Ткаченко Борис Иванович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ткаченко Борис Иванович
Зат ир-ат
Тыуған көнө 27 ғинуар 1931({{padleft:1931|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:27|2|0}})
Тыуған урыны Днепр, Украина Совет Социалистик Республикаһы, СССР
Вафат булған көнө 3 сентябрь 2009({{padleft:2009|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:3|2|0}}) (78 йәш)
Вафат булған урыны Санкт-Петербург, Рәсәй
Ерләнгән урыны Смоленск православие зыяраты[d]
Һөнәр төрө физиолог
Эш урыны Академик И. П. Павлов исемендәге Санкт-Петербург дәүләт медицина университеты
Биләгән вазифаһы баш мөхәррир[d]
Уҡыу йорто Днепровский государственный медицинский университет[d]
Ғилми дәрәжә медицина фәндәре докторы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
юбилейная медаль «В память 300-летия Санкт-Петербурга» Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре IV дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены

Ткаченко Борис Иванович (27 ғинуар 1931 йыл, Днепропетровск, Украина, СССР — 3 сентябрь 2009 йыл, Санкт-Петербург, Рәсәй Федерацияһы) — СССР һәм Рәсәй физиологы, медицина фәндәре докторы, ҡан әйләнеше физиологияһы өлкәһендә белгес, профессор, СССР Медицина фәндәре академияһы академигы (1984).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Борис Иванович Ткаченко 1931 йылдың 27 ғинуарында Днепропетровск. ҡалаһында тыуған.

1955 йылда Днепропетровск медицина институтын тамамлай.

Шул ваҡытта уҡ, 1955 йылда СССР Медицина фәндәре академияһы Эксперименталь медицина институтының аспирантураһына уҡырға инә (Ленинград ҡалаһы), артабан шунда эшләй, дөйөм патология бүлегенең өлкән лаборантынан алып дөйөм физиология бүлегенең ҡан әйләнеше лабораторияһы мөдире (1965 йылдан), вицераль системаларҙың физиология бүлеге мөдире (1972 йылдан), ғилми эш буйынса институт директоры урынбаҫарына (1970—1973 йылдарҙа) тиклем юл үтә, 1990 йылдан институт директоры вазифаһын биләй.

1986 йылдан — И.П.Павлов исемендәге 1-се Ленинград медицина институтының нормаль физиология кафедраһы мөдире (хәҙер ул — Академик И. П. Павлов исемендәге Беренсе Санкт-Петербург дәүләт медицина университеты).

1964 йылда докторлыҡ диссертацияһын яҡлай, 1968 йылда ғилми профессор исеме бирелә.

1978 йылда ағза-корреспондент, ә 1984 йылдан — СССР Медицина фәндәре академияһы академигы.

Борис Иванович Ткаченко 2009 йылдың 3 сентябрендә вафат була, Смоленск православие зыяратында ерләнә (Санк-Петербург).

Фәнни эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡан әйләнеше физиологияһы өлкәһендә белгес.

500-ҙән ашыу фәнни эш, шул иҫәптән 15 монография һәм юғары уҡыу йорттары өсөн 4 дәреслек авторы, организмдың висцераль системалар физиологияһы өлкәһендә төп ғилми мәктәп етәксеһе.

Висцераль системалар физиологияһы проблемалары буйынса ҙур тикшеренеүҙәр алып бара, башлыса ҡан әйләнеше физиологияһы өлкәһендә.

веноз кан тамырлары реакцияләрендә үзенчәлекле үзенчәлекләр ачыкланды баҫымы йәки даими ҡан сығымы рәүешендә органдарҙың перфузия шарттарында регионар ҡан тамырҙарының реакцияһы ысулдарын эшләй һәм ҡан тамырҙары йүнәлеше бүлегенең һәр береһендә функциональ тәғәйенләнешен билдәләй, уларҙың регуляция механизмдарын тасуирлай. Артериаль һәм вена ҡан тамырҙарының нервы һәм гумораль тәбиғәткә реакцияһын өйрәнгәндә вена ҡан тамырҙары реакцияларында үҙенсәлектәрҙе асыҡлай, был ҡан әйләнеше системаһының вена бүлегендә тәрән тикшеренеүҙәр өсөн импульс булып хеҙмәт итә.

