Финляндия вокзалы янындағы В. И. Ленин һәйкәле
| Финляндия вокзалы янындағы В. И. Ленин һәйкәле | |
| Нигеҙләү датаһы | 1926 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Калинин районы |
| Урын | площадь Ленина[d] |
| Барлыҡҡа килгән, эшләнгән | бронза һәм гранит[d] |
| Һүрәтләнгән объект | Ленин Владимир Ильич |
| Архитектор | Владимир Алексеевич Щуко[d] һәм Владимир Георгиевич Гельфрейх[d] |
| Архитектура стиле | конструктивистская архитектура[d] һәм конструктивизм[d] |
| Входит в состав списка памятников культурного наследия | Культурное наследие России/Санкт-Петербург/Калининский район (часть 1)[d] |
| Мираҫ статусы | объект культурного наследия России федерального значения[d][1] |
| Бейеклеге/буйы | 11 метр |
| Указания, как добраться | площадь Ленина |
 | |
 Финляндия вокзалы янындағы В. И. Ленин һәйкәле Викимилектә | |
Финляндия вокзалы янындағы В. И. Ленин һәйкәле Рәсәйҙең Санкт-Петербург ҡалаһында В. И. Ленингә ҡуйылған иң беренсе һәйкәлдәрҙең береһе. 1926 йылда, Ленин үлгәндән һуң өс йыл үткәс, ҡуйылған эре масштаблы һәйкәл. Унда Ленин, 1917 йылда сит илдән вокзалға ҡайтҡас та, броневик өҫтөнә баҫып телмәр тотҡан итеп һүрәтләнгән. Һәйкәл иртә конструктивизм стилендә скульптор Сергей Евсеев һәм архитекторҙар Владимир Щуко менән Владимир Гельфрейх тарафынан проектланған. Скульптура һыны һәм стиле башҡа скульпторҙар тарафынан күсермә итеп ҡулланылған. Һәйкәл 2009 йылда бомба шартлау һөҙөмтәһендә зыян күрә, әммә һуңынан тергеҙелә. Финляндия вокзалы янында торған В. И. Ленин һәйкәле федераль әһәмиәтле мәҙәни мираҫ объекты статусына эйә.
Ленин Финляндия вокзалында
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү].jpg)
Владимир Ленин Беренсе бөтә донъя һуғышы ваҡытында Швейцарияла ҡыуылып йәшәй. Рәсәйҙәге Февраль революцияһынан һуң немец властары уға пломба ҡуйылған поезда Германия территорияһы аша үтергә, артабан паромға ултырып Хельсинкиға барырға, ә унан һуң поезда Петроградҡа (хәҙер Санкт-Петербург) тиклем барырға рөхсәт итәләр. Финляндия вокзалына килгәндә ул большевиктар тарафынан бик ныҡ йылы ҡаршылана, һәм ,броневик башняһына менеп, үҙен ҡаршы алыусылар алдында телмәр тота[2], халыҡҡа «Йәшәһен социалистик революция!» тип мөрәжәғәт итә[3]. Артабан ул машинала большевиктарҙың Кшесинский особнягындағы штаб-фатирына килә, бында большевизмды яҡлап телмәр тота, меньшевиктар һәм эсерҙар партияһын ғәйепләй[4].
Һәйкәл
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1926 йылда төҙөлгән һәйкәл Лениндың Советтар Союзы ҡуйған беренсе иң эре скульптураһы[5], монументтың бейеклеге 11 метр самаһы тәшкил итә[3]. Ленин броневик башына баҫып телмәр тотҡан итеп һүрәтләнгән [6]. Уның проектын иртә конструктивизм стилендә скульптор Сергей Евсеев, архитекторҙар Владимир Щуко һәм Владимир Гельфрейх эшләгән[7]. Бронза Фигураһы бронзанан яһалған, ә броневикты һүрәтләгән һикәлтәләр — таштан булдырылған[8].
Лениндың өҫтөндә галстуклы костюм, жилет һәм пальто Был уның Советтар Союзының лидеры булған саҡтағы кейеме, ә 1917 йылдағы кейеме түгел. Был осорҙағы башҡа Ленин һәйкәлдәрендәге кеүек, ул баш кейемендә түгел (кепкаһы пальтоһының уң кеҫәһенә тығып ҡуйылған). Ленин, уң ҡулын яурынына тиклем күтәреп, ҡул суғын һәм усын алға табан һуҙған[9]. Ошо һыны ууның башҡа күп һәйкәлдәренә хас[10]. Лениндың һул ҡулы пальтоһы һәм пинжәгенең лацкандарын тотҡан[8]. Иосиф Бродский , броневикка баҫтырып ҡуйылған был лидер кеше һәйкәле элекке лидерҙарҙың атлы һындарына оҡшаш, тип сағыштырған[6].
