Ташҡын

Ташҡын

Йөйәк йылғаһы башы яҙғы ташҡында. Белорет районы.

К. Трутовский. Ташҡында. 1893 йылдан алда

Ташҡын — йылғаның йылдың бер үк миҙгелендә ҡабатланып тора торған фазаһы  — ярайһы оҙайлы ваҡытта һыу арта,кимәле күтәрелә, йылға ярҙарынан сыға, йыш ҡына үҙәндәрҙе һыу баҫа.

Ташҡын көслө һыу килеүҙән барлыҡҡа килә, ә бының сәбәптәре төрлө булыуы ихтимал:

• яҙғы ҡар иреү;
• бейек тауҙарҙа ҡар һәм боҙлоҡтар иреү;
• оҙайлы көслө ямғырҙар.

Яҙғы ҡар ирегәндәге ташҡын күп тигеҙлек йылғаларына хас, улар 2 төркөмгә бүленә:

• яҙғы ҡар иреүе өҫтөнлөк алған йылғалар (мәҫәлән, Волга, Ағиҙел)

• йәйге ҡар иреүе өҫтөнлөк алған йылғалар (мәҫәлән, Анадырь, Юкон,Маккензи).

Йәйге ҡар иреүе арҡаһында һыу ташыуы Урта Азия, Кавказ, Альп тауҙары йылғаларына хас.

Йәйге муссон ямғырҙары арҡаһында һыу ташыу Көньяҡ-Көнсығыш Азия йылғаларына хас (Янцзы, Меконг).

Һыу баҫыу

Ташҡындар һөҙөмтәһендә һыу баҫыу йыш күҙәтелә. Һөҙөмтәлә ҙур территорияның һыу аҫтында ҡалыуы иҡтисадҡа, социаль өлкәгә, тәбиғи мөхиткә зыян килтерә, хатта кеше ғүмерҙәре өҙөлә .

Шулай уҡ ҡара

• Ташҡын (мәғәнәләр)
• Паводок
• Никита Водопол