт итә. Рәсәйҙең көньяҡ төбәктәрен өйрәнеп, ул балыҡ, һөйрәлеүселәр, имеҙеүселәрҙең ҙур коллекцияһын туплай.
Кавказда ғәмәли зоология һәм һунарсылыҡ буйынса Ауыл хужалығы бүлегенең өлкән белгесе (1907—1915). К. А. Сатунин беренсе булып Кавказ териофаунаһын[3], таксондарҙы һүрәтләп биргән һәм төбәк фаунаһының зоогеографик анализын эшләүселәрҙең береһе. Сатунин (1912) Кавказдың зоогеографик бүлектәргә бүленеүен булдыра. Сатунин коллекцияһының бер өлөшө ер тетрәү ваҡытында Ашхабадта югала (1948).
Ҙур булмаған һөтимәрҙәрҙең систематикаһын һәм фаунистикаһын маҡсатлы өйрәнеү менән етди шөғөлләнгән беренсе Рәсәй зоологтарының береһе. 240 фәнни хеҙмәт авторы, уларҙа фәнде популярлаштырыу менән шөғөлләнә, «Природа и охота», «Охотничий вестник» журналдарында мәҡәләләр баҫтыра[2]
Рәсәй һәм Үҙәк Азия һөтимәрҙәренең күп төрҙәрен һүрәтләй, улар араһында Кавказ һуҡыр сысҡаны (Talpa caucasica), Шелковников кутораһы (Неомис шелковникови), Роборовский ала иртәне (Фодопус роборовский) һәм башҡалар бар. К. А. Сатунин Кавказ фаунаһы (нигеҙҙә умыртҡалылар), энтомология, ихтиология, орнитология, герпетология, зоогеография, йөҙөм культураһы, һунар, балыҡ тотоу һәм башҡалар тураһында бер нисә китап яҙған.
Ул Мцхета тирәһендә йөрәк фалижынан кинәт кенә вафат була.
Әҫәрҙәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Сатунин К. А. Муганская степь. — Тифлис: Изд. Управления Кавказского учебного Округа, 1913. — 30 с.
- Сатунин К. А. Млекопитающие Кавказского края, Тифлис, Т.1. 1915; Т.2. 1920.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Сатунин Константин Алексеевич // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Императорский Московский университет, 2010, с. 642
- ↑ Сатунин К. А. Млекопитающие Кавказского края, Тифлис, Т.1. 1915; Т.2. 1920.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Кожевников Г. К. А. Сатунин // Орнитологический вестник. 1916. № 1.
- Мазурмович Б. Н. Выдающиеся отечественные зоологи: Пособие для учителей средней школы. — М.: Учпедгиз, 1960. — 428 с. — 8000 экз.
- Ермишин О. Т. {{{заглавие}}} // Императорский Московский университет: 1755—1917. — Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2010.