Транскапилляр алмашыу механизмдарының тикшереүен алып бара, был ҡан тамырҙары стеналарына биофизик үҙенсәлектәрен һан яғынан тасуирларға мөмкинлек бирә, орган ҡан тамырҙарының фильтрация-абсорбция мөнәсәбәттәрҙә капиллярҙар аша һәм капиллярҙарҙан һуң ҡаршылыҡтың ролен билдәләй.

Йөрәк-ҡан тамырҙары системаһының гипоксия, гипер - һәм гипотермия кеүек тышҡы мөхит факторҙары менән үҙ-ара хеҙмәттәшлеге ваҡытында реактивлығын баһалау буйынса тикшеренеүҙәр үткәрә, был организмдың уларҙың йоғонтоһона адаптациялауҙың мөһим механизмдарын сисергә мөмкинлек бирә, һәм , артабан организмдың был шарттарға яраҡлашыуын ҡулайлаштырған практик тәҡдимдәр эшләү өсөн нигеҙ була.

Уның етәкселегендә 17 фән докторы һәм 37 кандидат әҙерләнгән.

«Медицинский академический журнал» баҫмаһының баш мөхәррире, башҡа журналдарҙың редколлегия ағзаһы, Рәсәй һәм сит ил университетының почетлы докторҙы һәм академигы.

Наградалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Халыҡтар дуҫлығы ордены (1994)[4].
  • IV дәрәжә «Ватан алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» ордены (2001)[5].
  • III дәрәжә «Ватан алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» ордены (2005)[6].
  • Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1998)[7].
  • Фән һәм техника өлкәһендәге СССР Дәүләт премияһы (1989) —имплантацияланыусы үлсәү ҡоролмаларын әҙерләү нигеҙендә ҡан әйләнеше системаһын көйләүсе яңы законлыҡтарҙы урынлаштырыу өсөн
  • Рәсәй Федерацияһының фән һәм техника өлкәһендә хөкүмәт премиялары (ғалимдар төркөмө составында, 2003 йыл) — «Циклоферон» препараттары технологияһын эшләү, етештереүҙе ойоштороу һәм яңы әҙер ватан препараттарын медицина практикаһына индереүе өсөн.
  • «Санкт-Петербургтың 300-йыллығы иҫтәлегенәг» миҙалы (2003)[8].
  • «Ватан Һаулыҡ һаҡлау алдындағы хеҙмәттәре өсөн» миҙалы (2001)[2].
  • С. М. Киров исемендәге хәрби-медицина академияһының почетлы докторы (1997)
  • В.В.Парин исемендәге премия (1982)[2].
  • А. А.Богомолец исемендәге премия (1979)[2].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. — Большая Медицинская Энциклопедия. бмэ.орг. Дата обращения: 2019-9-7.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 К 85-летию академика Бориса Ивановича Ткаченко. cyberleninka.ru. Дата обращения: 2019-9-14.
  3. Ткаченко Борис Иванович. biograph.ru. Дата обращения: 2019-9-15.
  4. Указ Президента Российской Федерации от 12.09.1994 № 1858. kremlin.ru. Дата обращения: 2019-9-15.
  5. Указ Президента Российской Федерации от 12.01.2001 № 21. kremlin.ru. Дата обращения: 2019-9-15.
  6. Указ Президента Российской Федерации от 12.12.2005 № 1441. kremlin.ru. Дата обращения: 2019-9-15.
  7. Указ Президента Российской Федерации от 31.05.1998 № 632. kremlin.ru. Дата обращения: 2019-9-14.
  8. Журнал «Цитокины и воспаление». Ткаченко Борис Иванович (1931 – 2009). cytokines.ru. Дата обращения: 2019-9-15.