Тарих
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Лениндың вафатынан һуң уға һәйкәле ҡуйыу планлаштырыла. Был һәйкәлде эшләү өсөн эшселәр араһында аҡса йыйыу ойошторола, һәм 1924 йылдың 16 апрелендә Финляндия вокзалы янында уға нигеҙ һалына. Һәйкәл проектына Бөтә союз конкурсы иғлан ителә, унда илдең алдынғы скульпторҙары һәм архитекторҙар ҡатнаша. 1924 йылдың авгусында конкурс эштәре күргәҙмәһе асыла, унда Щуко, Евсеев һәм Гельфрейх проектынан тыш, шулай уҡ Манизер, Фомин, Лангбард, Рудневтарҙың проекты ла ҡатнаша. Һөҙөмтәлә жюри Щуко, Гельфрейх һәм Евсеевтарҙың проектына өҫтөнлөк бирә, был скульптура өҫтөндә эш башлана. Ленин һәйкәленең авторы юлбашсының фотоһүрәттәрен өйрәнә, уларға Ленин менән таныш большевиктар ярҙам итә. 1926 йылдың майында һәйкәл моделе әҙер булып, ул тулыһынса раҫлана. «Ҡыҙыл выборжец» заводында һәйкәл ҡойола. Бының өсөн яҡынса 10 тонна бронза кәрәк була, металл етмәү сәбәпле, уның өсөн снаряд гильзаларын да иретергә тура килә[3].
1926 йылдың 7 ноябрендә һәйкәл Октябрь революцияһының туғыҙ йыллығына асыла
Һәйкәл башта ҙур булмаған майҙанда, вокзал алдында, тарихи осрашыу урынында тора. Артабан ул Бөйөк Ватан һуғышы тамамланғандан һуңҡалалағы реконструкция ваҡытында яңы ҙур урынға, Ленин майҙанының үҙәгенә, күсерелә[7]. Скульптура Финляндия вокзалына арҡаһы менән , ә Нева йылғаһына алды менән ҡаратып ҡуйылған[10].
2009 йылдың 1 апрелендә сәғәт 4:30 һында бомба шартлай[11]. Скульптура арҡаһы яғынан зыянлана, пальтоһында диаметры 80-100 см тишек барлыҡҡа килә[12]. Һөжүм итеүселәрҙе таба алмайҙар. Скульптура реставрацияға алып кителә һәм 2010 йылдың апрель айында яһалған скульптура урынына кире ҡайтарыла.
Галереяһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]-
Совет осорондағы марка -
Ленин майҙаны -
2009 йылда реставрация ваҡытында постаментҡа скульптураны ҡуйыу -
Күренеш
Иҫкәрмә
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Постановление Правительства РФ № 527 от 10.07.2001
- ↑ How Vladimir Lenin's train journey from Switzerland to Russia changed history (инг.), Australian Financial Review (10 October 2016). 28 август 2020 тикшерелгән.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Лисаевич И. И., Бехтер-Остренко И. Ю. Памятник В. И. Ленину у Финляндского вокзала // Скульптура Ленинграда — Ленинград: Искусство, 1963.
- ↑ Andrews, Stuart (2007). Lenin’s Revolution. Humanities-Ebooks. p. 51.
- ↑ The Dictators: Hitler's Germany and Stalin's Russia. — Penguin Books Limited.
- ↑ 6,0 6,1 Less Than One: Selected Essays. — Penguin Books Limited.
- ↑ 7,0 7,1 In commemoration of the great revolution which changed Russia. Part 2. St Persburg Government. Дата обращения: 28 август 2020. 2021 йыл 5 июль архивланған.
- ↑ 8,0 8,1 Sculpture 1900–1945: After Rodin. — Oxford University Press.
- ↑ Bonnell (1996). «The Leader's Two Bodies: A Study in the Iconography of the Vozhd». Russian History 23 (1/4): 113–140. DOI:10.1163/187633196X00088. ISSN 0094-288X.
- ↑ 10,0 10,1 DK Eyewitness Travel Guide St Petersburg. Dorling Kindersley Limited. July 2015. p. 141. ISBN 978-0-241-23652-9.
- ↑ Bomb blows hole in Lenin statue, BBC News (1 April 2009). 28 август 2020 тикшерелгән.
- ↑ Lenin statue blown up, Daily Telegraph (7 December 2010). 28 август 2020 тикшерелгән.