Себендәр

Себендәр
Фәнни классификация
Батшалыҡ: Хайуандар Тип: Быуын аяҡлылар Класс: Бөжәктәр Отряд: Пар ҡанатлылар Ғаилә: Себендәр Ырыу: Себендәр
Латинса исеме
Musca Linnaeus, 1758
ITIS 150249 NCBI 7369

Себендәр (лат. Musca) — Себендәр ғаиләһенән булған бөжәк. Киң таралыш тапҡан төрҙәре: бар ерҙә лә таралғаны синантроп себене, йорт себене (Musca domestica Linnaeus, 1758), Кавказ аръяғында һәм Урта Азияла баҙар себене (Musca sorbens Wiedemann) күпләп осрай.Улар холераны, дизентерияны, ҡорһаҡ тифы ауырыуҙарын таратыусылар булып тора. Ә бер төр тере бала тыуҙырыуға һәләтле (M. larvipara Portschinsky).Зимин, Эльберг, 1970: С. 588—590.</ref>

Төрҙәре

• M. albina Wiedemann, 1830
• M. amita Hennig, 1964
• M. autumnalis De Geer, 1776
• M. biseta Hough, 1898
• M. crassirostris Stein, 1903
• M. domestica Linnaeus, 1758
• M. larvipara Porchinskiy, 1910
• M. lucidula (Loew, 1856)
• M. osiris Wiedemann, 1830
• M. sorbens Wiedemann, 1830
• M. tempestiva Fallén, 1817
• M. vitripennis Meigen, 1826
• M. vetustissima Walker, 1849

Себендәр сәнғәттә

• «Себен» (1986),нәфис фильме. Төп ролдәге герой себендәрҙән эксперимент яһайым тип,һөҙөмтәһе булмай, үҙе себен һымаҡ монстрға әүңерелә.
• Яҙыусы Корней Чуковский тарафынан ижад ителгән «Муха-Цокотуха» тигән шиғыр ҙа бар.

Әҙәбиәт

• Мухи // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том) — СПб., 1890—1907. (рус.)
• Зимин Л. С., Эльберг К. Ю. Сем. Muscidae — настоящие мухи // Определитель насекомых Европейской части СССР в пяти томах. Т. V. Двукрылые, блохи. Ч. 2. / Под общ. ред. чл.-корр. АН СССР Г. Я. Бей-Биенко. Л.: Наука, 1970. С. 511—595.

Һылтанмалар

• http://www.nature-archive.ru/insects/mukha.php
• Лукиан. Похвала мухе (в переводе К.Колобовой)